Tekst źródłowy strony Religia w Kanadzie

{{Wykres:Kołowy (procentowy) |thumb=right |value4=25.8 |value7=5.9 |label7=Nieznane |color6=#CADC79 |value6=7.5 |label6=Inne religie |color5=#006633 |value5=3.6 |label5=Islam |color4=#C6CECE |label4=Niezrzeszeni |caption=Religie w Kanadzie (ARDA, 2015<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Canada, Religion And Social Profile |data = |data dostępu = 2019-12-30 |opublikowany = www.thearda.com |url = http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_41_2.asp}}</ref>) |color3=#00FFFF |value3=3.6 |label3=Inne kościoły chrześcijańskie |color2=#007FFF |value2=19.0 |label2=Protestantyzm |color1=#FF0000 |value1=34.7 |label1=Katolicyzm |color7=#FAF7E5a}}
[[Plik:Percent Christians per Canadian Province gradient map (2011).svg|thumb|Odsetek Kanadyjczyków identyfikujących się jako chrześcijanie według prowincji lub terytorium]]
[[Plik:Basilique Notre-Dame de Montréal, extérieur 02.jpg|mały|[[Bazylika Notre-Dame w Montrealu]]]]
'''Religia w [[Kanada|Kanadzie]]''' obejmuje szeroki wachlarz grup i przekonań. Według spisu z 2011 roku największą religią wyznawaną przez większość społeczeństwa jest [[chrześcijaństwo]] (67,3%). Członkami innych wspólnot religijnych jest 8,8% ludności, a 23,9% ludności nie należy do żadnej wspólnoty religijnej. Od lat 60. XX wieku rozwija się [[sekularyzacja]]. Do ważniejszych mniejszości religijnych w Kanadzie należą: [[Muzułmanin|muzułmanie]], [[Hinduizm|hinduiści]], [[Sikhizm|sikhowie]], [[Buddyzm|buddyści]] i [[żydzi]].

W ostatnich latach widoczny jest gwałtowny wzrost liczby osób bez przynależności religijnej, jak i mniejszości religijnych<ref>{{Cytuj |autor = Statistics Canada Government of Canada |tytuł = The Daily – 2011 National Household Survey: Immigration, place of birth, citizenship, ethnic origin, visible minorities, language and religion |data = 2013-05-08 |data dostępu = 2019-12-30 |opublikowany = www150.statcan.gc.ca |url = https://www150.statcan.gc.ca/n1/daily-quotidien/130508/dq130508b-eng.htm?HPA}}</ref>.

Według badań ''Angus Reid Institute'' z 2017 roku 21% Kanadyjczyków zostało uznanych za zaangażowanych religijnie. 30% za wierzących prywatnie, 30% stanowili niepewni duchowo, a pozostałe 19% uważało się za niewierzących<ref>{{Cytuj |autor =  |tytuł = The Decline of Religion in Canada, or Not. |data =  |data dostępu = 2019-12-31 |opublikowany = City In Focus |url = https://www.cityinfocus.ca/2017/05/05/the-decline-of-religion-in-canada-or-not/ |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20191231132703/https://www.cityinfocus.ca/2017/05/05/the-decline-of-religion-in-canada-or-not/ |zarchiwizowano = 2019-12-31 }}</ref>.

Przed przybyciem Europejczyków [[Indianie kanadyjscy]] kierowali się szeroką gamą religii i duchowości głównie o charakterze [[Animizm|animistycznym]], z silnym plemiennym szacunkiem dla duchów i natury<ref>{{Cytuj |autor = Elisabeth Tooker |tytuł = Native North American Spirituality of the Eastern Woodlands: Sacred Myths, Dreams, Visions, Speeches, Healing Formulas, Rituals, and Ceremonials |data = 1979 |data dostępu = 2019-12-30 |isbn = 978-0-8091-2256-1 |opis = str. 20 |wydawca = Paulist Press |url = https://books.google.pl/books?id=LBKoyY455PQC&pg=PA20&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>.

== Wolność wyznania ==
Kanada nie ma oficjalnej religii, a poparcie dla pluralizmu religijnego i wolności wyznania jest ważną częścią kanadyjskiej kultury politycznej. [[Kanadyjska Karta Praw i Swobód]] odnosi się do Boga, gwarantuje wolność religii, sumienia, a także zgromadzeń. [[Monarcha Kanady]] nosi tytuł „Obrońcy Wiary”<ref>{{Cytuj |autor = Legislative Services Branch |tytuł = Consolidated federal laws of canada, Access to Information Act |data = 2015-07-30 |data dostępu = 2019-12-30 |opublikowany = laws-lois.justice.gc.ca |url = https://laws-lois.justice.gc.ca/eng/const/page-15.html}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Gary Miedema |tytuł = For Canada’s Sake: Public Religion, Centennial Celebrations, and the Re-making of Canada in the 1960s |data = 2005-12-19 |data dostępu = 2019-12-30 |isbn = 978-0-7735-2877-2 |wydawca = McGill-Queen’s Press – MQUP |url = https://books.google.pl/books?id=0q8OSvcfqBkC&pg=PR15&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>.

Prawo nie wymaga rejestracji grup religijnych, ale rząd przyznaje status zwolnienia podatkowego dla grup religijnych które są zarejestrowane. W ostatnich latach odnotowano w Kanadzie wzrost nastrojów anty-muzułmańskich i anty-semickich (w tym akty wandalizmu i przemocy fizycznej)<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = canada 2018 international religious freedom report |data = |data dostępu = 2019-12-31 |opublikowany = United States Department of State |url = https://www.state.gov/wp-content/uploads/2019/05/CANADA-2018-INTERNATIONAL-RELIGIOUS-FREEDOM-REPORT.pdf |język = en}}</ref>.

== Chrześcijaństwo ==
Pierwsi Europejczycy którzy osiedlili się w dużej liczbie byli [[Francuzi|francuskimi]] katolikami obrządku [[Kościół łaciński|łacińskiego]], w tym wielu [[Jezuici|jezuitów]] założyło kilka misji w Ameryce Północnej<ref>{{Cytuj |autor = George M. Wrong, H. H. Langton |tytuł = The Chronicles of Canada: Volume II – the Rise of New France |data = 2009-05 |data dostępu = 2019-12-30 |isbn = 978-1-934757-45-1 |wydawca = Fireship Press |url = https://books.google.pl/books?id=N1sa7BGgDHQC&pg=PR3&dq=The+Jesuit+Missions:+A+Chronicle+of+the+Cross+in+the+Wilderness&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjckvXioN7mAhVvwsQBHU2rDNUQ6AEIRDAE#v=onepage&q=The%20Jesuit%20Missions:%20A%20Chronicle%20of%20the%20Cross%20in%20the%20Wilderness&f=false |język = en}}</ref>. Pierwsze duże wspólnoty protestanckie powstały w prowincjach morskich po ich przejęciu przez Brytyjczyków<ref>{{Cytuj |autor = Roderick MacLeod, Mary Anne Poutanen |tytuł = A Meeting of the People: School Boards and Protestant Communities in Quebec, 1801-1998 |data = 2004 |data dostępu = 2019-12-30 |isbn = 978-0-7735-2742-3 |s = 23 |wydawca = McGill-Queen’s Press – MQUP |url = https://books.google.pl/books?id=K_tfubwEbb0C&pg=PA23&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>. Nie będąc w stanie przekonać wystarczającej liczby brytyjskich obywatelów do migracji, rząd postanowił sprowadzić protestantów kontynentalnych z [[Niemcy|Niemiec]] i [[Szwajcaria|Szwajcarii]], aby zaludnić region i zrównoważyć z katolickimi Akadyjczykami<ref>{{Cytuj |autor = Will Kaufman, Heidi Slettedahl Macpherson |tytuł = Britain and the Americas: E – P |data = 2005 |data dostępu = 2019-12-30 |isbn = 978-1-85109-431-8 |s = 13 |wydawca = ABC-CLIO |url = https://books.google.pl/books?id=HbBbn3x7PZsC&pg=PA13&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>.

Według statystyk dostarczonych przez ''Statistics Canada'' protestanci posiadali niewielką przewagę liczebną nad katolikami w latach 1871–1961. Do 1961 r. rzymskokatolicy wyprzedzili liczebnie protestantów, chociaż nigdy w przeciwieństwie do protestantów nie osiągnęli więcej jak połowę populacji<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Table A164-184, Principal religious denominations of the population, census dates 1871 to 1971 |data = |data dostępu = 2019-12-30 |opublikowany = Statisics Canada |url = https://www150.statcan.gc.ca/n1/pub/11-516-x/sectiona/4147436-eng.htm}}</ref>.

Największa protestancka denominacja w kraju [[Zjednoczony Kościół Kanady]], stał się jednym z najbardziej liberalnych kościołów protestanckich na świecie. Jednak członkostwo w Kościele Zjednoczonym gwałtownie spadło, gdy potwierdził zaangażowanie w sprawie wyświęcenia kobiet, oraz na rzecz praw społeczności [[LGBT]] (w tym małżeństw i święceń)<ref>{{Cytuj |autor = Earle E. Cairns |tytuł = Christianity Through the Centuries: A History of the Christian Church |data = 1996 |data dostępu = 2019-12-30 |isbn = 978-0-310-20812-9 |s = 507 |wydawca = Zondervan |url = https://books.google.pl/books?id=G3Kb3rPreUgC&pg=PA507&redir_esc=y |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Alan L. Chan |tytuł = After Evangelicalism: The Sixties and the United Church of Canada by Kevin N. Flatt (review) |czasopismo = British Journal of Canadian Studies |data = 2016-09-30 |data dostępu = 2019-12-30 |issn = 1757-8078 |wolumin = 29 |numer = 2 |s = 282–283 |url = https://muse.jhu.edu/article/631611 |język = en}}</ref>.

Obecnie Kościół katolicki jest największą organizacją religijną w Kanadzie (38,7%, <small>2011</small>), posiadającą około 7 tysięcy księży w 72 diecezjach. Katolicy stanowią największy odsetek populacji w prowincjach: Quebec (74,5%), [[Nowy Brunszwik]] (49,7%) i [[Wyspa Księcia Edwarda]] (42,9%)<ref name=":0" />.

Nurt kościołów protestanckich obejmuje [[Zjednoczony Kościół Kanady|EUC]] (6,1%), [[Anglikanizm|anglikan]] (5%), [[Baptyzm|baptystów]] (1,9%), [[Kalwinizm|kalwinów]] (1,8%), [[Pentekostalizm|zielonoświątkowców]] (1,5%), [[Luteranizm|luteran]] (1,5%), [[Mennonici|mennonitów]] (0,5%) i wiele mniejszych grup<ref name=":0" />. W Kanadzie znajduje się około 35 [[megakościół|megakościołów]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Megachurches of Canada Listing |data dostępu = 2023-11-04 |opublikowany = hirr.hartsem.edu |url = http://hirr.hartsem.edu/megachurch/Canadian-megachurches.html}}</ref>.

Prawosławie przybyło na kontynent amerykański wraz z imigrantami ze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]], [[Blok wschodni|Bloku Wschodniego]], [[Grecja|Grecji]] i innych krajów w XX wieku. Liczbę chrześcijan ortodoksyjnych szacuje się na 550 tysięcy (1,7%) z największą grupą [[Greckie prawosławie|greckiego prawosławia]]<ref name=":0" />.

Działają tutaj także religie chrześcijańskie jak [[świadkowie Jehowy]] (0,4%), czy [[Mormonizm|mormoni]] (0,3%)<ref name=":0" />.
== Islam ==
[[Plik:Centre islamique du Quebec 02.jpg|mały|Centrum muzułmańskie w Montrealu, dzielnicy [[Saint-Laurent (dzielnica)|Saint-Laurent]]]]
Według spisu z 2011 roku islam wyznawany przez ponad 1 milion wiernych (3,2%) stanowi największą niechrześcijańską mniejszość religijną w Kanadzie. Zdecydowaną większość, bo aż 720 tys. wiernych stanowili imigranci. Głównymi obszarami pochodzenia muzułmańskich migrantów były: kraje azjatyckie ([[Pakistan]], [[Iran]], [[Indie]], [[Irak]], [[Bangladesz]] i [[Afganistan]]) i [[Afryka Północna]] ([[Maroko]], [[Algieria]] i [[Egipt]])<ref>{{Cytuj |autor = Statistics Canada Government of Canada |tytuł = 2011 National Household Survey Profile – Province/Territory |data = 2013-05-08 |data dostępu = 2019-12-31 |opublikowany = www12.statcan.gc.ca |url = https://www12.statcan.gc.ca/nhs-enm/2011/dp-pd/prof/details/page.cfm?Lang=E&Geo1=PR&Code1=01&Data=Count&SearchText=Canada&SearchType=Begins&SearchPR=01&A1=All&B1=All&Custom=&TABID=1}}</ref>.

Większość kanadyjskiej populacji muzułmańskiej podąża za islamem [[Sunnizm|sunnickim]], podczas gdy znaczna mniejszość przylega do [[szyizm]]u<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Canada, Religion And Social Profile |data = |data dostępu = 2019-12-31 |opublikowany = www.thearda.com |url = http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_41_2.asp}}</ref>.

Większość kanadyjskich muzułmanów mieszka w prowincjach [[Ontario]] i [[Quebec]]. Według ''National Household Survey'' z 2011 r. w [[Greater Toronto Area|obszarze metropolitalnym Toronto]] mieszkało 424.925 muzułmanów, co stanowiło 7,7% całkowitej populacji metropolii<ref>{{Cytuj |autor = Statistics Canada Government of Canada |tytuł = 2011 National Household Survey Profile – Census metropolitan area/Census agglomeration |data = 2013-05-08 |data dostępu = 2019-12-31 |opublikowany = www12.statcan.gc.ca |url = https://www12.statcan.gc.ca/nhs-enm/2011/dp-pd/prof/details/page.cfm?Lang=E&Geo1=CMA&Code1=535&Data=Count&SearchText=toronto&SearchType=Begins&SearchPR=01&A1=Religion&B1=All&Custom=&TABID=1}}</ref>.

== Statystyki ==
[[Plik:North Pointe Community Church Edmonton Alberta Canada 02A.jpg|mały|Kościół zielonoświątkowy ''North Pointe Community Church'' w [[Edmonton]]]]
[[Plik:482 Dundas St Centre United Church.jpg|thumb|Zjednoczony Kościół Kanady w [[London (Kanada)|London (Ontario)]]]]
Dane według Spisu Powszechnego w 2011 roku<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Statistics Canada Government of Canada |tytuł = 2011 National Household Survey: Data tables – Religion (108), Immigrant Status and Period of Immigration (11), Age Groups (10) and Sex (3) for the Population in Private Households of Canada, Provinces, Territories, Census Metropolitan Areas and Census Agglomerations, 2011 National Household Survey |data = 2013-05-08 |data dostępu = 2019-12-30 |opublikowany = www12.statcan.gc.ca |url = https://www12.statcan.gc.ca/nhs-enm/2011/dp-pd/dt-td/Rp-eng.cfm?LANG=E&APATH=3&DETAIL=0&DIM=0&FL=A&FREE=0&GC=0&GID=0&GK=0&GRP=0&PID=105399&PRID=0&PTYPE=105277&S=0&SHOWALL=0&SUB=0&Temporal=2013&THEME=95&VID=0}}</ref>:
{| class="wikitable" style="font-size:95%;"
|-
! Religie/kościoły
! Liczba osób
! Procent ludności
|-
| [[Kościół łaciński|Kościół rzymskokatolicki]]
|align="center"| 12 728 885
|align="center"| 38,7%
|-
| [[Zjednoczony Kościół Kanady]]
|align="center"| 2 007 610
|align="center"| 6,11%
|-
| [[Anglikanizm|Anglikanie]]
|align="center"| 1 631 845
|align="center"| 4,97%
|-
| [[Islam|Muzułmanie]]
|align="center"| 1 053 945
|align="center"| 3,21%
|-
| [[Baptyzm|Baptyści]]
|align="center"| 635 840
|align="center"| 1,94%
|-
| [[Kalwinizm|Kalwini]]
|align="center"| 577 725
|align="center"| 1,76%
|-
| [[Prawosławie|Prawosławni]]
|align="center"| 550 690
|align="center"| 1,68%
|-
| [[Hinduizm|Hinduiści]]
|align="center"| 497 960
|align="center"| 1,52%
|-
| [[pentekostalizm|Zielonoświątkowcy]]
|align="center"| 487 580
|align="center"| 1,48%
|-
| [[Luteranizm|Luteranie]]
|align="center"| 478 185
|align="center"| 1,46%
|-
| [[Sikhizm|Sikhowie]]
|align="center"| 454 965
|align="center"| 1,38%
|-
| [[Buddyzm|Buddyści]]
|align="center"| 366 830
|align="center"| 1,12%
|-
| [[Judaizm|Żydzi]]
|align="center"| 329 500
|align="center"| 1,0%
|-
| [[Mennonici]]
|align="center"| 175 880
|align="center"| 0,54%
|-
| [[Świadkowie Jehowy w Kanadzie|Świadkowie Jehowy]]
|align="center"| 137 775
|align="center"| 0,42%
|-
| [[Mormonizm|Mormoni]]
|align="center"| 108 665
|align="center"| 0,33%
|-
| [[Armia Zbawienia]]
|align="center"| 70 955
|align="center"| 0,22%
|-
| [[Kościół Adwentystów Dnia Siódmego|Adwentyści dnia siódmego]]
|align="center"| 66 940
|align="center"| 0,2%
|-
| [[Ruchy religijne Indian|Religie Indian]]
|align="center"| 64 940
|align="center"| 0,2%
|-
| [[Metodyzm|Metodyści]]
|align="center"| 55 620
|align="center"| 0,17%
|-
| [[Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego|Ukraiński Kościół Greckokatolicki]]
|align="center"| 51 790
|align="center"| 0,16%
|-
| [[Chrześcijański i Misyjny Sojusz]]
|align="center"| 50 725
|align="center"| 0,15%
|}

== Zobacz też ==
* [[protestantyzm w Kanadzie]]
* [[podział administracyjny Kościoła katolickiego w Kanadzie]]
* [[archidiecezja Kanady]]
* [[Ukraiński Kościół Prawosławny Kanady]]
* [[Świadkowie Jehowy w Kanadzie]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Religia w Ameryce Północnej}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Religia w Kanadzie| ]]