Ludwik Cienciała
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10. stycznia 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14. czerwca 1984 |
| Zespół artystyczny | |
| Gorol | |
Ludwik Cienciała – polski autor tekstów gwarowych i gawędziarz, aktywny działacz PZKO, twórca scenicznej postaci Macieja, działający na Zaolziu na Śląsku Cieszyńskim.
Życiorys
Urodził się 10 stycznia 1922 roku w Lesznej Dolnej. Tak samo jak jego rodzice, całe życie pracował w warsztatach mechanicznych huty trzynieckiej jako frezer i dłutownik .Tak jak w wielu życiorysach młodych ludzi okresu międzywojennego występuje wzmianka o harcerstwie - tak też było i w przypadku L. Cieniały. W dniu 1 września 1939 r.wraz z swoją grupą harcerską po opuszczeniu huty udał się do Górek Wielkich, miejsca, w którym było zlokalizowane kierownictwo „Pogotowia Harcerskiego” Chorągwi Śląskiej. W czasie okupacji był kilka miesięcy więziony a następnie wywieziony do Rzeszy na prace przymusowe. Po zakończeniu działań wojennych wraca w rodzinne strony i zanurza się w wirze pracy kulturalnej, organizuje przedstawienia teatralne, świetlice, różnego rodzaju programy, w których sam uczestniczy. Od lat młodzieńczych towarzyszył mu jędrny humor, którym przez całe życie dzielił się ze społeczeństwem. Już jako chłopiec zainteresował się teatrem amatorskim w rodzinnej wiosce i samym Trzyńcu. W swym otoczeniu, a nawet w szkole, wyróżniał się niepospolitym humorem i już w latach młodzieńczych towarzyszył mu przydomek Szwejk. W latach pięćdziesiątych dochodzi do zorganizowania w Lesznej Dolnej zespołu satyry i humoru "Smyki". Był to pierwszy zespół małych form na terenie Śląska Cieszyńskiego. A ponieważ miał wokół siebie wielu dobrych śpiewaków, Ludwik Cienciała postanowił zorganizować w Lesznej pierwszą imprezę "Nasza Piosenka". Ze względu na ogromne powodzenie repryza odbyła się w Trzyńcu, ale już pod nazwą "Festiwal Piosenki Polskiej". Z biegiem czasu doszło do kontynuowania tych imprez w Trzyńcu. W związku z powstaniem dziś tak dobrze znanego na terenie Sląska Cieszyńskiego i poza jego granicami zespołu "Gorol" [1] , od roku 1950 wiąże Ludwik Cienciała swoją działalność z tym zespołem, początkowo jako członek chóru. W roku 1952 zostaje przez zespół "Gorol" wystawiona sztuka "Gorolsko błyskawica", w której zagrał jedną z głównych ról - postać Macieja. Wykreował tak niezapomnianą postać, która rozśmieszała widzów do łez (występował obok statecznego Górala, Jury spod Gronia, granego przez Władysława Niedobę, na licznych imprezach w kołach PZKO, na Gorolskich Świętach w Jabłonkowie, podczas Tygodni Kultury Beskidzkiej w Wiśle, wianków w Jaszowcu oraz zakopiańskich Festiwalach Folkloru Ziem Górskich. Był to przełom w dotychczasowej działalności Ludwika Cienciały. Z biegiem czasu dojdzie do samodzielnych kreacji tej postaci, stającej się jakby symbolem cieszyńskiego humoru. Gościnnie występuje z innymi zespołami jak Hasło, Sibica, Hutnik i to zarówno na terenie Śląska Cieszyńskiego, jak i w Polsce[2].
Ponad dwadzieścia lat pracował w Zarządzie Głównym Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego, zwłaszcza jego Sekcji Folklorystycznej. Za ofiarną pracę otrzymał szereg związkowych odznaczeń oraz medal Zasłużony dla Kultury Polskiej.
Zmarł w tragicznych okolicznościach przy eksplozji gazu w budynku mieszkalnym w Trzyńcu dnia 14. czerwca 1984 roku[3].
Pośmiertnie został wydany zbiór jego tekstów, skeczy i dowcipów p.t. "Śmiych Macieja".
-
Wł.Młynek, Ludwik Cienciała, Wł.Niedoba -
MaMaMaciej -
Maciej z Jurą -
Maciej i Jura
Przypis
- ↑ Gorol, Gorol [online], www.gorol.cz, 28 marca 2017 [dostęp 2017-03-28] (pol.).
- ↑ Ludwik Cienciała, Śmiych Macieja, Profil, 1986.
- ↑ Muž tvrdil, že za tragédií z roku 1984 stála StB, „Frýdecko-místecký a třinecký deník”, 2 września 2010 [dostęp 2017-03-28] (cz.).
Bibliografia
- Elektroniczny słownik biograficzny Śląska Cieszyńskiego; Golec J., Bojda S.,
- Słownik Biograficzny Ziemi Cieszyńskiej T. II, Cieszyn 1995. s.37-38; „Głos Ziemi Cieszyńskiej”
- Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego, Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej, Tom 3 s.67
- Głos Ziemi Cieszyńskiej” – 1984, nr. 26 i 1987 nr 51,„Zwrot” 1981 nr 8, 1983 nr 1-12, 1984 nr 1, 1987 nr 4, i 1995 nr1
- Zwrot 2017 nr 3,s.44-46