Dictionarium latino-epiroticum, una cum nonnullis usitatioibus loquendi formulis

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Dictionarium latino-epiroticum, una cum nonnullis usitatioribus loquendi formulis (pl. Słownik łacińsko-epirocki oraz kilka powszechnych zwrotów) – łacińsko-albański słownik opublikowany 30 maja 1635 w roku w Rzymie przez Franga Bardhiego[1][2]. Zawiera 5640 łacińskich haseł przetłumaczonych na albański oraz dodatek z częściami mowy i przysłowiami[1]. Jest to pierwsze albańskie dzieło leksykograficzne[3], pierwsza lista albańskich powiedzeń i przysłów oraz (dzięki dodatkowi) próba opracowania gramatyki albańskiej. Zawiera też autentyczne dialogi, które mają dużą wartość historyczną[4].

Cel słownika[edytuj | edytuj kod]

Bardhi, katolicki duchowny, przygotował słownik, aby pomóc klerowi w nauce łaciny[5]. Związane to było z bardzo słabą sytuacją kościoła katolickiego w Albanii – księża albańscy byli często niepiśmienni i nie znali łaciny, mieli też niewielkie pojęcie o nauce Kościoła. Jednocześnie zagraniczni księża przebywający w Albanii nie znali języka albańskiego, co prowadziło do sytuacji, w których wierni musieli spowiadać się za pomocą tłumaczy. Bardhi chciał więc stworzyć słownik, który pomógłby w dokształceniu albańskiego kleru[3].

Przyświecała mu także troska o czystość języka albańskiego, który znajdował się w tamtym czasie pod silnym wpływem języka tureckiego[5].

Układ treści[edytuj | edytuj kod]

Słownik ma 238 stron[1]. Poprzedzony jest przedmową pt. Do wszystkich tych Albańczyków, którzy wezmą tę książkę, by ją przeczytać i przestudiować[1] oraz czterema wierszami autorstwa Stephanusa Gasparusa, Franciscusa Azzopardusa i Matthaeusa Dudesiusa. Wiersze te są krótkie, napisane w języku łacińskim, a ich treścią jest pochwała dzieła Bardhiego[4]. Część właściwa słownika zawiera 5640 haseł. Następuje po niej 30-stronicowy, czterojęzyczny dodatek, napisany po łacinie, włosku, albańsku i turecku. Znajduje się w nim 7 rozdziałów (Rzeczowniki i liczebniki, Nazwy pokrewieństwa, Miasta i zamki, Przysłówki, Przyimki, Wykrzykniki, Przysłowia, powiedzenia, dialogi i pozdrowienia); część ostatnia zawiera 113 przysłów[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Robert Elsie, Zarys historii literatury albańskiej: Narodziny literatury albańskiej, XV-XVII wiek, Wydawn. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004, s. 53, ISBN 978-83-231-1678-3 [dostęp 2016-03-31] (pol.).
  2. ↑ Robert Elsie, Historical Dictionary of Albania, Scarecrow Press, 19 marca 2010, s. 32, ISBN 978-0-8108-7380-3 [dostęp 2016-03-31] (ang.).
  3. ↑ a b Robert Elsie, Zarys historii literatury albańskiej: Narodziny literatury albańskiej, XV-XVII wiek, Wydawn. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004, s. 55, ISBN 978-83-231-1678-3 [dostęp 2016-03-31] (pol.).
  4. ↑ a b c Robert Elsie, Zarys historii literatury albańskiej: Narodziny literatury albańskiej, XV-XVII wiek, Wydawn. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004, s. 56, ISBN 978-83-231-1678-3 [dostęp 2016-03-31] (pol.).
  5. ↑ a b Robert Elsie, Zarys historii literatury albańskiej: Narodziny literatury albańskiej, XV-XVII wiek, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004, s. 54, ISBN 978-83-231-1678-3 [dostęp 2016-03-31] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dictionarium_latino-epiroticum,_una_cum_nonnullis_usitatioibus_loquendi_formulis&oldid=67553225”