Ukraiński Komitet Krajowy

Ukraiński Komitet Krajowy ukr. Український Крайовий Комітет (UKK) – komitet utworzony we wrześniu 1941 przez niemieckie władze okupacyjne w zajętym przez Wehrmacht 30 czerwca 1941 Lwowie jako jedyna legalna ukraińska organizacja społeczna i reprezentacja społeczeństwa ukraińskiego wobec władz niemieckich. Jej zadania były podobne do zadań Ukraińskiego Komitetu Centralnego (UCK)^[1].

Przewodniczącym Komitetu został Kost Pankiwski, zastępcą Mychajło Dobrianski-Demkowycz. Komitet do grudnia 1941 zorganizował swoją strukturę i oddziały terenowe. W jego skład wchodziły wydziały:

organizacyjny (kier. Mychajło Roslak, zast. Mykoła Cenko)
finansowy (kier. Ilaryj Olchowyj, zast. J. Sawczak, zast. Wołodymyr Puszkar)
prawny (kier. Wołodymyr Łysyj, zast. M. Wołoszyn)
opieki społecznej (kier. o. Wasyl Łycyniak, zast. P. Sanoćkyj)
gospodarczy (kier. Marko Baczynśkyj (następnie M. Mazuryk), zast. P. Koniuch)
szkolny (kier. Zenon Zełenyj)
kulturalny (kier. Wołodymyr Zubrycki)
młodzieżowy (kier. Seweryn Łewyćkyj)
kobiecy (kier. Maria Bilak, zast. M. Zajaczkiwśka)
opieki nad jeńcami (kier. T. Worobeć, zast. I. Czerkawśkyj)
pracy (kier. Iwan Tkacz)
kontrolny (kier. D. Kwasnycia)

Odpowiednio do niemieckiego podziału administracyjnego organizowano 16 Ukraińskich Komitetów Okręgowych (UOK), 31 komitetów powiatowych, 46 delegatur rejonowych, 9 delegatur na przedmieściach Lwowa. We wsiach działali ukraińscy mężowie zaufania.

Komitet chronił społeczeństwo ukraińskie przed niedogodnościami okupacji, rozbudowywał sieć administracyjną, pomagał radzieckim urzędnikom w powrocie na Naddnieprze^[2], ukraińskim jeńcom z Armii Czerwonej, zwalnianym przez Niemców z niewoli^[3], organizował pomoc jeńcom przebywającym w obozach jenieckich. Razem z UCK pomagał również ukraińskiej ludności Podkarpacia: organizował dzielnicowe, zakładowe i szkolne stołówki, starał się o otwarcie szkół zawodowych i gimnazjów.

Komitet zakończył działalność w marcu 1942, kiedy to władze Generalnego Gubernatorstwa zdecydowały o podporządkowaniu go UCK, przewodniczący UKK został zastępcą przewodniczącego UCK, utworzono filię UCK we Lwowie, do której przeniesiono z Krakowa wydziały pracy kulturalnej oraz młodzieży.

Literatura

Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski – „Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa”, Katowice 2007, ISBN 978-83-86250-49-3.
Енциклопедія українознавства, tom 9, s. 3427–3428, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5.

Przypisy

↑ Przewodniczący UKC Wołodymyr Kubijowycz nie wyraził zgody na rozszerzenie działalności UKC na wschód ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną we Lwowie.
↑ Енциклопедія українознавства, tom 9, s. 3428.
↑ Szef Oberkommando des Heeres 25 lipca 1941 r. wydał zarządzenie nr 11/4590 w sprawie zwolnienia z niewoli żołnierzy niektórych narodowości – Niemców nadwołżańskich, Litwinów, Łotyszy, Estończyków, Ukraińców, a później również Białorusinów. Do czasu wstrzymana tej akcji na mocy rozporządzenia OKW nr 3900 z 13 listopada 1941 r. zostało zwolnionych 318 770 ludzi, w tym 277 761 Ukraińców.

[1] Przewodniczący UKC Wołodymyr Kubijowycz nie wyraził zgody na rozszerzenie działalności UKC na wschód ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną we Lwowie.

[2] Енциклопедія українознавства, tom 9, s. 3428.

[3] Szef Oberkommando des Heeres 25 lipca 1941 r. wydał zarządzenie nr 11/4590 w sprawie zwolnienia z niewoli żołnierzy niektórych narodowości – Niemców nadwołżańskich, Litwinów, Łotyszy, Estończyków, Ukraińców, a później również Białorusinów. Do czasu wstrzymana tej akcji na mocy rozporządzenia OKW nr 3900 z 13 listopada 1941 r. zostało zwolnionych 318 770 ludzi, w tym 277 761 Ukraińców.

[1]

[2]

[3]