Čertova jaskyňa
Państwo | |
---|---|
Kraj | |
Położenie |
Rudawy Weporskie |
Długość |
293 m |
Deniwelacja |
30 m |
Wysokość otworów |
645 m n.p.m. |
Data odkrycia |
znana od dawna |
Ochrona i dostępność |
nieudostępniona do zwiedzania |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego | |
Położenie na mapie Słowacji | |
48°44′06″N 19°51′42″E/48,735000 19,861667 |
Čertova jaskyňa (pol. Czarcia Jaskinia; czasem też jaskyňa Zbojská – od niedalekiej, ważnej komunikacyjnie przełęczy Zbojská) – jaskinia krasowa w centralnej Słowacji o łącznej długości korytarzy 293 m.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znajduje się we wsch. części grupy górskiej oznaczanej przez Słowaków jako Veporské vrchy, w podgrupie Fabovej holi, w południowym odgałęzieniu wschodniego ramienia masywu Kučelacha (1141 m n.p.m.). Otwór wejściowy leży na wysokości 645 m n.p.m., niezbyt wysoko nad górną częścią doliny potoku Furmanec (znanej w tym miejscu jako Čertova dolina).
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Niemal cała jaskinia uformowana jest w tzw. wettersteinskich wapieniach pochodzących ze środkowego triasu, zaliczanych do płaszczowiny murańskiej. Płaszczowina ta występuje tu w postaci izolowanego ostańca (tzw. Kučelašska tektonicka troska), otoczonego młodszymi utworami z neogenu. Jaskinia jest pochodzenia fluwiokrasowego, obecnie już bez aktywnego cieku wodnego. Tworzy ją duża sala wejściowa oraz dwupoziomowy labirynt meandrujących korytarzy w różnych fazach rozwojowych, połączonych wieloma wertykalnymi studniami, sięgający do głębokości ok. 30 m. W przeszłości posiadała bogatą szatę naciekową, budowaną głównie z miękkich osadów, obecnie znacznie zdewastowaną na skutek niekontrolowanej działalności ludzkiej.
Dzieje poznania[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia była znana okolicznej ludności od dawna. Znaleziono w niej m.in. szczątki żołnierza z 1919 r. Zostały w niej zidentyfikowane znaleziska antropologiczne oraz szczątki wymarłych zwierząt.
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
Pomimo tego, że jaskinia była od dawna odwiedzana przez ludzi, w okresie zimowym systematycznie przebywa w niej kolonia zimujących nietoperzy. Jej liczność ocenia się na ok. 130 szt. Z tego względu, a także z uwagi na zróżnicowanie gatunkowe (9 gatunków) kolonia ta należy do najbogatszych na Słowacji.
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia jest chroniona jako pomnik przyrody. Znajduje się w granicach rezerwatu przyrody Čertova dolina.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia nie jest dopuszczona do zwiedzania turystycznego.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hochmuth Zdenko: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: “Geographia Cassoviensis”, ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748; [1];
- Orvošová Monika, Vlček Lukáš, Moravanský Daniel, Máté Tibor: Guánové minerály v jaskyniach Muránskej planiny, w: “Slovenský kras. Acta Carsologica Slovaca”, R. 48, nr 1, Liptovský Mikuláš 2010, ISSN 0560-3137, s. 33-34;
- Veporské vrchy, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2005, ISBN 80-8042-377-6;