Kaplica Matki Bożej z Damaszku w Birgu
 nr rej. 00712 (NICPMI) jako „Oratory of the Fraternity of St. Joseph”
| |||||||||
| Kaplica | |||||||||
.jpg) Oratorium św. Józefa (dziś muzeum parafialne), w którym znajduje się kaplica Matki Bożej z Damaszku | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
Zuntier | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Archidiecezja | |||||||||
| Wezwanie |
Matki Bożej z Damaszku | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||
 35°53′15,6″N 14°31′18,5″E/35,887667 14,521806
| |||||||||
Kaplica Matki Bożej z Damaszku (malt. Kappella tal-Madonna ta' Damasku, ang. Chapel of Our Lady of Damascus), znana również po maltańsku jako Tal-Griegi (grecka) – była kaplica greckiego Kościoła katolickiego. Znajduje się w mieście Birgu na Malcie. Kaplica jest częścią oratorium św. Józefa, w którym dziś mieści się muzeum kościelne.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Budynek oratorium, w którym mieści się kaplica, położony jest na tyłach kolegiaty św. Wawrzyńca, w bliskości kaplicy Krzyża Świętego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kiedy rycerze zakonu Joannitów zostali wypędzeni w 1523 z wyspy Rodos przez Sulejmana Wspaniałego, razem z nimi na siedmioletnią tułaczkę udało się 400–1000 rodyjskich Greków. Zabrali ze sobą m.in. bizantyńskie ikony. W 1530 rycerze Joannici, wraz z towarzyszącymi im uchodźcami z Rodos, osiedli w Birgu na Malcie[1].
28 czerwca 1554 obrazy umieszczone zostały w kaplicach, przekazanych Grekom przez proboszcza Birgu Antona Vassallo[2]: św. Katarzyny Aleksandryjskiej (ikona Matki Bożej z Damaszku) oraz św. Antoniego (ikona Madonny Eleimonitra)[3].
Kiedy rycerze opuścili Birgu i zamieszkali w nowej stolicy Valletcie, wielu Greków, przybyłych z nimi z Rodos, również przeniosło się do nowego miasta. W 1580 zakończyli oni tam budowę kościoła, w którym mogliby odprawiać nabożeństwa w rycie greckim. Siedem lat później ikona została uroczyście przeniesiona z Birgu do Valletty[4]
Kaplica św. Katarzyny przylegała do niewiele większego kościoła Nawiedzenia. Społeczność grecka wykorzystywała jedynie swoją kaplicę; tymczasem z upływem czasu przyległy kościół niszczał i w końcu uległ zawaleniu. Na jego miejscu, w roku 1722 postawiony został nowy kościół. Jego główny ołtarz przeznaczony został do odprawiania liturgii w rycie łacińskim, zaś liturgia grecka wciąż mogła być odprawiana w kaplicy przy ołtarzu bocznym, będącym jedyną pozostałością pierwotnej świątyni[3][5]. Grecka społeczność Birgu używała kaplicy do roku 1780[3].
24 lutego 1832 Bractwo św. Józefa zakupiło kościół Nawiedzenia oraz kaplicę grecką, zamieniając je w oratorium. Kaplica grecka została odnowiona, w ołtarzu umieszczono kopię ikony Matki Boskiej z Damaszku przeniesionej w XVI wieku do Valletty[3].
Ołtarz
[edytuj | edytuj kod]W kaplicy znajduje się dobrze zachowany oryginalny ołtarz z pięknie rzeźbionym retabulum w formie dwóch aniołów trzymających ikonę Matki Boskiej Greckiej[3].
Dzień dzisiejszy
[edytuj | edytuj kod]Dziś świątynia nie jest już używana do posług religijnych. Otwarta bywa tylko w święta, ale jest ważną częścią muzeum parafialnego, z wielką troską utrzymywanego przez mieszkańców Birgu[3].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
[edytuj | edytuj kod]Budynek świątyni wpisany jest na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr 00712[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ζαχαρίας Ν. Τσιρπανλής: Από τη Ρόδο στη Μάλτα (1523-1530): οι Ροδίτες πρόσφυγες καί οι βυζαντινές εικόνες τής Παναγίας Δαμασκηνής καί τής Παναγίας Έλεημονήτρας („Z Rodos na Maltę (1523-1530): rodyjscy uchodźcy i bizantyńskie ikony Panagia Damaskinis oraz Panagia Eleimonitras”). Repository of UOI "Olympias". [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-13)]. (ang.).
- ↑ John Scerri: Birgu - St. Joseph Oratory. malta-canada.com. [dostęp 2018-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-07)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Noel Ciantar: Il-Kappella ta’ S.M. Damaxxena ~ Birgu ~. www.kapellimaltin.com. [dostęp 2018-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-27)]. (malt.).
- ↑ John Scerri: Valletta - Our Lady of Damascus. malta-canada.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-28)]. (ang.).
- ↑ a b Oratory of the Fraternity of St. Joseph. NICPMI, 2012-08-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-13)]. (ang.).