Paroząb śniady
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
paroząb śniady |
Nazwa systematyczna | |
Didymodon luridus Hornsch. Syst. Veg. 4(1): 173 1827.[3] |
Paroząb śniady (Didymodon luridus Hornsch.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.).
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]W Polsce podawany m.in. z województwa śląskiego[4] i Bieszczadów Zachodnich[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Gametofit
- Formuje niskie, ciemnozielone kępy. Łodyżki osiągają od 0,5 do 1 cm wysokości. Listki stosunkowo szerokie, długości około 1,25–1,75 mm, z wierzchołkiem zaokrąglonym lub z ostrym kończykiem. W stanie suchym listki są wyprostowane i stulone[6].
- Sporofit
- Puszka zarodni cylindryczna, Perystom o krótkich bladożółtych zębach[6].
-
Pokrój
-
Listek
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek dwupienny, kilkuletni. Puszki zarodni występują rzadko, zimą[6]. Na terenie Bieszczadów nie obserwowano sporogonów[5].
Gatunek światłolubny, mezofilny, kalcyfilny[5]. W Bieszczadach występuje w zbiorowiskach epilitycznych, powyżej górnej granicy lasu, maksymalnie do 1200 m n.p.m.[5] Rośnie na wilgotnych skałach, kamieniach i murach, na przykład w lasach czy wokół budynków. Może też rosnąć na płytkiej glebie, a także na kamieniach i korzeniach drzew w strefach zalewowych rzek, jak również na wilgotnym piasku wydm[6].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Synonimy: Barbula imbricata Herrnst. & Heyn.[3], Barbula lurida Hornsch.[5] (nazwa uznana przez The Plant List za odrębny gatunek), Barbula trifaria[6] (Hedw.) Mitt. (nazwa uznana przez The Plant List za odrębny gatunek).
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Gatunek został wpisany na czerwoną listę mchów województwa śląskiego z kategorią zagrożenia „DD” (o nieokreślonym zagrożeniu, wymagające dokładniejszych danych, stan na 2011 r.)[4], tę samą kategorię otrzymał w Bieszczadach[5]. W 2001 r. na Słowacji również nadano mu kategorię „DD”, zaś w 2005 r. w Czechach kategorię „LR” (o niskim stopniu zagrożenia)[4].
Stanowiska w Bieszczadach występujące na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego objęte są ochroną[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B. Goffinet , W.R. Buck , Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-11] (ang.).
- ↑ a b Didymodon luridus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).
- ↑ a b c Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-11]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Jan Żarnowiec, Adam Stebel: Mchy polskich Bieszczadów Zachodnich i Bieszczadzkiego Parku Narodowego - stan poznania, ekologia, zagrożenia. Wyd. I. Ustrzyki Dolne, Bielsko-Biała: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2014, seria: Monografie Bieszczadzkie. Tom XVI. ISBN 978-83-88505-49-2.
- ↑ a b c d e Didymodon luridus. W: Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010, s. 461. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).