Tekst źródłowy strony Ford Model A (1927)

{{Inne znaczenia|samochodu z lat 1927–1931|[[Ford Model A (1903)]]}}
{{Auto infobox
 |nazwa                 = Ford A
 |zdjęcie               = 1928 Model A Ford.jpg
 |opis zdjęcia          = Ford Model A
 |inne nazwy            = 
 |producent             = [[Ford Motor Company|Ford]]
 |projektant            = 
 |premiera              = październik 1927
 |okres produkcji       = 1927–1931
 |miejsce produkcji     = {{flaga|USA|48}} [[Chester (Pensylwania)|Chester]]<br/>{{flaga|USA|48}} [[Chicago]]<br/>{{flaga|USA|48}} [[Dearborn (Michigan)|Dearborn]]<br/>{{flaga|USA|48}} [[Detroit]]<br/>{{flaga|USA|48}} [[Jacksonville (Floryda)|Jacksonville]]<br/>{{flaga|USA|48}} [[Long Beach]]<br/>{{flaga|USA|48}} [[San Francisco]]<br/>{{flaga|USA|48}} [[Saint Paul]] <br /> {{flaga|CAN|1868}} [[Windsor (Ontario)|Windsor]]<br /> {{flaga|ARG}} [[Buenos Aires]]<br /> {{flaga|DEU|1919}} [[Kolonia (Niemcy)|Kolonia]]<br /> {{flaga|DEN}} [[Kopenhaga]]<br /> {{flaga|IRL}} [[Cork]]<br /> {{flaga|FRA|1870}} [[Asnières-sur-Seine]] <br /> {{flaga|GBR}} [[Trafford Park]]<br /> {{flaga|AUS}} [[Geelong]]<br /> {{flaga|JPN|1870}} [[Jokohama]]<br /> {{flaga|TUR|1922}} [[Konstantynopol]]<br /> {{flaga|ITA|1925}} [[Triest]]<br /> {{flaga|URS|1936}} [[Niżny Nowogród|Gorki]]<br /> {{flaga|Chile}} [[Santiago]]
 |poprzednik            = [[Ford Model T]]
 |następca              = [[Ford Model B (1932)|Ford Model B]]
 |segment               = 
 |typy nadwozia         = 
 |silniki               = [[R4 (silnik)|R4]], [[Silnik dolnozaworowy|SV]], 3300 cm³<br />40 [[koń mechaniczny|KM]] (30 [[Wat|kW]])<ref name=1001samochodow68 />
 |skrzynia biegów       = 3-biegowa manualna
 |rodzaj napędu         = [[napęd tylny|tylny]]
 |długość               = 4191 mm
 |szerokość             = 1702 mm
 |wysokość              = 
 |rozstaw osi           = 2629 mm
 |masa własna           = 1027 kg
 |zbiornik paliwa       = 38 lub 42 l
 |liczba miejsc         = 2 – 5 zależnie od wersji
 |gwiazdki EuroNCAP     = 
 |pojemność bagażnika   = 
 |ładowność             = 
 |modele bliźniacze     = 
 |pokrewne              = [[GAZ-A]]
 |konkurencja           = 
 |commons               = Category:Ford Model A
}}
'''Ford Model A''' – [[samochód osobowy]] produkowany pod amerykańską marką [[Ford Motor Company|Ford]] w latach 1927 – 1931<ref name=1001samochodow68>{{Cytuj książkę | imię = Simon | nazwisko = Heptinstall | tytuł = 1001 samochodów o których marzysz | data = 2012 | wydawca = Elipsa | miejsce = Poznań | isbn = 978-83-245-9617-1 | strony = 68}}</ref>.

== Historia i opis modelu ==
[[Plik:FordModelATruck.jpg|thumb|225px|left|Ford Model A Truck]]
[[Plik:1931 Ford Model A roadster interior.JPG|thumb|225px|left|Wnętrze – klasycznie rozmieszczone urządzenia sterowania]]
[[Plik:1931 Ford Model A roadster engine.JPG|thumb|225px|left|Silnik samochodu Ford Model A]]
Ford Model A zastąpił wytwarzany od roku 1908, mocno przestarzały [[Ford T|model T]]. Pierwszy egzemplarz zjechał z taśmy montażowej 20 października 1927 roku. Początkowo sprzedaż nowego samochodu kształtowała się marnie, jednak Ford A szybko zdobył uznanie klientów.

Pojazd ten posiadał znacznie nowocześniejsze rozwiązania techniczne niż Ford T i stał się w [[Stany Zjednoczone|USA]] jednym z najpopularniejszych samochodów końca lat dwudziestych i początku lat trzydziestych XX wieku. Był drugim w historii fabryki samochodem marki Ford w którego nazwie wykorzystano pierwszą literę alfabetu. Samochód pod takim samym oznaczeniem produkowano w zakładach Forda także w latach 1903–1904. [[Ford Model A (1903)|Ford Model A]] z roku 1903 był pierwszym modelem samochodu jaki produkował Ford.

W latach 1910–1925 Ford zdominował rynek motoryzacyjny w [[Stany Zjednoczone|USA]] swoim masowo produkowanym modelem T, jednak w połowie lat dwudziestych sytuacja zaczęła się zmieniać na rzecz konkurentów takich jak [[General Motors]], którzy dogonili, a nawet zaczęli wyprzedzać Forda. Konkurencja oferowała samochody znacznie nowocześniejsze od Forda T, znacznie lepiej wyposażone, posiadające mocniejsze silniki i lepsze osiągi. Zmusiło to [[Henry Ford|Henry’ego Forda]] do rozpoczęcia prac nad nowym modelem, czego zwieńczeniem było wprowadzenie do produkcji Forda A.

Ford Model A oferowany był w czterech kolorach, ale żaden z nich nie był czarny. Jego poprzednik, Ford Model T, dostępny był niemal wyłącznie w kolorze czarnym („''możesz otrzymać samochód w każdym kolorze, pod warunkiem, że będzie to kolor czarny''” – jak mówił [[Henry Ford]]). Henry Ford nie interesował się specjalnie wyglądem swoich samochodów, a za design nadwozi modelu A odpowiadał jego syn, [[Edsel Ford|Edsel]].

Oprócz [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] Ford Model A wytwarzany był także w fabrykach w [[Kanada|Kanadzie]], [[Niemcy|Niemczech]], [[Dania|Danii]], [[Irlandia|Irlandii]], [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], [[Francja|Francji]], [[Argentyna|Argentynie]], [[Japonia|Japonii]] i [[Australia|Australii]]. W [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] w oparciu o model A w latach 1932–1936 powstawał [[GAZ-A]]. Ceny modelu A wahały się od 385 do 1400 [[dolar amerykański|USD]], zależnie od wersji. Do zakończenia produkcji w marcu roku 1932 powstało ponad 4,8 mln egzemplarzy tego samochodu.
Obecnie Ford A jest popularnym w USA samochodem zabytkowym, a właściciele zachowanych do dziś egzemplarzy zrzeszają się w licznych klubach. Ford Model A został zastąpiony w 1932 roku przez [[Ford Model B (1932)|Forda Model B]].

=== Budowa ===
[[Nadwozie]] pojazdu oparte było, jak praktycznie we wszystkich ówczesnych [[samochód|samochodach]], na stalowej [[rama (samochód)|ramie]]. Pozwalało to, podobnie jak w przypadku Forda T, na łatwą zabudowę różnego rodzaju [[karoseria|karoserii]]. W ofercie dostępnych było kilka podstawowych wersji nadwoziowych w ponad trzydziestu wariantach, m.in. Business [[Coupé|Coupe]], Deluxe Coupe, Sport Coupe, Standard Coupe, Standard Fordor [[Sedan (nadwozie)|Sedan]], Standard [[tudor (nadwozie)|Tudor]] Sedan, Leatherback Fordor Sedan, Mail Truck, Panel Truck, [[Phaéton|Phaeton]] 2-door (dwudrzwiowy), Phaeton 4-door (czterodrzwiowy), Standard [[Roadster]], Station Wagon, Taxi Cab.

Samochód wyposażony był w [[silnik rzędowy|rzędowy]], cztero[[cylinder (mechanika)|cylindrowy]], [[silnik czterosuwowy|czterosuwowy]], [[silnik dolnozaworowy|dolnozaworowy]] [[silnik spalinowy]] o [[silnik o zapłonie iskrowym|zapłonie iskrowym]]. Przy pojemności skokowej 3300 cm³ (3,3 [[litr|l]]) uzyskiwał on moc 40 [[koń mechaniczny|KM]] (30 [[Wat|kW]]). Silnik chłodzony był cieczą w [[układ chłodzenia silnika spalinowego|układzie]] wymuszonym, z pompą wody napędzaną od [[wał korbowy|wału korbowego]] przy pomocy [[pas klinowy|pasa klinowego]]. [[Zbiornik paliwa]] o pojemności (zależnie od wersji) 38 lub 42 litrów umiejscowiony był za silnikiem, pod przednią szybą, a zasilanie [[gaźnik]]a paliwem odbywało się grawitacyjnie (opadowo), bez udziału pompy paliwa. Samochód posiadał klasyczny układ napędowy – silnik umieszczony z przodu napędzający za pośrednictwem [[wał (maszynoznawstwo)|wału]] [[sprzęgło wychylne|kardana]] [[oś pojazdu|oś]] tylną. Ford Model A posiadał mechaniczne [[hamulec|hamulce]] [[hamulec bębnowy|bębnowe]] działające na cztery koła, uruchamiane pedałem, oraz ręczny hamulec pomocniczy działający na tylne koła. Poprzednik Forda A, Ford T, przez cały okres produkcji posiadał hamulce mechaniczne działające jedynie na oś tylną.
Zawieszenie pojazdu zrealizowano na poprzecznych [[resor]]ach półeliptycznych, po jednym dla przedniej i tylnej osi, z tłumieniem na [[amortyzator]]ach [[amortyzator hydrauliczny|hydraulicznych]].
Ford A posiadał niesynchronizowaną [[skrzynia biegów|skrzynię biegów]] o trzech przełożeniach do jazdy w przód z biegiem wstecznym oraz suche [[sprzęgło cierne]] jednotarczowe, sterowane lewym pedałem. Przełożenie [[przekładnia główna|przekładni głównej]] [[most napędowy|mostu tylnego]] wynosiło 3,77:1.

Ford Model A był pierwszym pojazdem produkowanym przez Forda posiadającym standardowy system sterowania – sprzęgło, hamulec i [[przepustnica]] uruchamiane przy pomocy pedałów rozmieszczonych w sposób stosowany do dzisiaj. Dźwignia zmiany biegów także usytuowana była w nowoczesny sposób – zamontowano ją w podłodze, w centralnej części kabiny pod [[deska rozdzielcza|deską rozdzielczą]]. Prowadzenie Forda A było znacznie łatwiejsze niż Forda T, aczkolwiek i tak dosyć skomplikowane jak na dzisiejsze standardy. Podczas jazdy konieczne było stosowanie podwójnego wysprzęglania (ang.double clutch) przy zmianie przełożeń (niezbędne przy obsłudze niesynchronizowanej skrzyni biegów), a także dochodziła konieczność regulacji składu mieszanki oraz wyprzedzenia zapłonu za pomocą manetki umieszczonej pod kierownicą<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=6ZRvMsVNHQY You Tube – Uruchomienie i prowadzenie Forda A Truck].</ref>. Model A wyposażono w 6 [[wolt]]ową, jednoprzewodową instalację elektryczną, z biegunem ujemnym [[akumulator kwasowo-ołowiowy|akumulatora]] podłączonym do masy<ref>[http://www.mafca.com/tqa_electrical.html Informacje o instalacji elektrycznej (en)].</ref>. Wszystkie wersje samochodu standardowo wyposażone były w [[rozrusznik silnika spalinowego|rozrusznik elektryczny]], włączany małym pedałem umieszczonym obok pedału przyspieszenia, elektryczne oświetlenie (w tym [[światło stop]]u), [[kierunkowskaz]]y ramieniowe, [[lusterko wsteczne]], [[wycieraczka|wycieraczkę]] przedniej szyby oraz elektryczny [[sygnał dźwiękowy]]. Seryjnie Ford A posiadał także wskaźnik poziomu paliwa na desce rozdzielczej, co w tamtych czasach spotykało się jedynie w wozach o wiele wyższej klasy. Samochód ten był pierwszym produkowanym na skalę masową pojazdem posiadającym szyby wykonane z tzw. szkła bezpiecznego<ref>[http://www.oldcarbrochures.com/static/NA/Ford/1930_Ford/1930_Ford_Brochure_02/1930%20Ford-14-15.html Bezpieczne szkło w Fordzie A (en)].</ref>. Ford Model A rozwijał prędkość maksymalną 104 [[kilometr na godzinę|km/h]] (65 [[mila na godzinę|MPH]]).

== Obecność w mediach ==
Samochód ''Ford Model A'' występuje w grze komputerowej ''[[Mafia (gra komputerowa)|Mafia]]'' (jako Bolt Model B) i w ''[[Grand Theft Auto: San Andreas]]'' jako ''Hotknife''.

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.mafca.com/ Amerykański Klub Forda A (en)]
* [http://www.centraliowamodelaclub.com/ Klub Forda A (Iowa) (en)]
* [http://www.motormayhem.net/mode-a-ford-refrence-sheet/owners-manual/ Instrukcja obsługi (en)]

{{Samochody Ford}}

[[Kategoria:Samochody Ford|Model A]]
[[Kategoria:Samochody tylnonapędowe]]
[[Kategoria:Samochody z lat 20.]]
[[Kategoria:Samochody z lat 30.]]