Tekst źródłowy strony Artur (książę Connaught i Strathearn)

{{Polityk infobox
 | polityk           = Artur
 | grafika           = HRH Duke of Connaught Photo C (HS85-10-26759).jpg
 | opis grafiki      = 
 | data urodzenia    = 1 maja 1850
 | miejsce urodzenia = [[Londyn]]
 | data śmierci      = 16 stycznia 1942
 | miejsce śmierci   = [[Bagshot Park]]
 | funkcja           = [[Gubernator generalny Kanady]]
 | partia            = 
 | od                = 1911
 | do                = 1916
 | poprzednik        = [[Albert Grey (hrabia)|lord Grey]]
 | następca          = [[Victor Cavendish|książę Devonshire]]
 | odznaczenia       = {{order|OP}} {{order|OO}} {{order|OŚP}} {{order|OŁ|KW}} {{order|OGI}} {{order|OŚMŚJ|KW}} {{order|RVO}} {{order|OCI}} {{order|OBE|W1}} {{order|OOM}} {{order|GB-KŁW}} [[Plik:Queen Victoria Diamond Jubilee Medal (military) ribbon.PNG|40px|Złoty Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Wiktorii]] [[Plik:Medaglia.Incoronazione.Edward.VII.png|40px|King Edward VII Coronation Medal]] [[Plik:King George V Coronation Medal ribbon.png|40px|King George V Coronation Medal]] {{order|UK-KGVSJM}} {{order|KGVICM}} [[Plik:Canada General Service Medal BAR.svg|40px|Canada General Service Medal]] {{order|GB-MAP1877}} {{order|GB-ME}} {{order|1915STAR}} {{order|BWM}} {{order|AVM}} [[Plik:Territorial Decoration (UK) ribbon.PNG|40px|Territorial Decoration (Wielka Brytania)]] [[Plik:Long Service and Good Conduct Medal (UK) ribbon.PNG|40px|Long Service and Good Conduct Medal (Wielka Brytania)]] {{order|OL|WW}} {{order|ODI|KW}} {{order|OS}} {{order|OGE|KW}} {{order|LH|KW}} {{order|OZ|KW}} {{order|OZR|H}} {{order|OKIII|KOLL}} {{order|ES-KZW|KWC}} {{order|OLN|KKW}} {{order|NOCh}} {{order|ZKM|BWKHD}} {{order|OŚKM|KW}} {{order|OŚO|KW}} {{order|OWB}} {{order|OCO}} {{order|OCzO|KW}} {{order|PM}} {{order|OKWW|KW}} {{order|WOWM|KW}} {{order|OKR|KW}} {{order|OŚAP}} {{order|KOKXIII}} {{order|KOS}} {{order|KOM|KKW}} {{order|NI|WW}} {{order|OOT}} {{order|OMT}} {{order|OŚSA|KW}} {{order|OSML|KKWM}} {{order|OMS|KW}} {{order|OA}}
 | www               = 
 | commons           = Category:Prince Arthur, Duke of Connaught and Strathearn
 | quote             = 
}}
'''Artur, książę Connaught i Strathearn''', właśc. '''''Prince Arthur, Duke of Connaught and Strathearn''''', '''''Artur Wilhelm Patryk Albert''''' (ur. [[1 maja]] [[1850]] w [[Londyn]]ie, zm. [[16 stycznia]] [[1942]] tamże) – członek [[Wielka Brytania|brytyjskiej]] rodziny królewskiej, syn [[Wiktoria Hanowerska|królowej Wiktorii]], [[marszałek polny]] [[British Army]] oraz [[gubernator generalny Kanady]] w latach 1911–1916.

== Życiorys ==
Pierwsze nauki pobierał u prywatnych nauczycieli. Już w młodym wieku wykazywał zainteresowanie służbą wojskową. W 1866 rozpoczął studia kształcącej oficerów artylerii i wojsk inżynieryjnych  [[Royal Military Academy, Woolwich|Królewskiej Akademii Wojskowej w Woolwich]]. Od 1868 był porucznikiem w korpusie inżynieryjnym, potem służył w jednostkach artylerii i strzelców. W ciągu wielu lat służby wojskowej stacjonował m.in. w [[Południowa Afryka|Afryce Południowej]], Kanadzie, [[Irlandia|Irlandii]], [[Egipt|Egipcie]] (1882) i [[Indie Brytyjskie|Indiach]] (1886–1890). 1 kwietnia 1893 uzyskał rangę generalską i liczył na stanowisko naczelnego wodza [[British Army|Armii Brytyjskiej]], ale ostatecznie pozostał jedynie dowódcą okręgu wojskowego w południowym [[Aldershot]]. W tym samym roku został [[Szef pułku|szefem]] austro-węgierskiego [[4 Pułk Huzarów (austro-węgierski)|Pułku Huzarów Nr 4]]{{odn|Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej|1914|s=700}}. 26 czerwca 1902 otrzymał awans na stopień marszałka polnego. W latach 1900–1904 był naczelnym dowódcą w Irlandii, a w okresie 1904-1907 – generalnym inspektorem armii.

W 1911 został mianowany gubernatorem generalnym Kanady. Był pierwszym członkiem rodziny królewskiej na tym stanowisku, ale jego urzędowanie miało miejsce w czasie uniezależniania się Kanady (pod rządami premiera [[Robert Borden|Roberta Bordena]]) od Imperium Brytyjskiego. Książę Artur wraz z małżonką dbał o dobre kontakty brytyjsko-kanadyjskie, dzięki licznym podróżom po kraju zdobył w Kanadzie sporą popularność. W pierwszych latach [[I wojna światowa|I wojny światowej]] książę pozostał na stanowisku gubernatora, aktywnie działając w wojskowych służbach pomocniczych.

Od 1874 używał tytułu księcia (''duke'') Connaught i Strathearn oraz hrabiego (''earl'') [[Sussex]]. W 1899, po śmierci swojego bratanka, Alfreda księcia Edynburga, wszedł w linię sukcesji do tytułu książęcego [[Saksonia-Coburg-Gotha|Saksonii-Coburga-Gothy]], ale zrezygnował z niego (także w imieniu syna) na rzecz innego bratanka, księcia [[Karol Edward z Saksonii-Coburga-Gothy|Karola Edwarda]] (syna [[Leopold (książę Albany)|Leopolda, księcia Albany]]).

Był uhonorowany wieloma odznaczeniami, m.in. orderami: [[Order Podwiązki|Podwiązki]], [[Order Ostu|Ostu]], [[Order Łaźni|Łaźni]], [[Order Świętego Patryka|św. Patryka]], [[Order św. Michała i św. Jerzego|św. Michała i św. Jerzego]] oraz [[Order Imperium Brytyjskiego|Imperium Brytyjskiego]].

=== Małżeństwo i dzieci ===
13 marca 1879 poślubił księżniczkę [[Królestwo Prus|pruską]] [[Luiza Małgorzata|Luizę Małgorzatę]], córkę księcia Fryderyka (Friedricha), stryjeczną wnuczkę cesarza niemieckiego [[Wilhelm I Hohenzollern|Wilhelma I Hohenzollerna]]. Z tego związku urodziło się troje dzieci:
* księżniczka [[Małgorzata Connaught|Małgorzata]], która w 1905 wyszła za mąż za [[Gustaw VI Adolf|Gustawa Adolfa]], księcia szwedzkiego, przyszłego króla Gustawa VI Adolfa
* książę [[Artur z Connaught|Artur]] (ur. 13 stycznia 1883, zm. 12 września 1938)
* księżniczka [[Patrycja z Connaught|Patrycja]] (ur. 17 marca 1886, zm. 12 stycznia 1974), która w 1919 wyszła za mąż za sir [[Alexander Ramsay|Alexandra Ramsaya]] (późniejszego admirała brytyjskiego)

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | tytuł = Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914 | rok = 1914 | miesiąc = luty | miejsce = Wiedeń | wydawca = Nadworna i Państwowa Drukarnia | odn = {{odn/id|Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej|1914}}}}
* [http://www.nationalarchives.gov.uk/nra/searches/subjectView.asp?ID=P6332 The National Archives – Connaught, Arthur William Patrick Albert (1850-1942) 1st Duke of Connaught Field Marshal]

{{Gubernatorzy generalni Kanady}}
{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Artur, książę Connaught i Strathearn}}
[[Kategoria:Arystokracja brytyjska]]
[[Kategoria:Brytyjscy marszałkowie polni]]
[[Kategoria:Gubernatorzy generalni Kanady]]
[[Kategoria:Koburgowie]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Londynie]]
[[Kategoria:Odznaczeni Królewskim Łańcuchem Wiktoriańskim]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Wielkim Legii Honorowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Diamentowego Jubileuszu Królowej Wiktorii]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Koronacyjnym Króla Edwarda VII]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Koronacyjnym Króla Jerzego V]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Koronacyjnym Króla Jerzego VI]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Srebrnego Jubileuszu Króla Jerzego V]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Wojennym Brytyjskim]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Zwycięstwa]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Annuncjaty]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Chryzantemy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Daniły I]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Gwiazdy Etiopii]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Gwiazdy Indii]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Imperium Indyjskiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Karola XIII]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Korony Rumunii]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Korony Wirtemberskiej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Królewskim Serafinów]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Lwa Niderlandzkiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Łaźni]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Miecza]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Czarnego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Czerwonego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Ostu]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Podwiązki]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sławy (Tunezja)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Słonia]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem św. Michała i św. Jerzego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Andrzeja (Imperium Rosyjskie)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Olafa]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Patryka]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Stefana]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętych Maurycego i Łazarza]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Wieży i Miecza]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi (Wielka Brytania)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zbawiciela]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Złotego Runa]]
[[Kategoria:Odznaczeni wojskowym Orderem Pour le Mérite]]
[[Kategoria:Pochowani na cmentarzu Royal Burial Ground Frogmore]]
[[Kategoria:Szefowie austro-węgierskich pułków]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1850]]
[[Kategoria:Zmarli w 1942]]