Sobór św. Aleksandra Newskiego w Dyneburgu

Sobór św. Aleksandra Newskiego

Widok Dyneburga pod koniec XIX wieku
Państwo	Łotwa
Miejscowość	Dyneburg
Wyznanie
Historia
Data budowy	1856–1864
Data zburzenia	1969
Dane świątyni
Architekt	Konstantin Thon
Położenie na mapie Łotwy Sobór św. Aleksandra Newskiego
55,8701°N 26,5172°E

Sobór św. Aleksandra Newskiego (Даугавпилсский Александро-Невский собор) – niezachowany do dnia dzisiejszego sobór prawosławny w Dyneburgu wznoszony w latach 1856–1864 i rozebrany w 1969. Obecnie na jego miejscu znajduje się współczesna cerkiew.

Historia

Powstanie

W okresie szybkiego rozwoju Dyneburga w połowie XIX wieku konieczna była budowa nowej cerkwi dla powiększającej się społeczności prawosławnej. Obiekt powstawał przy głównym placu miejskim w latach 1856–1864, a łączny koszt jego budowy wyniósł ponad 37 tys. rubli. Autorem projektu był Konstantin Thon.

Rozbiórka

W 1961 na polecenie władz partyjnych sobór został zamknięty, a z jego dzwonnicy zdjęto wszystkie dzwony. We wnętrzu cerkwi urządzono salę wystawową, istniał projekt zaadaptowania budynku na planetarium. W 1969 władze podjęły jednak decyzję o rozbiórce obiektu. Mimo protestów wiernych, którzy wysłali nawet telegram do Leonida Breżniewa i mieli za sobą poparcie wiceministra kultury, broniącego soboru jako cennego zabytku, 18 listopada 1969 sobór został wysadzony w powietrze.

Budowa nowej cerkwi

W 1991 z inicjatywy mieszkańców Dyneburga na miejscu dawnego soboru został ustawiony krzyż pamiątkowy. Krzyż ten został w 1996 zastąpiony nowym, następnie, w 1999 rozpoczęły się prace nad nową cerkwią św. Aleksandra Newskiego, zaprojektowanej przez Ludmiłę Kleszninę. Cerkiew została ukończona w 2003, w Wielkanoc tego samego roku miało w niej miejsce pierwsze nabożeństwo.

Cerkiew wzniesiona w XXI w. na miejscu dawnego soboru

Architektura

Trójdzielny gmach dawnego soboru liczył 25 metrów długości, 17 szerokości i 16 wysokości. Cerkiew utrzymana była w stylu staroruskim, zwieńczona pięcioma kopułami – największą centralną i czterema nad narożnikami nawy. Nad półkolistymi oknami umieszczone zostały klasycyzujące obramowania. Nad przedsionkiem znajdowała się dzwonnica z szerokimi oknami w podobnym kształcie na najwyższej kondygnacji. We wnętrzu cerkwi znajdował się barokowy ikonostas, którego wygląd był opracowywany przez specjalną grupę powołaną przez petersburską Akademię Sztuk Pięknych.

W skład kompleksu budynków pomocniczych cerkwi wchodził dwupiętrowy dom przeznaczony dla duchownego, powstały w latach 1908–1910 oraz budynek przycerkiewnego bractwa zajmującego się edukacją młodzieży oraz śpiewem w czasie nabożeństw.

Bibliografia

• Sobory.ru: Sobór św. Aleksandra Newskiego w Dyneburgu. [dostęp 2009-03-28]. (ros.).