Tekst źródłowy strony Lawina piroklastyczna

[[Plik:Pyroclastic flows at Mayon Volcano.jpg|thumb|250px|Lawiny piroklastyczne na stokach wulkanu [[Mayon]] na [[Filipiny|Filipinach]] w [[1984]]]]

'''Lawina piroklastyczna''', '''potok piroklastyczny''', '''spływ piroklastyczny''' – częste zjawisko towarzyszące [[erupcja wulkanu|erupcjom wulkanicznym]], mieszanina gorących [[gaz wulkaniczny|gazów wulkanicznych]] i [[materiał piroklastyczny|materiału piroklastycznego]] ([[popiół wulkaniczny|popiołów]] i okruchów skalnych), które przemieszczają się z dużą prędkością (do 150 km/h) w dół stoków [[wulkan]]u. Temperatura gazów może osiągać nawet 700–1000&nbsp;°C, stąd też używane jest inne określenie '''chmura gorejąca''' ([[język francuski|fr.]] ''nuée ardente''). Objętość większości lawin piroklastycznych waha się od 1 do 10 km³, a ich zasięg do kilku kilometrów od [[krater wulkaniczny|krateru]].

[[Plik:PyroclasticFlow.jpg|thumb|Pozostałości budynku we Francisco Leon w Meksyku, zniszczonego przez lawinę piroklastyczną podczas wybuchu wulkanu El Chichon w 1982. Widoczne pręty [[zbrojenie|zbrojenia]], wygięte w kierunku spływu lawiny.]]
Ze względu na prędkość i wysokie temperatury lawiny piroklastyczne przynoszą ogromne zniszczenia na trasie spływu<ref>[http://www.meteoprog.pl/pl/news/17950/ ''10 najstraszniejszych erupcji wulkanów'' – www.meteoprog.pl]</ref>. W warstwie powierzchniowej przemieszczają się większe okruchy skalne, które niszczą wszystko na swojej drodze. Wyżej znajduje się gorąca chmura popiołów i gazów, które przemieszczają się szybciej (do 300 km/h) i stanowią równie śmiertelne zagrożenie.
Najbardziej znana lawina piroklastyczna miała miejsce [[8 maja]] [[1902]], kiedy wybuchł wulkan [[Montagne Pelée]] na [[Martynika|Martynice]]. Spływająca chmura gazów i popiołów zniszczyła wówczas 30-tysięczne miasto [[Saint-Pierre (Martynika)|Saint-Pierre]]. Wówczas to pojawiło się określenie ''chmura gorejąca'', które weszło później na stałe do słownika [[wulkanologia|wulkanologów]].

Jedna z największych lawin piroklastycznych zeszła 18 maja 1980 roku podczas wybuchu [[Mount St. Helens]].

W [[1991]] roku w Japonii lawina piroklastyczna zabiła parę doświadczonych wulkanologów – [[Katia Krafft|Katię]] i [[Maurice Krafft|Maurice'a Krafftów]] oraz 41 innych osób.

Lawina piroklastyczna, powstała w wybuchu [[Wezuwiusz]]a 24 sierpnia 79 roku, zniszczyła miasta [[Pompeje]], [[Herkulanum]], [[Stabie]] i [[Oplontis]].

{{commonscat|Pyroclastic flows}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Wulkanizm]]
[[Kategoria:Struktury geologiczne]]