Valéria Dénes
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
węgierska |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo |
| Epoka |
Valéria Dénes, primo voto Galimberti (ur. 2 listopada 1877 w Budapeszcie, zm. 18 lipca 1915 w Peczu) – węgierska malarka należąca do pierwszych kubistów węgierskich.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się 2 listopada 1877 roku w Budapeszcie[1][2]. Uczyła się w prywatnej szkole artystycznej Ferenca Szablya-Frischaufa w Budapeszcie[1]. Podczas dwuletniego pobytu w Paryżu pobierała nauki u Henri Matisse’a oraz wystawała na tamtejszych Salonach[1]. W silnej linii konturu i mocnych barwach jej martwych natur i widoków ulic z tego okresu widać wpływ fowizmu[1].
W 1911 roku wyszła za mąż za malarza Sándora Galimberti[1]. Razem małżeństwo zaczęło tworzyć w tej samej stylistyce[1][3] i jako pierwsze pośród węgierskich artystów zastosowało idee kubizmu w malarstwie[2]. W swoich pracach powstałych na południu Francji Dénes zastosowała np. dynamiczne, geometryczne kształty przy malowaniu domów i dachów, wprowadziła także nowy typ kompozycji, podkreślając monumentalny pierwszy plan dzieł i umieszczając drobne elementy w ich górnej części[1]. Choć w jej pracach widać wpływ kubizmu analitycznego, stosowała łagodniejsze formy i bledszą paletę barw[1].
Wojna zastała małżeństwo Galimbertich we Francji, którą para musiała szybko opuścić[4]. Pozostawione w paryskiej pracowni dzieła zostały zarekwirowane przez policję[4]. Jedynie nieliczne prace Valérii zachowały się do współczesności[3].
Valéria zmarła 18 lipca 1915 roku w Peczu[1][2] na zapalenie płuc[2][3]. W dniu pogrzebu jej mąż popełnił samobójstwo[3].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kościół, 1908 -
Martwa natura z kwiatami, 1908–1910 -
Dachy Paryża, ok. 1912 -
Ulica, 1913 -
Cygańska dziewczyna, 1913 -
Słonecznik, 1913
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Éva Bajkay, Galimberti family, [w:] Grove Art Online, Oxford: Oxford University Press, 2003, ISBN 1-884446-05-1, OCLC 268889955 [dostęp 2021-05-06].
- ↑ a b c d Dénes Valéria, Galimberti Sándorné [online], Magyar Életrajzi Lexikon 1000-1990 [dostęp 2021-05-06] (węg.).
- ↑ a b c d Katalin Gellér, Valéria Dénes [online], AWARE Women artists / Femmes artistes [dostęp 2021-05-06] (ang.).
- ↑ a b Dénes Valéria Bruges-t ábrázoló festménye 107 év után került elő – és most eladják [online], Librarius.hu, 1 maja 2019 [dostęp 2021-05-06] (węg.).