Tekst źródłowy strony Puchar świata w rugby union mężczyzn

{{Liga infobox
 |nazwa               = Puchar świata w rugby
 |inne nazwy          = Mistrzostwa świata w rugby
 |grafika             = Rugby_World_Cup_Trophy.JPG
 |podpis grafiki      = Puchar Świata
 |państwo             = 
 |skrót               = RWC
 |sport               = [[rugby union]]
 |organizator         = [[World Rugby]]
 |data założenia      = 1987
 |założyciel          = 
 |poprzednia nazwa    = 
 |zawodowa od         = 1995
 |data rozwiązania    = 
 |nowa nazwa          = 
 |prezes              = 
 |przewodniczący RN   = 
 |partner TV          = 
 |sponsor             = 
 |zwycięzca           = 
 |awans               = 
 |spadek              = 
 |liczba drużyn       = 20
 |puchary             = 
 |obecny sezon        = 
 |pierwszy zwycięzca  = {{reprezentacja|NZL|r}} ([[Puchar Świata w Rugby 1987|1987]])
 |ostatni zwycięzca   = {{reprezentacja|ZAF|r}} ([[Puchar Świata w Rugby 2023|2023]])
 |najwięcej zwycięstw = {{reprezentacja|ZAF|r}} (4)
 |commons             = 
 |www                 = http://www.rugbyworldcup.com/
}}
'''Puchar świata w rugby''', '''mistrzostwa świata w rugby''' ([[język angielski|ang.]] Rugby World Cup) – międzynarodowy turniej [[rugby union]] organizowany przez [[World Rugby]], w którym biorą udział męskie reprezentacje narodowe. Pierwszy odbył się [[Puchar Świata w Rugby 1987|w 1987]], na terenie Australii i Nowej Zelandii. Od tamtej pory kolejne zawody są rozgrywane co cztery lata.

Zwycięzcy otrzymują 38-centymetrowy pozłacany Puchar [[William Webb Ellis|Williama Webba Ellisa]], nazwany tak na pamiątkę ucznia [[Rugby School|szkoły w miejscowości Rugby]], uważanego za twórcę gry. Na trofeum wygrawerowane są nazwy drużyn triumfujących w przeszłości. Najwięcej złotych medali na swoim koncie ma reprezentacja [[Reprezentacja Południowej Afryki w rugby union mężczyzn|Południowej Afryki]], która zwyciężała turniej czterokrotnie. Jest ona obecnym mistrzem świata po wygranej w odbywającym się we Francji [[Puchar Świata w Rugby 2023|turnieju w 2023]].

== Zasady ==
W finałowej stawce pucharu świata rywalizuje 20 drużyn (od 1999). 12 miejsc jest zarezerwowanych dla najlepszych ekip poprzedniego turnieju plus ewentualnie dla gospodarza. Pozostałe miejsca obsadzają drużyny wyłonione w kontynentalnych eliminacjach. W eliminacjach do [[Puchar Świata w Rugby 2011|Pucharu Świata 2011]] przewidziano następujący podział: 2 miejsca dla Europy, 2 dla Ameryki (razem Płn. i Płd.), po jednym dla Afryki, Azji i Oceanii. Ostatnie miejsce wyłonione zostanie w drodze interkontynentalnych baraży.

W finałowej rywalizacji dwadzieścia drużyn podzielonych jest na cztery grupy liczące po pięć drużyn. Po dwie najlepsze z każdej grupy awansują do ćwierćfinału. Dalej rozgrywki toczone są w systemie pucharowym, aż do finału. Pokonani z półfinałów spotykają się w meczu o trzecie miejsce.

== Historia ==
[[Plik:England world cup winners.jpg|mały|lewo|Anglicy triumfujący po zdobyciu Pucharu Świata w 2003]]
Zanim zdecydowano się na organizację Pucharu Świata, przez lata zawody w rugby odbywały się tylko na szczeblu regionalnym. Najstarszym i najważniejszym z takich turniejów jest [[Puchar Sześciu Narodów]]. Pierwsza edycja, z udziałem czterech drużyn: [[reprezentacja Anglii w rugby union mężczyzn|Anglii]], [[reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn|Walii]], [[reprezentacja Szkocji w rugby union mężczyzn|Szkocji]] i [[reprezentacja Irlandii w rugby union mężczyzn|Irlandii]], odbyła się już w 1883 roku. W 1910 roku do rywalizacji dołączyła [[reprezentacja Francji w rugby union mężczyzn|Francja]], a w roku 2000 [[reprezentacja Włoch w rugby union mężczyzn|Włochy]].

[[Rugby union]] było kilkakrotnie uwzględnione w programie [[Letnie igrzyska olimpijskie|Letnich Igrzysk Olimpijskich]]. Po raz pierwszy [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1900|w Paryżu]] w 1900 roku. Ostatni raz rugby pojawiło się na igrzyskach [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1924|w Paryżu]] w 1924 roku. Triumfowała wtedy [[Reprezentacja Stanów Zjednoczonych w rugby union mężczyzn|reprezentacja Stanów Zjednoczonych]].

[[Plik:Ireland vs Georgia, Rugby World Cup 2007 line up.jpg|mały|Mecz Irlandia–Gruzja w 2007]]
Po raz pierwszy idea rozegrania ogólnoświatowych zawodów w rugby pojawiła się w latach 50., jednak spotkała się ze sprzeciwem większości reprezentacji zrzeszonych w Międzynarodowej Federacji Rugby (IRFB). Po raz kolejny postanowiono zorganizować Puchar Świata w latach 80., tym razem udanie. Pierwszą edycję zorganizowały wspólnie Australia i Nowa Zelandia w 1987 roku. Spośród 16 uczestniczących reprezentacji najlepsza okazała się drużyna [[Reprezentacja Nowej Zelandii w rugby union mężczyzn|All Blacks]], która pokonała na [[Eden Park]] w [[Auckland]] [[reprezentacja Francji w rugby union mężczyzn|Francję]] 29:9 i została pierwszym triumfatorem Pucharu Świata.

W kwalifikacjach do Pucharu Świata w 1991 roku, organizowanego w Anglii wzięły udział 33 drużyny, w tym po raz pierwszy [[Reprezentacja Polski w rugby union mężczyzn|reprezentacja Polski]]. Ostatecznie w turnieju finałowym zagrało 16 ekip. Imprezę organizowała [[Anglia]], ale mecze rozgrywano także na stadionach francuskich (m.in. [[Parc des Princes]] w Paryżu), w [[Cardiff]], [[Edynburg]]u i [[Dublin]]ie. W kolejnych latach częstą praktyką stawało się włączanie do grona stadionów:gospodarzy obiektów z miast spoza państw organizujących imprezę. Puchar Świata zdobyła [[Reprezentacja Australii w rugby union mężczyzn|Australia]] po finałowym triumfie 12:6 nad gospodarzami na [[Twickenham Stadium]] w Londynie w obecności 75 tys. widzów.

[[Puchar Świata w Rugby 1995|Puchar Świata w 1995 roku]] był imprezą wyjątkową. Organizacji podjęła się [[Południowa Afryka]], która jeszcze żyła wydarzeniami związanymi z obaleniem [[apartheid]]u. Występ drużyny RPA we wcześniejszych edycjach Pucharu Świata była niemożliwa ze względu na wykluczenie federacji południowoafrykańskiej spowodowanej sytuacją polityczną w kraju. Sama impreza oraz fantastyczny występ [[Reprezentacja Południowej Afryki w rugby union mężczyzn|Springboks]] okazała się czynnikiem przyśpieszającym zjednoczenie kraju. RPA zdobyło trofeum Williama Ellisa Webba po emocjonującym [[Finał Pucharu Świata w Rugby 1995|finale]] na stadionie w Johannesburgu, pokonując Nową Zelandię po dogrywce 15:12. Puchar wraz z kapitanem drużyny [[Francois Pienaar]]em odbierał [[Nelson Mandela]].

[[Plik:Australia vs USA 2011 RWC (3).jpg |mały|lewo|Mecz Australia–USA z 2011]]
W 1999 roku w [[Walia|Walii]] po raz pierwszy rywalizowało 20 drużyn podzielonych na 5 grup. Finał na [[Millennium Stadium]] w Cardiff stał się łupem triumfującej po raz drugi Australii. Wicemistrzem zostali Francuzi, Brąz zdobyli broniący tytułu rugbiści RPA.

[[Puchar Świata w Rugby 2003|Puchar Świata 2003]] przyniósł pierwszy w historii triumf dla ojczyzny rugby – Anglii. Pokonali po dogrywce na Stadionie Olimpijskim w [[Sydney]] faworyzowanych gospodarzy i obrońców trofeum Australijczyków. Do zwycięstwa The Red and Whites poprowadził fenomenalny [[Jonny Wilkinson]], odznaczony po powrocie do kraju [[Order Imperium Brytyjskiego|Orderem Imperium Brytyjskiego]].

Puchar Świata w 2007 roku we Francji był rekordowy. W eliminacjach wzięło najwięcej w historii 91 ekip. Na trybunach podczas 48 meczów zasiadło 2,263,223 widzów, co daje ponad 47 tys. widzów na każdym spotkaniu. Triumfowali po raz drugi w historii gracze RPA, po finałowej wiktorii nad Anglią na [[Stade de France]]. Pierwszy medal w historii wywalczyła [[reprezentacja Argentyny w rugby union mężczyzn|reprezentacja Argentyny]]. Rozczarowanie przyniósł występ gospodarzy, którzy zajęli ostatecznie czwarte miejsce.

[[Plik:France vs Tonga 2011 RWC (4).jpg|mały|Mecz Francja–Tonga podczas Pucharu Świata 2011]]
W 2011 roku impreza po raz drugi zawitała w [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]] i okazała się największym wydarzeniem sportowym w historii organizowanym przez ten kraj. Mecze rozgrywano na dziesięciu stadionach w dziewięciu miastach. Początkowo planowano przeprowadzić rozgrywki w dziesięciu miastach, ale z powodu [[Trzęsienie ziemi w Canterbury (2011)|trzęsienia ziemi]], które w lutym 2011 zniszczyło [[Christchurch]], zdecydowano się zrezygnować z podejmowania meczów Pucharu Świata w tym mieście. Podczas meczów fazy grupowej doszło do kilku niespodzianek, m.in. [[reprezentacja Australii w rugby union mężczyzn|Australia]] przegrała z [[reprezentacja Irlandii w rugby union mężczyzn|Irlandią]], a [[reprezentacja Tonga w rugby union mężczyzn|reprezentacja Tonga]] pokonała [[reprezentacja Francji w rugby union mężczyzn|Francję]]. Mimo to główni faworyci zameldowali się w komplecie w ćwierćfinale. Na tym etapie z turniejem pożegnali się wszyscy medaliści poprzedniej edycji Pucharu: broniąca tytułu [[Reprezentacja Południowej Afryki w rugby union mężczyzn|RPA]], a także [[reprezentacja Anglii w rugby union mężczyzn|Anglia]] i [[reprezentacja Argentyny w rugby union mężczyzn|Argentyna]]. Pary półfinałowe utworzyły drużyny [[reprezentacja Francji w rugby union mężczyzn|Francji]] i [[reprezentacja Walii w rugby union mężczyzn|Walii]] (9:8) oraz odwieczni rywale z Antypodów [[reprezentacja Australii w rugby union mężczyzn|Australia]] i [[Reprezentacja Nowej Zelandii w rugby union mężczyzn|Nowa Zelandia]] (6:20). W finale na [[Eden Park]] w [[Auckland]] spotkali się, podobnie jak podczas pierwszej edycji Pucharu, [[reprezentacja Francji w rugby union mężczyzn|Francuzi]] z [[Reprezentacja Nowej Zelandii w rugby union mężczyzn|All Blacks]]. Po wyrównanym spotkaniu gospodarze, prowadzeni przez [[Graham Henry|Grahama Henry`ego]], zwyciężyli 8:7 i po raz drugi w historii triumfowali.

== Wyniki ==
{{Rozgrywki statystyki start|3}}
{{Rozgrywki statystyki nazwa|3|Puchar świata w rugby union mężczyzn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 1987|1987]]
|{{Flaga|AUS}} [[Australia]]<br />{{Flaga|NZL}} [[Nowa Zelandia]]
| 1
|'''{{ReprezentacjaD|NZL|r}}'''
|29:9
|{{ReprezentacjaD|FRA|r}}
|{{ReprezentacjaD|WAL|r}}
|22:21
|{{ReprezentacjaD|AUS|r}}
|16 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 1991|1991]]
|{{Flaga|ENG}}<br />[[Anglia]]
| 1
|'''{{ReprezentacjaD|AUS|r}}'''
|12:6
|{{ReprezentacjaD|ENG|r}}
|{{ReprezentacjaD|NZL|r}}
|13:6
|{{ReprezentacjaD|SCO|r}}
|16 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 1995|1995]]
|{{Flaga|ZAF}}<br />[[Południowa Afryka]]
| 1
|'''{{ReprezentacjaD|ZAF|r}}'''
|15:12<br /><small>[[dogrywka|dogr.]]</small>
|{{ReprezentacjaD|NZL|r}}
|{{ReprezentacjaD|FRA|r}}
|19:9
|{{ReprezentacjaD|ENG|r}}
|16 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 1999|1999]]
|{{Flaga|WAL}}<br />[[Walia]]
| 2
|'''{{ReprezentacjaD|AUS|r}}'''
|35:12
|{{ReprezentacjaD|FRA|r}}
|{{ReprezentacjaD|ZAF|r}}
|22:18
|{{ReprezentacjaD|NZL|r}}
|20 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 2003|2003]]
|{{Flaga|AUS}}<br />[[Australia]]
| 1
|'''{{ReprezentacjaD|ENG|r}}'''
|20:17<br /><small>[[dogrywka|dogr.]]</small>
|{{ReprezentacjaD|AUS|r}}
|{{ReprezentacjaD|NZL|r}}
|40:13
|{{ReprezentacjaD|FRA|r}}
|20 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 2007|2007]]
|{{Flaga|FRA}}<br />[[Francja]]
| 2
|'''{{ReprezentacjaD|ZAF|r}}'''
|15:6
|{{ReprezentacjaD|ENG|r}}
|{{ReprezentacjaD|ARG|r}}
|34:10
|{{ReprezentacjaD|FRA|r}}
|20 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 2011|2011]]
|{{Flaga|NZL}}<br />[[Nowa Zelandia]]
| 2
|'''{{ReprezentacjaD|NZL|r}}'''
|8:7
|{{ReprezentacjaD|FRA|r}}
|{{ReprezentacjaD|AUS|r}}
|21:18
|{{ReprezentacjaD|WAL|r}}
|20 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 2015|2015]]
|{{Flaga|ENG}}<br />[[Anglia]]
| 3
|'''{{ReprezentacjaD|NZL|r}}'''
|34:17
|{{ReprezentacjaD|AUS|r}}
|{{ReprezentacjaD|ZAF|r}}
|24:13
|{{ReprezentacjaD|ARG|r}}
|20 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 2019|2019]]
|{{Flaga|JPN}}<br />[[Japonia]]
| 3
|'''{{ReprezentacjaD|ZAF|r}}'''
|32:12
|{{ReprezentacjaD|ENG|r}}
|{{ReprezentacjaD|NZL|r}}
|40:17
|{{ReprezentacjaD|WAL|r}}
|20 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Puchar Świata w Rugby 2023|2023]]
|{{Flaga|FRA}}<br />[[Francja]]
| 4
|'''{{ReprezentacjaD|ZAF|r}}'''
|12:11
|{{ReprezentacjaD|NZL|r}}
|{{ReprezentacjaD|ENG|r}}
|26:23
|{{ReprezentacjaD|ARG|r}}
|20 drużyn}}
{{rozgrywki statystyki koniec}}

== Klasyfikacja medalowa ==
W dotychczasowej historii Pucharu świata na podium oficjalnie stawało w sumie 7 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Nowa Zelandia, która zdobyła złote medale mistrzostw 3 razy.

Stan po [[Puchar Świata w Rugby 2023]].
{|class="wikitable" align=center style="text-align:center;"
!rowspan=2|Lp.
!rowspan=2 width=20%|Reprezentacja
!colspan=3|<small>Miejsca na podium</small>
|-
!style="text-align:center"|[[Plik:Gold medal with cup.svg|16px]]
!style="text-align:center"|[[Plik:Silver medal with cup.svg|16px]]
!style="text-align:center"|[[Plik:Bronze medal with cup.svg|16px]]
|-
| 1.
|{{Reprezentacja|RSA|r}}
|'''4''' ([[Puchar Świata w Rugby 1995|1995]], [[Puchar Świata w Rugby 2007|2007]], [[Puchar Świata w Rugby 2019|2019]], [[Puchar Świata w Rugby 2023|2023]])
| –
|'''2''' ([[Puchar Świata w Rugby 1999|1999]], [[Puchar Świata w Rugby 2015|2015]])
|-
| 2.
|{{Reprezentacja|NZL|r}}
|'''3''' ([[Puchar Świata w Rugby 1987|1987]], [[Puchar Świata w Rugby 2011|2011]], [[Puchar Świata w Rugby 2015|2015]])
|'''2''' ([[Puchar Świata w Rugby 1995|1995]], [[Puchar Świata w Rugby 2023|2023]])
|'''3''' ([[Puchar Świata w Rugby 1991|1991]], [[Puchar Świata w Rugby 2003|2003]], [[Puchar Świata w Rugby 2019|2019]])
|-
| 3.
|{{Reprezentacja|AUS|r}}
|'''2''' ([[Puchar Świata w Rugby 1991|1991]], [[Puchar Świata w Rugby 1999|1999]])
|'''2''' ([[Puchar Świata w Rugby 2003|2003]], [[Puchar Świata w Rugby 2015|2015]])
|'''1''' ([[Puchar Świata w Rugby 2011|2011]])
|-
| 4.
|{{Reprezentacja|ENG|r}}
|'''1''' ([[Puchar Świata w Rugby 2003|2003]])
|'''3''' ([[Puchar Świata w Rugby 1991|1991]], [[Puchar Świata w Rugby 2007|2007]], [[Puchar Świata w Rugby 2019|2019]])
| '''1''' ([[Puchar Świata w Rugby 2011|2023]])
|-
| 5.
|{{Reprezentacja|FRA|r}}
| –
|'''3''' ([[Puchar Świata w Rugby 1987|1987]], [[Puchar Świata w Rugby 1999|1999]], [[Puchar Świata w Rugby 2011|2011]])
|'''1''' ([[Puchar Świata w Rugby 1995|1995]])
|-
| 6.
|{{Reprezentacja|WAL|r}}
| –
| –
|'''1''' ([[Puchar Świata w Rugby 1987|1987]])
|-
| 7.
|{{Reprezentacja|ARG|r}}
| –
| –
|'''1''' ([[Puchar Świata w Rugby 2007|2007]])
|-
|}

== Starty poszczególnych reprezentacji (1987-2019) ==
[[Plik:Rugby world cup countries best results and hosts rev1.png|thumb|250px|Uczestnicy i ich najlepsze wyniki]]
{{Układ wielokolumnowy |szerokość=14em <!-- od 9 do 18 --> |liczba=3 |
* '''9 występów (wszystkie turnieje)'''
** {{reprezentacja|ENG|r}}
** {{reprezentacja|ARG|r}}
** {{reprezentacja|AUS|r}}
** {{reprezentacja|FRA|r}}
** {{reprezentacja|IRL|wariant=rugby|r}}
** {{reprezentacja|JPN|r}}
** {{reprezentacja|NZL|r}}
** {{reprezentacja|SCO|r}}
** {{reprezentacja|WAL|r}}
** {{reprezentacja|ITA|r}}

* '''8 występów'''
** {{reprezentacja|CAN|r}}
** {{reprezentacja|FJI|r}}
** {{reprezentacja|ROU|r}}
** {{reprezentacja|WSM|r}}
** {{reprezentacja|USA|r}}
** {{reprezentacja|TON|r}}

* '''7 występów'''
** {{reprezentacja|ZAF|r}}

* '''6 występów'''
** {{reprezentacja|NAM|r}}

* '''5 występów'''
** {{reprezentacja|GEO|r}}

* '''4 występy'''
** {{reprezentacja|URY|r}}

* '''2 występy'''
** {{reprezentacja|ZWE|r}}
** {{reprezentacja|RUS|r}}

* '''1 występ'''
** {{reprezentacja|ESP|r}}
** {{reprezentacja|PRT|r}}
** {{reprezentacja|CIV|r}}
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.rugbyworldcup.com/ Oficjalna strona RWC]

{{Puchar świata w rugby union}}
{{Reprezentacje w rugby union mężczyzn}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Puchar świata w rugby| ]]