Tekst źródłowy strony Expo ’88

{{Wydarzenie infobox
 |nazwa            = Expo 88
 |nazwa oryginalna = World Expo 88
 |grafika          = Her Majesty Queen Elizabeth II opening Expo 88, Brisbane, 30 April 1988.jpg
 |opis grafiki     = Królowa Elżbieta II podczas uroczystości otwarcia Expo 88
 |motto            = Leisure in the Age of Technology (Spędzanie wolnego czasu w dobie nowoczesnej techniki)
 |państwo          = Australia
 |miejscowość      = Brisbane
 |data             = 30. 04-30. 10 1988
 |uczestnicy       = 18,574,476
 |poprzednie       = [[Expo ’86|Vancouver]]
 |następne         = [[Expo 91|Płowdiw 1991]]
 |rok poprzedniego = 1986
 |rok następnego   = 1991
 |kod mapy         = 
 |współrzędne      = 27°28′35.9″S, 153°01′18″E
 |commons          = Category:Expo 1988
 |www              = http://www.celebrate88.com/
}}
'''World Expo 88''' – [[wystawa światowa]] zorganizowana w [[Brisbane]], stolicy stanu [[Queensland]] w [[Australia|Australii]] w okresie od 30 kwietnia 1988 do 30 października 1988. Tematem przewodnim było hasło Leisure in the Age of Technology (Spędzanie wolnego czasu w dobie nowoczesnej techniki)<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Królowa Elżbieta II otwarła światową wystawę „Expo'88" |czasopismo = [[Dziennik Polski]] |data = 1988-05-02 |numer = 102 |s = 1,4 |url = http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=89630&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&QI=}}</ref>, a maskotką australijski [[Dziobak australijski|dziobak]] o imieniu Expo Oz<ref>{{Cytuj |tytuł = About World Expo '88 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/aboutcontents.html}}</ref>.

Targi o wartości 625 milionów dolarów australijskich były największym wydarzeniem obchodów dwusetnej rocznicy przybycia [[Pierwsza Flota|Pierwszej Floty]] do portu w Sydney w 1788 roku<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = National Museum of Australia – Towards the future |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.nma.gov.au |url = https://www.nma.gov.au/explore/features/harvest-of-endurance/scroll/towards-the-future |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = About World Expo '88 – Introduction |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/aboutintro.html}}</ref>. Expo 88 przyciągnęło ponad 15 760 000 gości, którzy kupili bilety za 175 milionów dolarów australijskich. Wydarzenie zostało wykorzystane do promocji Queensland jako atrakcji turystycznej i stało się bodźcem do przebudowy South Brisbane<ref>{{Cytuj |tytuł = World Expo '88 Public Art Trail – 30th anniversary |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.brisbane.qld.gov.au |url = https://www.brisbane.qld.gov.au/things-to-see-and-do/experiences-and-culture/public-art-in-brisbane/public-art-trails/world-expo-88-public-art-trail-30th-anniversary |język = en}}</ref>.

== Historia ==
Pomysł o staranie się przez Brisbane o organizację wystawy światowej pojawił się wkrótce po tym jak [[James Maccormick]], architekt pawilonu australijskiego na [[Wystawa '67|Expo '67]], [[Wystawa '70|Expo '70]] i [[Wystawa '74|Expo '74]], otrzymał na początku lat 70. XX wieku zlecenie wykonania studium rewitalizacji miasta dla Kangaroo Point. Stwierdził on, że wystawa byłaby idealnym impulsem do takiej przebudowy, a później był gospodarzem spotkań biznesmenów z Queensland z przedstawicielami rządu, których celem było omówienie tego pomysłu<ref>{{Cytuj |tytuł = James Maccormick Digital Story and the 25th Anniversary of Expo 88 {{!}} State Library Of Queensland |data = 2013-04-26 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.slq.qld.gov.au |url = https://www.slq.qld.gov.au/blog/james-maccormick-digital-story-and-25th-anniversary-expo-88 |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = More Expo 88 Material from James Maccormick {{!}} State Library Of Queensland |data = 2012-05-16 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.slq.qld.gov.au |url = https://www.slq.qld.gov.au/blog/more-expo-88-material-james-maccormick |język = en}}</ref>.

W związku z obchodami w 1988 roku dwusetlecia Australii pojawiły się pomysły uczczenia tego wydarzenia poprzez organizację [[Wystawa światowa|wystawy światowej]] lub [[Igrzyska olimpijskie|Igrzysk Olimpijskich]]. Zarówno [[Sydney]], jak i [[Melbourne]] złożyły prośby do rządu federalnego o dofinansowanie wystawy światowej w 1988 roku. Jednak ze względu na koszty nowego budynku [[Parliament House|parlamentu]] w [[Canberra|Canberze]], który miał być otwarty w tym samym roku<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = The official opening, 1988 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.aph.gov.au |url = https://www.aph.gov.au/25th_Anniversary_Chronology/The_official_opening |język = en}}</ref>, te propozycje zostały odrzucone.

Tymczasem w Brisbane dopracowano pomysł Maccomicka planując zorganizować wystawę światową bez wsparcia ze strony rządu, jako pierwszą na świecie wystawę „wolnej przedsiębiorczości”<ref>{{Cytuj |autor = A. Smith, J. Mair |tytuł = The making of a city: How Expo 88 changed Brisbane forever |data = 2018-11-27 |data dostępu = 2022-12-28 |isbn = 978-2-9558188-2-4 |miejsce = Paris |wydawca = BIE |s = 88–100 |url = https://www.bie-paris.org/site/en/publications/annual-bulletin |język = en}}</ref>.

W grudniu 1983 roku podczas obrad zgromadzenia ogólnego Bureau International des Expositions (BIE) Brisbane zdobyło prawo do zorganizowania wystawy Światowej w 1988 roku<ref>{{Cytuj |tytuł = Expo FAQs |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/expofaqs.html}}</ref>. Natychmiast powstał Brisbane Exposition and South Bank Redevelopment Authority z Llewellynem Edwardsem na czele<ref>{{Cytuj |tytuł = The Birth of South Bank |data dostępu = 2022-12-27 |url = https://www.publications.qld.gov.au/dataset/76d9d6d4-9749-4fcc-a19f-482eecb613af/resource/7baf402a-52fa-4584-af52-df8f61d5038f/download/the-birth-of-southbank.pdf}}</ref>. Maccormick później został mianowany głównym architektem Expo w ramach firmy architektonicznej Bligh Maccormick 88<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Brisbane’s Expo 88 celebrates 30th anniversary |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = ArchitectureAU |url = https://architectureau.com/articles/brisbanes-expo-88-celebrates-30th-anniversary/ |język = en}}</ref>.

World Expo 88 postanowiono zorganizować na 40 hektarowej działce na południowym brzegu [[Brisbane (rzeka)|rzeki Brisbane]], naprzeciwko [[Central business district|dzielnicy biznesowej miasta]]. Przez wiele lat ten przemysłowy obszar był opuszczony<ref name=":2" />. Expo wraz z budową Centrum Kultury Queensland, które powstało tam w latach 1977–1988<ref>{{Cytuj |tytuł = Queensland Cultural Centre Conservation Management Plan |data = 2017 |data dostępu = 2022-12-27 |url = https://www.arts.qld.gov.au/images/documents/artsqld/Queensland-Cultural-Centre-Conservation-Management-Plan---FINAL-June-2017-(CMP-Conrad-Gargett).PDF}}</ref> pomogło ożywić ten obszar. Budowę prowadziła firma Thiess Contractors Pty Ltd z siedzibą w Brisbane<ref>{{Cytuj |tytuł = The original certificate of incorporation for Thiess Contractors – „Snowy Dirt-Balls” Pty Ltd |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = Michael Smith News |url = https://www.michaelsmithnews.com/2017/11/the-original-certificate-of-incorporation-for-thiess-contractors-snowy-dirt-balls-pty-ltd.html}}</ref>.

Za 25 milionów dolarów na Expo 88 zamówiono lub wypożyczono około100 rzeźb<ref name=":6">{{Cytuj |tytuł = World Expo '88 Public Art Trail – 30th anniversary |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.brisbane.qld.gov.au |url = https://www.brisbane.qld.gov.au/things-to-see-and-do/experiences-and-culture/public-art-in-brisbane/public-art-trails/world-expo-88-public-art-trail-30th-anniversary |język = en}}</ref>. Powstały duże żagle przeciwsłoneczne, które miały zapewnić cień w gorącym klimacie Queensland<ref name=":5">{{Cytuj |tytuł = The Legacy of Expo '88 – and Marching Towards the 30th Anniversary |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.bie-paris.org |url = https://www.bie-paris.org/site/en/blog/entry/the-legacy-of-expo-88-and-marching-towards-the-30th-anniversary |język = en}}</ref>. Stały się one ikoną Expo, co wykorzystano w logo wystawy<ref name=":8" />.

Za 4,5 miliona dolarów australijskich zbudowano 88-metrową symboliczną wieżę Expo, która nazwano The Night Companion (używano też nazwy „The Skyneedle”). Miała ona kopułę z czarną iglicą i [[ksenon]]owym laserem<ref>{{Cytuj |tytuł = Night Companion Notes |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/nightcompanionnotes.html}}</ref>.

=== Transport ===
[[Plik:Monorail - Expo 88.jpg|mały|Kolej jednoszynowa Expo 88]]
Aby zapewnić transport na terenie expo zbudowano [[Kolej jednoszynowa|kolej jednoszynową]] firmy Von Roll MkII. Koszt budowy wyniósł 12 milionów dolarów australijskich<ref>{{Cytuj |tytuł = 'Where has it gone to now?' |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/wherehasitgonetonow.html}}</ref>. Wraz z budową 2 stacji na obu końcach terenu Expo powstało 2,3 km torów po których poruszały się 4 dziewięciowagonowe pociągi<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = When the world comes to town: Expo 88 |data = 2021-10-29 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = Stories from the Archives |url = https://blogs.archives.qld.gov.au/2021/10/29/when-the-world-comes-to-town-expo-88/ |język = en}}</ref>. Były one w stanie przewieźć 44 000 pasażerów dziennie. Po Expo jeden z pociągów i niektóre tory dołączono do istniejącego systemu Sea World Monorail w Sea World na [[Gold Coast]]. Pozostałe trzy pociągi zostały odkupione przez firmę Von Roll i od 1995 roku kursują w niemieckim parku rozrywki [[Europa-Park]] w [[Rust (Niemcy)|Rust]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Harbourlink – People Mover Submission – About vonRoll-Habegger |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = harbourlink.net |url = http://harbourlink.net/library/vonRollMonorail.html}}</ref>.

== Organizacja ==
Bilet na targi uprawniał do wstępu do [[lunapark]]u World Expo Park mieszącego się w tej samej lokalizacji. Chociaż planowano pozostawienie go na stałe został on zamknięty w 1989 roku<ref>{{Cytuj |tytuł = Entertainment |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/entertainment.html}}</ref>. Targi były otwarte codziennie od 10:00 do 22:00.

W 1982 roku Brisbane gościło [[Igrzyska Wspólnoty Narodów 1982|XII Igrzyska Wspólnoty Narodów]], ale to Expo, które przyciągnęło ponad 18 milionów odwiedzających, czyli ponad dwukrotnie więcej niż przewidywano, zostały uznane za punkt zwrotny w historii Brisbane<ref>{{Cytuj |autor = Donna Lee Brien |tytuł = Brisbane will Never be theSame’: Tasting Change at WorldExpo ’88 |data dostępu = 2022-12-27 |url = https://acquire.cqu.edu.au/articles/journal_contribution/Brisbane_will_never_be_the_same_tasting_change_at_World_Expo_88/13425512/1/files/25829273.pdf}}</ref>.

Komisarzem generalnym World Expo 88 został Edward Williams (który był także przewodniczącym [[Igrzyska Wspólnoty Narodów 1982|XII Igrzysk Wspólnoty Narodów]]). Przewodniczącym i dyrektorem naczelnym został w lutym 1984 roku były minister rządu stanowego Llewellyn Edwards. Dyrektorem generalnym został Bob Miniken, dyrektorem ds. rozrywki Ric Birch, a architektem krajobrazu Lawrie Smith<ref name=":7">{{Cytuj |tytuł = World Expo 1988 {{!}} Monument Australia |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = monumentaustralia.org.au |url = https://monumentaustralia.org.au/themes/culture/community/display/100535-world-expo-1988}}</ref>.

Światowa Wystawa Expo 88 została otwarta 30 kwietnia 1988 r. przez [[Elżbieta II|królową Elżbietę II]]<ref name=":1" />. {{Clear}}

=== Kraje uczestniczące w Expo ===
{| align="center" cellpadding="2" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%" width="70%"
!colspan="4"| Kraje uczestniczące
|- bgcolor="#EBF5FF"
|width="25%"| {{Państwo|Australia}}
|width="25%"| {{Państwo|Brunei}}
|width="25%"| {{Państwo|Kanada}}
|width="25%"| {{Flaga|Chiny}} [[Chińska Republika Ludowa|Chiny]]
|- bgcolor="#EBF5FF"
|{{Państwo|Wyspy Cooka}}
|{{Państwo|Cypr|1960}}
|{{Państwo|Fidżi}}
|{{Państwo|Francja}}
|- bgcolor="#EBF5FF"
|{{Państwo|Grecja}}
|[[Państwo|Węgry]]
|{{Państwo|Indonezja}}
|{{Państwo|Włochy}}
|- bgcolor="#EBF5FF"
|{{Państwo|Japonia|1947}}
|{{Państwo|Kenia}}
|{{Państwo|Malezja}}
|{{Państwo|Nepal}}
|- bgcolor="#EBF5FF"
|{{Państwo|Nowa Zelandia}}
|{{Państwo|Pakistan}}
|{{Państwo|Papua-Nowa Gwinea}}
|{{Państwo|Filipiny|1986}}
|- bgcolor="#EBF5FF"
|{{Państwo|Singapur}}
|{{Państwo|Wyspy Salomona}}
|{{Państwo|Korea Południowa|1984}}
|{{Państwo|ZSRR}}
|- bgcolor="#EBF5FF"
|{{Państwo|Hiszpania}}
|{{Państwo|Sri Lanka}}
|{{Państwo|Szwajcaria}}
|{{Państwo|Tajlandia}}
|- bgcolor="#EBF5FF"
|{{Państwo|Tonga}}
|{{Państwo|Wielka Brytania}}
|{{Państwo|Stany Zjednoczone}}
|{{Państwo|Vanuatu}}
|- bgcolor="#EBF5FF"
|{{Państwo|Watykan}}
|{{Państwo|DEU|wariant=BRD}}
|{{Państwo|Samoa}}
|{{Flaga|Jugosławia|SFR}} [[Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii|Jugosławia]]
|}
{{Clear}}Na Expo 88 52 kraje przygotowały ekspozycję w około 100 pawilonach<ref>{{Cytuj |tytuł = On this day: Brisbane World Expo 88 opens |data = 2014-04-30 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = Australian Geographic |url = https://www.australiangeographic.com.au/blogs/on-this-day/2014/04/on-this-day-brisbane-world-expo-88/ |język = en}}</ref>. Reprezentowane były między innymi: [[Stany Zjednoczone]], [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związek Radziecki]] (po raz ostatni na wystawie światowej), [[Francja]], [[Republika Federalna Niemiec (1949–1990)|RFN]] (również po raz ostatni na wystawie światowej), [[Wielka Brytania]], [[Kanada]], [[Hiszpania]], [[Grecja]] oraz [[Singapur]], [[Tajlandia]], [[Nepal]], [[Pakistan]], [[Chińska Republika Ludowa|Chiny]], [[Japonia]], [[Sri Lanka]], [[Korea Południowa]], [[Indonezja]], [[Filipiny]], [[Nowa Zelandia]] i [[Papua-Nowa Gwinea]]<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Pavilions |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/pavilions.html}}</ref>.
oraz: [[Organizacja Narodów Zjednoczonych]], [[Unia Europejska|Unia Europejską]], [[Watykan]], trzy stany amerykańskie ([[Hawaje]], [[Kalifornia]] i [[Alaska]]), jedna prefektura japońska ([[prefektura Saitama]]) i jedno japońskie miasto ([[Kobe]])<ref name=":3" />. Pawilony korporacyjne przygotowały: [[IBM]], [[Ford Motor Company|Ford]], [[Fujitsu]], Queensland Newspapers, [[Australia Post]], [[Cadbury|Cadbury Chocolate]], Suncorp i Queensland Teachers Credit Union. [[NASA]] i [[Universal Pictures]]<ref name=":3" /> pokazały wystawy plenerowe z modelami [[Wahadłowiec kosmiczny|promu kosmicznego]] i [[Program Apollo|programu Apollo]], a także samochodu KITT z serialu ''[[Nieustraszony (serial telewizyjny 1982)|Nieustraszony]]''. Własny pawilon miał również oficjalny australijski partner telewizyjny Expo, [[Network 10]].

=== Architektura ===
Ekspozycje w większości mieściły się pawilonach zbudowanych przez władze targowe, z wyjątkiem Nepalskiej Pagody Pokoju<ref name=":4">{{Cytuj |tytuł = Nepalese Pagoda Conservation – Conrad Gargett |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.conradgargett.com.au |url = https://www.conradgargett.com.au/projects/nepalese-pagoda-conservation/,%20https://www.conradgargett.com.au/projects/nepalese-pagoda-conservation/ |język = en}}</ref> i pawilonu [[Tajlandia|Królestwa Tajlandii]]. Pawilon Australii i pawilon Queensland, które stanęły obok siebie również zostały wykonane na zamówienie, a zewnętrzna część pawilonu Australii miała kształt i kolory [[Uluru]]. Pawilon Queensland został zaprojektowany przez [[Robin Gibson|Robina Gibsona]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Architect Bulletin {{!}} Leisure in the age of technology |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = Architect Bulletin |url = http://architecturebulletin.com.au/summer-2016/leisure-in-the-age-of-technology/}}</ref>.

=== Reklama ===
[[Plik:World-Expo-88-Logo.JPG|mały|Logo Sunsails i znak World Expo '88 w nocy]]
Oprócz popularnej maskotki dziobaka Expo Oz zaprojektowanej przez Disney’s Imagineering Division, przygotowano kilka innych projektów promujących Expo 88. Wśród nich były dwa wymienne znaki Expo: jeden to stylizowany globus z drucianej ramy z dwoma bumerangami i napisem Word Expo 88 Brisbane, Australia, a drugi to logo z kolorowych żagli przeciwsłonecznych<ref name=":8">{{Cytuj |tytuł = Photos – the World Expo '88 Official Logos |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/logocato.html}}</ref>. Maskotka Expo Oz brała udział w promocjach Expo w Europie, Stanach Zjednoczonych i Japonii<ref>{{Cytuj |tytuł = Expo Oz Embassy |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/expoozembassy/}}</ref>.

Piosenka przewodnia Expo ''Together We’ll Show the World'' (Razem pokażemy światu) zaśpiewana przez Franka Millwarda i Carol Lloyd pomagała w promocji Expo zarówno przed, jak i podczas targów<ref>{{Cytuj |tytuł = EXPO 88 I SOUTH BANK |data dostępu = 2022-12-27 |url = https://www.nfsa.gov.au/collection/curated/expo-88-and-south-bank}}</ref>.

Kolorowy motyw w pawilonie australijskim został zaprojektowany przez wybitnego australijskiego artystę [[Ken Done|Kena Done.]] Składał on się z ogromnych kolorowych liter tworzących słowo Australia przy wejściu do pawilonu<ref name="remember">{{Cytuj |autor = |tytuł = Expo 88 – What do you remember the most? |data = 2018-11-27 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = Business Signage {{!}} Building Signage {{!}} Albert Smith Signs |url = https://www.albertsmithsigns.com.au/expo-88-remember/ |język = en-AU}}</ref>.

5 zabytkowych budynków w South Brisbane odnowiono i dostosowano do potrzeb Expo 88. Pozostały one po zamknięciu targów i można je nadal oglądać. Są to: Plough Inn, Ship Inn, Central House, Collin’s Place Spaghetti House i South Brisbane Municipal Library. Budynek Expo House przy Sidon Street, w którym mieścił się „Club 88” i biura administracyjne został włączony do dzisiejszego kampusu Griffith University South Bank<ref>{{Cytuj |tytuł = South Brisbane Heritage Trail {{!}} Must Do Brisbane |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.mustdobrisbane.com |url = https://www.mustdobrisbane.com/outdoors-walks-heritage-trails/south-brisbane-heritage-trail |język = en}}</ref>.

=== Rozrywka ===
Koszty przygotowanych imprez wyniósł 38 milionów dolarów. Zaproszono artystów z całej Australii i świata. Występowali oni w specjalnie przygotowanych obiektach. Na plenerowej scenie River Stage z 10 000 widownią odbyła się ceremonia otwarcia i zamknięcia Expo. Na pokazy cyrkowe, koncerty orkiestr wojskowych, pokazy akrobatyki, magii i pantomimy przygotowano plac z 850 osobową widownią, a mniejszy amfiteatr na uroczystości lokalne i pokazy laserowe. Scena River była również miejscem wieczornych pokazów sztucznych ogni i pokazów laserowych z muzyką, które były organizowane codziennie wieczorem o godzinie 22:00<ref>{{Cytuj |tytuł = Entertainment – ‘Expo Today’ |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/expotoday.html}}</ref>.

Podczas Expo 88 zaprezentowały się australijskie gwiazdy takie jak [[Icehouse]], [[Little River Band]], [[Mental as Anything]], [[The Cockroaches]], [[Joe Camilleri]], [[The Black Sorrows]], [[John Farnham]], [[Julie Anthony]], [[Simon Gallaher]], [[Wickety Wak]] i [[Jon English]] oraz zagraniczni artyści tacy jak [[Jerry Harrison]] (z [[Talking Heads]]), [[Julio Iglesias]], [[John Denver]], [[Donny Osmond]], [[Cher]], [[Phyllis Diller]]. Pokazano też wiele spektakli teatralnych, operowych i koncertów muzyki klasycznej na sąsiednim (z osobnym biletem wstępu) Queensland Performing Arts Complex<ref>{{Cytuj |tytuł = Entertainment – World Expo on Stage |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/worldexpoonstage.html}}</ref>.

Ekspozycję średnio odwiedzało dziennie 100 000 zwiedzających<ref>{{Cytuj |autor = Simon Mitchell |tytuł = Together we’ll show the world: Telecom Expo Info |data = 2021-02-22 |data dostępu = 2022-12-27 |url = https://www.naa.gov.au/blog/together-well-show-world-telecom-expo-info}}</ref>.

Podczas ceremonii zamknięcia Expo 88 na scenie River Stage odbył się koncert, który zakończył australijski zespół [[The Seekers]] śpiewając jedną ze swoich piosenek ''„The Carnival Is Over”''<ref>{{Cytuj |tytuł = Australian anthems: the Seekers – The Carnival is Over |data = 2014-03-18 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = the Guardian |url = http://www.theguardian.com/music/australia-culture-blog/2014/mar/18/seekers-the-carnival-is-over-australian-anthems |język = en}}</ref>.

== Pamiątki po Expo ==
=== Nepalska pagoda pokoju i South Bank Parklands ===
[[Plik:Nepal Peace Pagoda, Brisbane, 2020, 02.jpg|mały|Nepalska Pagoda Pokoju w South Bank Parklands]]
Po zakończeniu Expo 88 zastanawiano się jak zagospodarować tereny po wystawie. Propozycja, aby stworzyć tam kolejne centrum biznesowe została odrzucona. Zdecydowano, że na terenach powystawowych powstaną parki, butiki oraz niska zabudowa mieszkaniowa. Cztery lata po zamknięciu Expo 88 teren został ponownie otwarty jako [[Parki South Bank|South Bank Parklands]], a zarządcą został South Bank Parklands Bank Corporation. Jedynym śladem po wystawie pozostawionym na miejscu jest Nepalska Pagoda Pokoju, ręcznie wykonana drewniana replika pagody z Katmandu<ref name=":4" />. Restauracje na promenadzie na południowym krańcu terenu Expo 88 zostały w 2011 roku zastąpione przez River Quay Green i inne nowoczesne obiekty<ref>{{Cytuj |tytuł = River Quay |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = Site Title |url = https://southbankcorporation.com.au/places/river-quay |język = en}}</ref>.

=== Skyneedle ===
[[Plik:Expo-88-skyneedle-and-monorail.jpg|bezramki|prawo|335x335px]]
Pozostała 88 metrowa wieża Skyneedle (Night Companion). Planowano przeniesienie jej do Disneylandu w Tokio, lecz została zakupiona przez miejscowego biznesmena Stefana Ackerie, właściciela sieci zakładów fryzjerskich. Po zakupie przeniósł ją o około 500 metrów do swojej głównej siedziby<ref>{{Cytuj |autor = Cameron Atfield |tytuł = Skyneedle 'should never have left South Bank’: Stefan |data = 2015-08-21 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = Brisbane Times |url = https://www.brisbanetimes.com.au/national/queensland/skyneedle-should-never-have-left-south-bank-stefan-20150819-gj34to.html |język = en}}</ref>.

=== Rzeźby ===
Podczas Expo 88 w parku eksponowano około 90 rzeźb. Szesnaście z nich powstało specjalnie na to wydarzenie, pozostałe zostały wypożyczone<ref>{{Cytuj |tytuł = Art – Sculpture: The World Expo '88 Collection – Forward by Philip Bacon, Philip Bacon Galleries |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/artistsforeword.html}}</ref>.

Na terenie miasta rozstawiono 88 rzeźb z białego włókna szklanego autorstwa Johna and Judy Underwood. Cykl nosił nazwę „Human Factor”<ref>{{Cytuj |autor = Tony Moore |tytuł = Hunt on for Brisbane’s missing ghostly Expo sculptures |data = 2018-02-03 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = The Sydney Morning Herald |url = https://www.smh.com.au/entertainment/art-and-design/hunt-on-for-brisbane-s-missing-ghostly-expo-sculptures-20180202-p4yzbq.html |język = en}}</ref>. Po zakończeniu wystawy część z nich została sprzedana. Niektóre kupiła rada miasta Brisbane i ustawiła w ważnych miejscach miasta<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Council remembers Expo 88 through art {{!}} Graham Quirk |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = grahamquirk.com.au |url = https://grahamquirk.com.au/council-remembers-expo-88-through-art/}}</ref>. W 2013 roku przygotowano trasę World Expo 88 Public Art Trail, dzięki której można zobaczyć ocalone rzeźby<ref name=":6" /><ref name=":0" />.

=== Ogród japoński ===
Ogród z japońskiego pawilonu został podarowany miastu Brisbane pod koniec Expo. Przeniesiono go do Brisbane Botanic Gardens Mt Coot-tha gdzie został otwarty w 1989 roku<ref>{{Cytuj |tytuł = Japanese Garden |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.brisbane.qld.gov.au |url = https://www.brisbane.qld.gov.au/things-to-see-and-do/council-venues-and-precincts/parks/botanic-gardens-in-brisbane/brisbane-botanic-gardens-mt-coot-tha/attractions/japanese-garden |język = en}}</ref>.

=== Litery z pawilonu australijskiego ===
Kolorowe, duże litery z australijskiego pawilonu zaprojektowane przez Kena Done’a zostały zakupione pod koniec Expo przez Shaftesbury Citizenship Campus do Burpengary Campus. Od zakończenia Expo do 2008 roku można je było oglądać wzdłuż Bruce Highway w pobliżu Burpengary. W 2018 roku zostały odrestaurowane i umieszczone w Caboolture Historical Village<ref name="remember" />.

=== World Expo Park – centrum kongresowo-wystawiennicze w Brisbane ===
Park rozrywki World Expo Park znajdujący się w sąsiedztwie terenu Expo miał pozostać na stałe po zakończeniu Expo. Jednak ponieważ brakowało zarządcy został zamknięty zaledwie rok po zamknięciu Expo. Teren po nim przekształcono w Brisbane Convention & Exhibition Centre<ref>{{Cytuj |tytuł = Brisbane |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = bie-paris.org |url = https://bie-paris.org/site/en/component/k2/item/327-brisbane |język = en}}</ref>.

=== Pawilon Queensland ===
Queensland Pavilion został zakupiony w 1991 roku przez kościół baptystów i obecnie stoi na terenie na przedmieściu Brisbane w Mackenzie<ref>{{Cytuj |tytuł = OUR MISSION |data dostępu = 2022-12-27 |url = https://gatewaybaptist.com.au/towards100_booklet}}</ref>.

=== Złoto Expo ===
Rośliną Expo 88 zostało wybrane ''Xanthostemon chrysanthus''. Szczepki drzewa, które pochodzi z północnego Queensland, zostały pobrane z ogrodu w Brisbane i posadzone na kwietnikach w całym mieście, aby stworzyć „morze złota”<ref>{{Cytuj |tytuł = Short Cuts |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = anpsa.org.au |url = https://anpsa.org.au/APOL30/jun03-14.html}}</ref>.

== Fundacja ==
16 lat po zakończeniu Expo 88 w dniu 30 kwietnia 2004 roku powstała pozarządowa fundacja Foundation Expo '88<ref name=":5" />. Prowadzi ona pamiątkową stronę internetową, założyła stowarzyszenie noszące nazwę The Friends of the Pagoda Association oraz muzeum<ref>{{Cytuj |tytuł = Friends of the Pagoda |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/friendsofthepagoda/}}</ref>. W 2014 roku fundacja, stowarzyszenie i muzeum zmieniły nazwę tworząc „Celebrate 88!”<ref>{{Cytuj |tytuł = Table of Contents |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/tableofcontents.html}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Welcome! |data = 2014-05-06 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = CELEBRATE 88! |url = https://celebrate88.wordpress.com/about/ |język = en}}</ref>.

== Obchody 20-lecia ==
Uroczystości z okazji 20. rocznicy Expo 88 zorganizowano w 2008 roku w South Bank Parklands. 9 maja w ramach obchodów odbyła się kolacja charytatywna w Wielkiej Sali Centrum Kongresowo-Wystawienniczego w Brisbane oraz 10 maja święto miasta w ramach którego zaplanowano fajerwerki, pokazy i spacery tematyczne oraz Suncorp Spirit Expo Staff Breakfast<ref>{{Cytuj |tytuł = World Expo '88 20th Anniversary |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.celebrate88.com |url = http://www.celebrate88.com/20th/}}</ref>.

== Obchody 25 i 30-lecia ==
W 2013 roku w ramach obchodów 25. rocznicy przygotowano specjalną retrospektywną wystawę zatytułowaną „Light Fantastic: Expo 88 Rewired”<ref>{{Cytuj |tytuł = Light Fantastic Expo 88 Parades Rewired @ Museum of Brisbane |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = www.weekendnotes.com |url = https://www.weekendnotes.com/light-fantastic-expo-88-parades-rewired/}}</ref>, a w Southbank Parklands odsłonięto tablicę upamiętniającą przewodniczącego wystawy Llewellyna Edwardsa i jego współpracowników<ref name=":7" />.

Z okazji 30. rocznicy Expo 28 października 2018 roku w Caboolture Historical Village odsłonięto odrestaurowane litery z pawilonu australijskiego projektu Kena Done’a<ref name=":2" />.

== Galeria ==
<gallery mode="nolines" widths="150" heights="150">
Plik:Brisbane River Front - Pre Expo 88.jpg|Expo 88, ok. 1987 roku
Plik:British-pavilion.jpg|Pawilon Brytyjski
Plik:Expo-88-sound-sensitive-fountains-outside-the-German-pavilion.jpg|Fontanny przed pawilonem zachodnioniemieckim
Plik:The Soviet Union 1988 CPA 5939 stamp (World Expo 88, Brisbane, Australia. Emblem, Soviet emblem, globe, human figures, and nature).jpg|Pamiątkowy znaczek [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]] z 1988 roku
Plik:Expo88-from-the-Brisbane River.jpg|Expo 88 – widoczne żagle przeciwsłoneczne i kolejka jednoszynowa
Plik:World-Expo-88-at-night.jpg|Expo 88 nocą – pokaz z 88-metrowej wieży Skyneedle
Plik:Expo 88 (8075991938).jpg|Widok na rzekę Brisbane podczas Expo 88
</gallery>

== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Szablon:Wystawy światowe}}
{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Kultura w Brisbane]]
[[Kategoria:Historia Brisbane]]
[[Kategoria:1988 w Australii]]