Dzierzbogłowy

Dzierzbogłowy
	Pteruthiinae
	Sangster, Cibois & Reddy, 2022
	; Przedstawiciel podrodziny – dzierzbogłów rdzawoczelny (P. aenobarbus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	wireonkowate
Podrodzina	dzierzbogłowy
	Typ nomenklatoryczny
	Podrodzina: Pteruthius Swainson, 1832; Rodzaj: Lanius erythropterus Vigors, 1831 (= Pteruthius flaviscapis validirostris Koelz, 1951)
Synonimy
	Rodzaju: Allotrius Temminck, 1835; Ptererythrius Strickland, 1841; Pterythrius Cabanis, 1847; Allothrius Bonaparte, 1854; Ptererythius G.R. Gray, 1855; Aenopogon Fitzinger, 1863; Hilarocichla Oates, 1889; Pterutius Widodo, 2010;
	Rodzaju: Allotrius Temminck, 1835; Ptererythrius Strickland, 1841; Pterythrius Cabanis, 1847; Allothrius Bonaparte, 1854; Ptererythius G.R. Gray, 1855; Aenopogon Fitzinger, 1863; Hilarocichla Oates, 1889; Pterutius Widodo, 2010;
Rodzaje i gatunki
	Pteruthius Swainson, 1832; 9 gatunków – zobacz opis w tekście
	Pteruthius Swainson, 1832; 9 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzierzbogłowy^[11] (Pteruthiinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny wireonkowatych (Vireonidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Podrodzina obejmuje gatunki występujące w Himalajach, Azji Południowo-Wschodniej i południowej Chińskiej Republice Ludowej^[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 11–20 cm; masa ciała 10–48 g^[13].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Pteruthius (Ptererythrius, Pterythrius, Ptererythius, Pterutius): gr. πτερον pteron „skrzydło”; ερυθαινω eruthainō „zabarwione na czerwono”, od ερυθραινω eruthrainō „malować na czerwono”, od ερυθρος eruthros „czerwony”^[14].
Allotrius (Allothrius): gr. αλλοτριος allotrios „dziwny”, od αλλος allos „inny”^[15]. Gatunek typowy: Allotrius ænobarbus Temminck, 1836.
Aenopogon: łac. aeneus „w kolorze brązu”, od aes, aeris „brąz”; gr. πωγων pōgōn, πωγωνος pōgōnos „broda”^[16]. Gatunek typowy: Allotrius ænobarbus Temminck, 1836.
Hilarocichla: gr. ἱλαρος hilaros „wesoły, radosny”, od ἱλαος hilaos „pomyślny, łaskawy”; κιχλη kikhlē „drozd”^[17]. Gatunek typowy: Pteruthius rufiventer Blyth, 1842.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do podrodziny należy jeden rodzaj Pteruthius z następującymi gatunkami^[11]:

Pteruthius xanthochlorus J.E. Gray & G.R. Gray, 1847 – dzierzbogłów zielony
Pteruthius aenobarbus (Temminck, 1836) – dzierzbogłów rdzawoczelny
Pteruthius intermedius (Hume, 1877) – dzierzbogłów trzaskający
Pteruthius melanotis Hodgson, 1847 – dzierzbogłów rdzawogardły
Pteruthius rufiventer Blyth, 1842 – dzierzbogłów czarnogłowy
Pteruthius flaviscapis (Temminck, 1836) – dzierzbogłów białobrewy
Pteruthius annamensis Robinson & Kloss, 1919 – dzierzbogłów annamski
Pteruthius ripleyi Biswas, 1960 – dzierzbogłów himalajski
Pteruthius aeralatus Blyth, 1855 – dzierzbogłów rododendronowy

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Podgatunek P. aeralatus.
↑ ^a ^b ^c ^d Niepoprawna późniejsza pisownia Pteruthius Swainson, 1832.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Allotrius Temminck, 1835.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ G. Sangster, A. Cibois & S. Reddy. Pteruthiidae and Erpornithidae (Aves: Corvides): two new family-group names for babbler-like outgroups of the vireos (Vireonidae). „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 142 (2), s. 239–243, 2022. DOI: 10.25226/bboc.v142i2.2022.a8. (ang.).
↑ C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l’Imprimerie royale, 1770. Strasbourg: Chez Legras Imbert et Comp., 1838, s. ryc. 589. (fr.).
↑ H.E. Strickland. Commentary on Mr. G.R. Gray’s 'Genera of Birds'. „The Annals and Magazine of Natural History”. 7, s. 29, 1841. (ang.).
↑ J. Cabanis. Ornithologische Notizen. „Archiv für Naturgeschichte”. 13 (1), s. 322, 1847. (niem.).
↑ Ch.L. Bonaparte. Notes sur les Collections rapportées en 1853, par M. A. Delattre, de son voyage en Californie et dans le Nicaragua. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 38, s. 386, 536, 1854. (fr.).
↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 54. (ang.).
↑ L. Fitzinger. Über das System, mid die Charakteristik der natürlichen Familien der Vögel. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 46, s. 196, 1863. (niem.).
↑ E.W. Oates: The fauna of British India, including Ceylon and Burma. Cz. 1: Birds. Londyn: Taylor and Francis, 1889, s. 243. (ang.).
↑ W. Widodo. Studi keanekaan jenis burung dan habitatnya di lereng timur hutan pegunungan slamet, Purbalingga, Jawa Tengah. „Bionatura-Jurnal Ilmu-ilmu Hayati dan Fisik”. 12 (2), s. 74, 2010. (indonez.).
↑ W. Swainson: Appendix, No. I. Characters of genera and sub-genera hitherto undefined. W: J. Richardson & W. Swainson: Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America: containing descriptions of the objects of natural history collected on the late northern land expeditions, under command of Captain Sir John Franklin, R.N.. Cz. 2: The Birds. Londyn: J. Murray [etc.], 1831, s. 491. (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Podrodzina: Pteruthiinae Sangster, Cibois & Reddy, 2022 - dzierzbogłowy (wersja: 2022-09-11), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-10-08] .
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Shrikes, vireos, shrike-babblers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Vireos, Shrike-Babblers, and Erpornis (Vireonidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, [1], DOI: 10.2173/bow.vireon1.01 [dostęp 2023-06-09] (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pteruthius [dostęp 2017-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Allotrius [dostęp 2017-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Aenopogon [dostęp 2017-10-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Hilarocichla [dostęp 2017-10-12] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[2] Podgatunek P. aeralatus.

[npp-4] Niepoprawna późniejsza pisownia Pteruthius Swainson, 1832.

[7] Niepoprawna późniejsza pisownia Allotrius Temminck, 1835.

[san&inni-1] G. Sangster, A. Cibois & S. Reddy. Pteruthiidae and Erpornithidae (Aves: Corvides): two new family-group names for babbler-like outgroups of the vireos (Vireonidae). „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 142 (2), s. 239–243, 2022. DOI: 10.25226/bboc.v142i2.2022.a8. (ang.).

[Temminck-3] C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l’Imprimerie royale, 1770. Strasbourg: Chez Legras Imbert et Comp., 1838, s. ryc. 589. (fr.).

[Strickland-5] H.E. Strickland. Commentary on Mr. G.R. Gray’s 'Genera of Birds'. „The Annals and Magazine of Natural History”. 7, s. 29, 1841. (ang.).

[Cabanis-6] J. Cabanis. Ornithologische Notizen. „Archiv für Naturgeschichte”. 13 (1), s. 322, 1847. (niem.).

[Bonaparte-8] Ch.L. Bonaparte. Notes sur les Collections rapportées en 1853, par M. A. Delattre, de son voyage en Californie et dans le Nicaragua. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 38, s. 386, 536, 1854. (fr.).

[gray-9] G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 54. (ang.).

[Fitzinger-10] L. Fitzinger. Über das System, mid die Charakteristik der natürlichen Familien der Vögel. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 46, s. 196, 1863. (niem.).

[Oates-11] E.W. Oates: The fauna of British India, including Ceylon and Burma. Cz. 1: Birds. Londyn: Taylor and Francis, 1889, s. 243. (ang.).

[wid-12] W. Widodo. Studi keanekaan jenis burung dan habitatnya di lereng timur hutan pegunungan slamet, Purbalingga, Jawa Tengah. „Bionatura-Jurnal Ilmu-ilmu Hayati dan Fisik”. 12 (2), s. 74, 2010. (indonez.).

[Swainson-13] W. Swainson: Appendix, No. I. Characters of genera and sub-genera hitherto undefined. W: J. Richardson & W. Swainson: Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America: containing descriptions of the objects of natural history collected on the late northern land expeditions, under command of Captain Sir John Franklin, R.N.. Cz. 2: The Birds. Londyn: J. Murray [etc.], 1831, s. 491. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-14] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Podrodzina: Pteruthiinae Sangster, Cibois & Reddy, 2022 - dzierzbogłowy (wersja: 2022-09-11), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-10-08] .

[ioc-15] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Shrikes, vireos, shrike-babblers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[botw-16] D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Vireos, Shrike-Babblers, and Erpornis (Vireonidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, [1], DOI: 10.2173/bow.vireon1.01 [dostęp 2023-06-09] (ang.).

[17] The Key to Scientific Names ↓, Pteruthius [dostęp 2017-10-12] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Allotrius [dostęp 2017-10-12] .

[19] The Key to Scientific Names ↓, Aenopogon [dostęp 2017-10-12] .

[20] The Key to Scientific Names ↓, Hilarocichla [dostęp 2017-10-12] .

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[c]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]