Tekst źródłowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Tekst źródłowy[1][2] to tekst (czasami ustny), z którego pochodzą informacje lub idee. W tłumaczeniu tekst źródłowy jest oryginalnym tekstem, który ma zostać przetłumaczony na inny język.

Rodzaje tekstów źródłowych[edytuj | edytuj kod]

W historiografii powszechnie rozróżnia się trzy rodzaje tekstów źródłowych:

Pierwotne (historyczne)[edytuj | edytuj kod]

Źródła pierwotne to pisemne świadectwa historii sporządzone w momencie zdarzenia przez osobę, która była obecna. Zostały one opisane jako źródła najbliższe źródłu badanej informacji lub idei[1][3]. Tego typu źródła mówiły, że dostarczają badaczom „bezpośrednich, niezapośredniczonych informacji na temat przedmiotu badań.”[4] Źródła pierwotne to źródła, które zazwyczaj są rejestrowane przez kogoś, kto brał udział w tym wydarzeniu, był świadkiem lub przeżył. Są to również zwykle autorytatywne i podstawowe dokumenty dotyczące rozważanego tematu. Dotyczy to opublikowanych oryginalnych kont, opublikowanych oryginalnych prac lub opublikowanych oryginalnych badań. Mogą zawierać oryginalne badania lub nowe informacje, które wcześniej nie zostały opublikowane w innym miejscu [5]. Zostały one odróżnione od źródeł wtórnych, które często cytują, komentują lub bazują na źródłach podstawowych[6]. Służą jako oryginalne źródło informacji lub nowych pomysłów na ten temat. Pierwotne i wtórne są jednak terminami względnymi, a każde dane źródło może być sklasyfikowane jako pierwotne lub wtórne, w zależności od tego, w jaki sposób jest ono wykorzystywane. [7] Obiekty fizyczne mogą być źródłami pierwotnymi.

Wtórne i trzeciorzędne[edytuj | edytuj kod]

Źródła wtórne są zapisanymi relacjami historii opartymi na dowodach z pierwotnych źródeł. Są to źródła, które zazwyczaj są kontami, pracami lub badaniami, które analizują, asymilują, oceniają, interpretują i / lub syntetyzują główne źródła. Nie są to autorytatywne i uzupełniające dokumenty dotyczące przedmiotu badania. Te dokumenty lub osoby podsumowują inne materiały, zwykle pierwotny materiał źródłowy. Są naukowcami, dziennikarzami i innymi badaczami, a także publikacjami i książkami, które produkują. Dotyczy to opublikowanych kont, opublikowanych prac lub opublikowanych badań. Na przykład książka historyczna czerpiąca z pamiętnika i dzienników.

Źródła trzeciorzędne to kompilacje oparte na źródłach pierwotnych i wtórnych[1][8][3]. Są to źródła, które średnio nie mieszczą się na powyższych dwóch poziomach. Polegają one na uogólnionych badaniach konkretnego rozważanego tematu. Źródła trzeciorzędne są analizowane, asymilowane, oceniane, interpretowane i / lub syntezowane ze źródeł wtórnych. Nie są one autorytatywne i są jedynie dokumentami uzupełniającymi dotyczącymi rozważanego tematu. Są one często przeznaczone do prezentowania znanych informacji w wygodnej formie bez roszczeń do oryginalności. Typowymi przykładami są encyklopedie i podręczniki.

Rozróżnienie między źródłami pierwotnymi a źródłami wtórnymi jest standardem w historiografii, natomiast rozróżnienie między tymi źródłami a źródłami trzeciorzędnymi jest bardziej peryferyjne i jest bardziej istotne dla pracy naukowej niż dla samej opublikowanej treści.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c User Education Services, Primary, Secondary and Tertiary Sources guide, University of Maryland Libraries [dostęp 2013-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-03].
  2. ↑ JCU - Primary, Secondary & Tertiary Sources [online], library.jcu.edu.au [dostęp 2024-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2005-02-12] (ang.).
  3. ↑ a b JCU - Primary, Secondary & Tertiary Sources [online], library.jcu.edu.au [dostęp 2024-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2005-02-12] (ang.).
  4. ↑ Margaret Steig Dalton, Laurie Charnigo, Historians and Their Information Sources, „College & Research Libraries”, September, 2004, 400–25, at 416 n.3., citing U.S. Dept. of Labor, Bureau of Labor Statistics (2003), Occupational Outlook Handbook; C. Lorenz, International Encyclopedia of Social and Behavior Sciences, t. 10, Elsevier, 2001.
  5. ↑ Alistair Duff, The literature search: a library-based model for information skills instruction, „Library Review”, 4, 45, 1996, s. 14–18, DOI: 10.1108/00242539610115263. („A primary source is defined here as a source containing new information authored by the original researcher(s) and not previously published elsewhere.”).
  6. ↑ Handlin (1954) 118-246.
  7. ↑ Helge Kragh, An Introduction to the Historiography of Science, Cambridge University Press, 1989, ISBN 0-521-38921-6 [zarchiwizowane z adresu 2018-01-21]. („[T]he distinction is not a sharp one. Since a source is only a source in a specific historical context, the same source object can be both a primary or secondary source according to what it is used for.”); Roberto Delgadillo, Beverly Lynch, Future Historians: Their Quest for Information, „College & Research Libraries”, 1999, 245–259, at 253 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04]. („[T]he same document can be a primary or a secondary source depending on the particular analysis the historian is doing”); E.J. Monagahn, D.K. Hartman, Historical research in literacy, „Reading Online”, 11, 4, 2001 [zarchiwizowane z adresu 2007-12-14]. („[A] source may be primary or secondary, depending on what the researcher is looking for.”).
  8. ↑ Glossary, Using Information Resources... Nursing - Old Dominion University Perry Library [online], lib.odu.edu [dostęp 2024-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2008-08-28].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tekst_źródłowy&oldid=73616050”