Krążowniki rakietowe projektu 1134A
| |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Wejście do służby | |
| Zbudowane okręty |
10 |
| Okręty w służbie |
0 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 5600 t |
| Długość |
159 m |
| Szerokość |
16,8 m |
| Zanurzenie |
6,3 m |
| Napęd |
dwie turbiny parowe o mocy 90 000 KM napędzające dwie śruby |
| Prędkość |
33 węzły |
| Zasięg |
5000 Mm przy 18 w |
| Załoga |
343 (33 oficerów) |
| Uzbrojenie |
2×IV wyrzutnie rakietotorped RPK-3 Mietiel (8 pocisków) |
| Wyposażenie lotnicze |
1 śmigłowiec Ka-25 (hangar) |
Krążowniki rakietowe projektu 1134A – radzieckie krążowniki rakietowe, które weszły do służby w latach 1969–1977, klasyfikowane oficjalnie jako duże okręty przeciwpodwodne. Głównym ich przeznaczeniem było zwalczanie okrętów podwodnych. Projekt miał oznaczenie kodowe Bierkut-A (Беркут-A), natomiast są one znane także jako typ Kronsztadt, a w kodzie NATO jako Kresta II. Zbudowano 10 jednostek, z których ostatnią wycofano ze służby w 1993 roku. Ich następcami były okręty projektu 1134B.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wraz z pojawieniem się nowych amerykańskich okrętów podwodnych wyposażonych w pociski balistyczne Polaris, pojawiła się pilna potrzeba przeciwdziałania zagrożeniu z ich strony. W tym celu były zaprojektowane krążowniki rakietowe projektu 1134 (ozn. NATO: Kresta I), lecz w czasie ich budowy nie były jeszcze gotowe nowe wzory uzbrojenia i w efekcie okręty te nadawały się głównie do zwalczania okrętów nawodnych przy użyciu pocisków kierowanych[1]. Docelowym typem dużego okrętu do zwalczania okrętów podwodnych stały się okręty dopracowanego projektu 1134A. Były one klasyfikowane oficjalnie jako duże okręty przeciwpodwodne (ros. bolszoj protiwołodocznyj korabl, BPK)[1], niemniej na zachodzie powszechnie uznawane są za krążowniki[2]. Zmiany polegały przede wszystkim na zastąpieniu rakiet przeciwokrętowych przez rakietotorpedy do zwalczania okrętów podwodnych na dużych odległościach, wyposażeniu okrętów w rakiety przeciwlotnicze systemu M-11 Sztorm o większym zasięgu i możliwości zwalczania celów nawodnych, oraz nowe radary i sonar Titan-2 o większych możliwościach[1]. Zmiany w architekturze okrętów były niewielkie; między innymi dla polepszenia warunków użycia śmigłowca pokładowego, lądowisko podniesiono o jeden pokład wyżej[1].
Wszystkie okręty budowano na krytej pochylni w stoczni im. Żdanowa w Leningradzie, nosiły numery budowy od 721 do 730[3].
Opis
[edytuj | edytuj kod]
Główne uzbrojenie stanowiło osiem wyrzutni KT-100 dla rakietotorped Mietiel (SS-N-14 Silex), z ośmioma pociskami 85R, w dwóch czterowyrzutniowych blokach po obu stronach nadbudówki. Podczas modernizacji w latach 80. wymieniano je następnie na uniwersalne rakietotorpedy 85RU systemu Rastrub-B, które dysponowały też ograniczoną możliwością zwalczania okrętów nawodnych[4]. Dodatkowo posiadały dziesięć wyrzutni torped kalibru 533 mm, w dwóch pięciorurowych aparatach PTA-53-1134, z których można było wystrzeliwać torpedy przeciw okrętom podwodnym 53-65k i SET-65[1]. Uzbrojenie przeciwpodwodne uzupełniały dwa dwunastoprowadnicowe miotacze rakietowych bomb głębinowych RBU-6000 (144 bomby kalibru 213 mm, na dziobie) i dwa sześcioprowadnicowe RBU-1000 (48 bomb kalibru 305 mm, na rufie)[5]. Możliwości w zakresie zwalczania okrętów rozszerzał jeden pokładowy śmigłowiec Ka-25PŁ, przechowywany w półzagłębionym hangarze[1].
Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa podwójnie sprzężone działa uniwersalne kalibru 57 mm AK-725, umieszczone nietypowo w dwóch wieżach na burtach, w części rufowej okrętów, podobnie jak na wcześniejszym typie. Zapas amunicji wynosił 4400 nabojów[1]. Uzupełniały je dwa zestawy artyleryjskie obrony bezpośredniej w postaci dwóch par sześciolufowych naprowadzanych radarowo działek 30 mm AK-630M umieszczonych na burtach na śródokręciu (łącznie cztery działka)[1]. Pierwsze okręty wchodziły do służby jeszcze bez radarów Wympieł dla działek 30 mm, które były później instalowane w trakcie modernizacji[1].
Uzbrojenie rakietowe stanowiły dwie dwuprowadnicowe wyrzutnie B-187 przeciwlotniczych pocisków rakietowych średniego zasięgu systemu Sztorm-M, na dziobie i na rufie, z zapasem 48 pocisków W-611 (ozn. NATO: SA-N-3A Goblet)[1]. Systemy te były uniwersalne i nadawały się także do zwalczania celów nawodnych w ograniczonym zakresie[1].
Okręty wyposażone były w odpowiednie środki obserwacji technicznej, w tym stacje radiolokacyjne dozoru ogólnego Woschod (MR-600) na piramidowym maszcie dziobowym i Angara-A (MR-310A) na rufowym masztokominie[5]. Posiadały ponadto dwie stacje radiolokacyjne Grom-M naprowadzania pocisków rakietowych i rakietotorped, dwa radary artyleryjskie MR-103 Bars dla artylerii 57 mm i dwa Wympieł-A dla działek 30 mm oraz radary nawigacyjne Don-2 i Wołga[5]. Do wykrywania okrętów podwodnych służył kompleks hydrolokacyjny Titan-2 (MG-332) z anteną w gruszce dziobowej[5]. Z urządzeń walki radioelektronicznej, okręty miały stacje zakłóceń aktywnych Gurzuf-A i Gurzuf-B oraz dwie dwulufowe wyrzutnie celów pozornych PK-2[5].
Okręty projektu 1134A miały wyporność standardową 5600 ton i pełną 7535 ton[6]. Długość kadłuba wynosiła 159 m, a na linii wodnej 152 m, zaś szerokość 16,8 m[6]. Napęd stanowiły dwa zespoły turbin parowych TW-12 o łącznej mocy 90 000 KM, napędzające każdy po jednej śrubie[6]. Parę zapewniały cztery kotły KWN-95/64[6]. Napęd zapewniał osiągnięcie prędkości maksymalnej 33 węzły, a ekonomicznej 18 węzłów, przy której zasięg wynosił 5000 mil morskich[6]. Załoga liczyła 343 osoby, w tym 33 oficerów[6].
Zbudowane okręty
[edytuj | edytuj kod]- Rozpoczęcie budowy: 1966
- Wodowanie: 1968
- Wcielenie do służby: 1969
- Wycofanie ze służby: 1991
- Rozpoczęcie budowy: 1968
- Wodowanie: 1969
- Wcielenie do służby: 1970
- Wycofanie ze służby: 1993
- Rozpoczęcie budowy: 1968
- Wodowanie: 1969
- Wcielenie do służby: 1970
- Wycofanie ze służby: 1991
- Rozpoczęcie budowy: 1969
- Wodowanie: 1970
- Wcielenie do służby: 1972
- Wycofanie ze służby: 1992
- „Marszał Woroszyłow”, od 1991 roku: Chabarowsk
- Rozpoczęcie budowy: 1970
- Wodowanie: 1971
- Wcielenie do służby: 1973
- Wycofanie ze służby: 1991
- Rozpoczęcie budowy: 1970
- Wodowanie: 1971
- Wcielenie do służby: 1973
- Wycofanie ze służby: 1993
- Rozpoczęcie budowy: 1970
- Wodowanie: 1972
- Wcielenie do służby: 1974
- Wycofanie ze służby: 1992
- Rozpoczęcie budowy: 1972
- Wodowanie: 1973
- Wcielenie do służby: 1975
- Wycofanie ze służby: 1992
- Rozpoczęcie budowy: 1973
- Wodowanie: 1974
- Wcielenie do służby: 1976
- Wycofanie ze służby: 1993
- Rozpoczęcie budowy: 1974
- Wodowanie: 1976
- Wcielenie do służby: 1977
- Wycofanie ze służby: 1993
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Zbliżone okręty: krążowniki rakietowe projektu 1134, krążowniki rakietowe projektu 1134B
- Porównywalne okręty: krążowniki rakietowe typu Leahy, krążowniki rakietowe typu Belknap
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Apalkow 2005 ↓, s. 39-40.
- ↑ Robert Gardiner (red): Conway's All the world's fighting ships, 1947–1995. Maryland, 1996, ISBN 1-55750-132-7, s. 381 (ang.)
- ↑ Apalkow 2005 ↓, s. 40-42.
- ↑ Apalkow 2005 ↓, s. 6, 39-40.
- ↑ a b c d e Apalkow 2005 ↓, s. 37-40.
- ↑ a b c d e f Apalkow 2005 ↓, s. 36.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jacek Krzewiński: Okręty wojenne świata. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2000.
- Christopher Chant: Compendium of Armaments and Military Hardware. 2014. ISBN 0-41571-072-3.
- Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Tom III. Protiwołodocznyje korabli. Czast 1. Bolszyje protiwołodocznyje i storożewyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2005. ISBN 5-8172-0094-5. (ros.).