Tekst źródłowy strony Komunizm utopijny

'''Komunizm utopijny''' – nurt ideologii społecznej mający swe początki w końcu XVII i w XVIII wieku, a rozwinięty głównie w XIX wieku. Głównymi przedstawicielami tej [[Doktryna polityczna|doktryny]] byli [[Jean Meslier]] (1664-1729), [[Morelly]] (XVIII wiek), [[Louis Auguste Blanqui]] (1805-1881), [[Wilhelm Weitling]] (1808-1871) oraz [[Étienne Cabet]] (1788-1856).

== Doktryna ==
{{osobny artykuł|blankizm}}
Komuniści utopijni jako cel swej ideologii stawiali wyzwolenie [[proletariat]]u oraz uspołecznienie [[Środki produkcji|środków produkcji]]. Aspekt [[Utopia|utopijności]] przejawiał się poglądem, iż lud wyzbędzie się [[Własność|własności prywatnej]] z własnej woli uznając wyższość własności uspołecznionej. Przedstawiali również utopijne wizje nowych, w ich mniemaniu doskonałych, [[Społeczeństwo|społeczeństw]]. Od [[Socjalizm utopijny|socjalistów utopijnych]] odróżniał ich sposób osiągnięcia oczekiwanych zmian – uznali (w przeważającej większości), że [[kapitalizm]] musi być obalony w drodze [[Rewolucja|przemian rewolucyjnych]]. Ponadto w przeciwieństwie chociażby do [[Henri de Saint-Simon|Saint-Simona]], akcentowali znaczenie proletariatu i przyszłe [[Walka klas|społeczeństwo bezklasowe]].

Jeden z pierwszych utopistów–komunistów, Meslier, twierdził, że by osiągnąć równość wszystkich potrzebna jest rewolucja chłopska, która zniszczy wyższe warstwy społeczne i zapewni wszystkim równy dostęp do dóbr. Po rewolucji powinny powstać gminy komunistyczne wiążące mieszkańców miasta czy parafii, w których panować miała wspólnota dóbr, przy czym dopuszczalne były [[Federacja|federacje]] gmin w większych organizacjach.

Morelly widział w prawie własności czynnik mający destrukcyjny wpływ na rozwój społeczeństw. Panującemu w jego czasach systemowi przeciwstawiał plemiona Indian amerykańskich, które, nieskażone prawem własności, zachowały naturalny ład. Pragnąc, by taki stan osiągnęło również społeczeństwo Europy, Morelly wyszedł z postulatem zniesienia własności prywatnej i przejścia do społeczeństwa komunistycznego. Każdy obywatel tego społeczeństwa miał współpracować z innymi w rozwoju, każdy też obywatel miał być utrzymywany przez wspólnotę. Funkcjonowanie społeczeństwa opierać się miało na rodzinach, plemionach i miastach, przy czym każde plemię miało składać się z takiej samej liczby rodzin, a każde miasto z takiej samej liczby plemion. To przyszłe społeczeństwo komunistyczne opierać się miało na postępie techniczno-naukowym.

Blanqui twierdził, że przewrót obalający rządy [[Burżuazja|burżuazji]] powinien być przeprowadzony przez nieliczną, elitarną grupę. Twierdził, że ''kto ma żelazo, ten ma chleb''. Po przewrocie władzę [[Dyktatura proletariatu|dyktatorską]] miał przejąć proletariat. Głosił, że ''Francja najeżona uzbrojonymi robotnikami będzie zwiastowała jutrzenkę socjalizmu''.

Weitling podniósł [[Internacjonalizm|internacjonalistyczny]] aspekt komunizmu utopijnego – jego zdaniem zniesienie prawa własności implikowało zniesienie państwowości i utworzenie ponadnarodowego związku.

Cabet źródła powszechnego bogactwa upatrywał w zachodzącej za jego czasów [[Industrializacja|industrializacji]]. Postulował on uspołecznienie pracy i jej efektów. Wspólne miały być również dochody. W przeciwieństwie do pozostałych komunistów utopijnych, odrzucał rewolucję i dyktaturę proletariatu. Cabet był założycielem komunistycznej gminy w pobliżu [[Nowy Orlean|Nowego Orleanu]] w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]], z której jednakże został wydalony po konflikcie z pozostałymi uczestnikami tego utopijnego eksperymentu.

== Późniejsze wpływy ==
Komunizm utopijny miał wpływ na doktrynę [[marksizm]]u. Jednakże [[Karol Marks|Marks]] i [[Fryderyk Engels|Engels]] dokonali zasadniczej zmiany w stosunku do utopistów – jak określił to Engels, ''postawili socjalizm na gruncie [[Materializm dialektyczny|realnym]]''.

<gallery>
Plik:Meslier.jpg|[[Jean Meslier]]
Plik:Louis Auguste Blanqui.JPG|[[Louis Auguste Blanqui]]
Plik:WilhelmWeitling.jpg|[[Wilhelm Weitling]]
Plik:Cabet 1840.jpg|[[Étienne Cabet]]
</gallery>

== Bibliografia ==
* [[Andrzej Sylwestrzak|A. Sylwestrzak]], ''Historia doktryn politycznych i prawnych'', Warszawa 2009, Wyd. LexisNexis, {{ISBN|978-83-7620-101-6}}.
* [[Louis Auguste Blanqui|L. A. Blanqui]], ''Ostrzeżenie dla ludu''
* [[Karol Marks|K. Marks]], [[Fryderyk Engels|F. Engels]], ''[[Manifest komunistyczny]]''
* [[Fryderyk Engels|F. Engels]], ''Rozwój socjalizmu od utopii do nauki''

{{Komunizm}}

[[Kategoria:Nurty komunizmu]]