Sztucer

Sztucer - broń palna myśliwska z gwintowaną lufą, do polowania na grubą zwierzynę. W XVIII i XIX w. używana także w wojsku przez strzelców wyborowych (np. jegrów w Prusach, Austrii i Rosji).

Rozróżnia się sztucery powtarzalne tzw. repetiery z obrotowym zamkiem (zwykle 5 –strzałowe), wzorowane na karabinie z jedną lufą oraz sztucery łamane jednolufowe lub tzw. ekspresy, o lufie podwójnej i konstrukcji dubeltówki.

Repetiery są także wytwarzane z dwiema lufami, na przykład FineGuns 700SSS. Dwulufowe repetiery są przeważnie ciężkie i mają duży kaliber. Repetiery mają zwykle zamek ślizgowo-obrotowy dwu- lub czterotaktowy.

Nazwa wywodzi się z niem. stutzen - "obcinać", nawiązuje do krótkiej ("obciętej") lufy, która nie wystawała powyżej pasa stojącego na baczność żołnierza. Broń typu Stutzen jest zwykle krótsza niż inne karabiny ma łoże do końca lufy.

Specyficznym jednolufowym, wojskowym sztucerem był używany przez powstańców styczniowych w formacji karabinierów (strzelców z bronią gwintowaną) tzw. sztuciec (określenie żargonowe) wytwarzany w fabryce J. Gerarda w Liège (Belgia) według pomysłu Ludwika Mierosławskiego. Jest on wspominany w pieśni Marsz strzelców autorstwa Władysława Ludwika Anycza.

Dane techniczne:

• kaliber 18 mm,

• długość całkowita 110,5 cm,

• waga 4,08 kg,

• bagnet płaski, sieczno-kłujący długości 40-60 cm.

W Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie znajduje się taki sztuciec należący do Apolinarego Kurowskiego.

Bibliografia

• Kwaśniewicz W., Leksykon dawnej broni palnej, Dom Wydawniczy BELLONA, Warszawa 2004.

• Powstanie niespełnionych nadziei 1863, Arsenał Polski., Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1984.

• Wimmer J., Historia piechoty polskiej do roku 1864, Warszawa 1978.