Tekst źródłowy strony Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)

{{Inne znaczenia|województwa wołyńskiego w II Rzeczypospolitej|[[województwo wołyńskie]]}}
{{Województwo infobox
 |nazwa                      = województwo wołyńskie
 |dopełniacz nazwy           = województwa wołyńskiego
 |jednostka                  = [[Podział administracyjny II Rzeczypospolitej|województwo]]
 |lata istnienia             = 1921–1939
 |herb                       = POL województwo wołyńskie II RP COA.svg
 |flaga                      = 
 |wariant flagi              = 2RP
 |data powstania             = 19 lutego 1921 /<br />1 marca 1921{{r|MP 1921-55-97}}
 |data likwidacji            = 
 |stolica                    = [[Łuck]]
 |wojewoda                   = [[Aleksander Hauke-Nowak]]
 |siedziba sejmiku           = 
 |marszałek                  = 
 |powierzchnia               = 35 754<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej Gawryszewski |tytuł = Ludność Polski w XX wieku |url = https://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/2425?id=2425 |data = 2005 |wydawca = [[Polska Akademia Nauk]] – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego |miejsce = Warszawa |s = 32 |isbn = 83-87954-66-7 |seria = Monografie |issn = 1643-2312}}</ref>
 |rok powierzchni            = 
 |liczba ludności            = 2 085 574<ref name="spis1931">{{Cytuj |tytuł = Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność |data = 1938 |miejsce = Warszawa |wydawca = Główny Urząd Statystyczny |s = 1}}</ref>
 |rok ludności               = [[Drugi Powszechny Spis Ludności|1931]]
 |gęstość zaludnienia        = 58,3
 |tablice rejestracyjne      = WŁ
 |adres urzędu wojewódzkiego = ul. Jagiellońska 72<br />Łuck
 |plan                       = Województwo wołyńskie - podział administracyjny 1939.png
 |opis planu                 = 
 |liczba powiatów (M)        = 
 |liczba powiatów            = 11
 |liczba gmin (M)            = 22
 |liczba gmin (MW)           = 
 |liczba gmin (W)            = 103
 |mapa Polski                = Poland Voivodeships adminstrative division 1930 Volhynian Voivodeship.svg
 |wariant mapy               = 
 |współrzędne                = 
 |commons                    = 
}}
{{Galeria| Nazwa=Województwo wołyńskie w szczegółowych danych statystycznych [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego z 30.IX.1921]] i [[Drugi Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego z 9. XII. 1931 r.]]|Plik:Woj.wołyńskie-Polska spis powszechny 1921.pdf|Województwo wołyńskie – oficjalne dane [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego 1921]]
|Plik:Woj.wołyńskie miejscowości 1921.pdf|Skorowidz miejscowości 1921 – szczegółowe dane [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego 1921]] – województwo wołyńskie
|Plik:Woj.wołyńskie-Polska spis powszechny 1931.pdf|Województwo wołyńskie – oficjalne dane [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] [[Drugi Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego 1931]]
}}
[[Plik:Lutsk urzad wojew.jpg|thumb|250px|Urząd Wojewódzki Wołyński w Łucku]]
[[Plik:Polska II RP gestosc zaludnienia.jpg|thumb|250px|Polska, gęstość zaludnienia, 1931]]
'''Województwo wołyńskie''' – [[województwo]] [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] istniejące w latach 1921–1939 ze stolicą w [[Łuck]]u.

Województwo zostało utworzone 19 lutego 1921 roku{{r|DzU 1921-16-93}} z terenów wchodzących w skład zachodniej części [[Gubernia wołyńska|Guberni wołyńskiej]]. Największą zmianą terytorialną w ciągu istnienia województwa było przyłączenie 16 grudnia 1930 roku [[powiat sarneński|powiatu sarneńskiego]] z [[województwo poleskie|województwa poleskiego]]{{r|sarny}}. W 1938 roku powierzchnia województwa wynosiła {{formatnum:35754}} km². Poza Łuckiem, głównymi miastami były [[Równe]] (największe miasto), [[Kowel]], [[Krzemieniec (miasto)|Krzemieniec]], [[Ostróg (miasto)|Ostróg]], [[Włodzimierz (Ukraina)|Włodzimierz]] i [[Dubno (miasto)|Dubno]].

== Demografia ==
=== Ludność województwa wołyńskiego 1921 według deklarowanej narodowości ===
W spisie z 1921 roku zarejestrowano {{formatnum:1437907}} mieszkańców{{r|skorowidzwołyński}}.
* [[Ukraińcy]]<ref>[[Respondent|Respondenci]] podający „narodowość rusińską” jako własną. Narodowości ukraińskiej spis nie przewidywał.</ref><ref>[[Grzegorz Hryciuk]] ''Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948'', Toruń 2005, Wyd. Adam Marszałek, {{ISBN|83-7441-121-X}}, s. 136, por. [[Karol Grünberg]], Bolesław Sprengel, ''Trudne sąsiedztwo. Stosunki polsko-ukraińskie w X–XX wieku'', Warszawa 2005, {{ISBN|83-05-13372-9}}, s. 319.</ref> – 68,4%; 983 596
* [[Polacy]]<ref>[[Respondent|Respondenci]] podający narodowość polską jako własną.</ref> – 16,8%; {{formatnum:240922}}
* [[Żydzi]]<ref>Respondenci podający „narodowość żydowską” jako własną.</ref> – 10,6%; {{formatnum:151744}}
* [[Czesi]] (tzw. [[Czesi wołyńscy]])<ref>Respondenci podający narodowość czeską jako własną.</ref> – 1,77%; {{formatnum:25405}}
* [[Niemcy (naród)|Niemcy]]<ref>Respondenci podający narodowość niemiecką jako własną.</ref> – 1,74%; {{formatnum:24960}}
* [[Rosjanie]]<ref>Respondenci podający narodowość rosyjską jako własną.</ref> – 0,66%; {{formatnum:9450}}

W granicach z 1931 (wraz z [[powiat sarneński|powiatem sarneńskim]] włączonym do województwa w 1930 z [[Województwo poleskie|województwa poleskiego]]) ludność województwa wołyńskiego wynosiła w 1921 roku {{formatnum:1584157}} osób, w tym {{formatnum:265486}} (16,8%) Polaków, {{formatnum:1087383}} (68,6%) Ukraińców, {{formatnum:165972}} (10,5%) Żydów, {{formatnum:25474}} (1,6%) Niemców, {{formatnum:25491}} (1,6%) Czechów i 1717 [[Białorusini|Białorusinów]]<ref>{{Cytuj |autor = [[Grzegorz Hryciuk]]; |tytuł = Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948 |data = 2005 |isbn = 83-7441-121-X |miejsce = Toruń |wydawca = Wyd. Adam Marszałek |s = 136 |oclc = 830722458}}</ref>.

=== Ludność województwa wołyńskiego 1921 według deklarowanego wyznania<small>{{r|skorowidzwołyński}}</small> ===
* [[Prawosławie|prawosławne]] – 74,2%; 1 066 842
* [[Katolicyzm|rzymskokatolickie]] – 11,6%; 166 512
* [[Judaizm|mojżeszowe]] – 11,5%; 164 740
* [[Kościoły ewangelickie|ewangelickie]] – 2,55%; 36 695

=== Ludność województwa wołyńskiego 1931 w powiatach według deklarowanego języka ojczystego ===
{| class="wikitable" style="text-align:center; width:60%"
|colspan=6 align=center bgcolor="FED66B"| '''Województwo wołyńskie'''
|-
!style="width: 25%"| Powiat
!style="width: 15%"| [[Polacy]]<ref>[[Respondent|Respondenci]] podający [[język polski]] jako ojczysty.</ref>
!style="width: 15%"| [[Ukraińcy]]<ref group="uwaga">„Metoda, użyta przy badaniu stosunków językowych wśród mniejszości słowiańskich w [[Małopolska Wschodnia|Małopolsce Wschodniej]], była zupełnie inną, inną też będzie dokładność wyników językowych w tej dzielnicy, oczywiście, jeżeli chodzi o ustalenie podziału tych mniejszości na poszczególne grupy, nie zaś o odgraniczenie ich od ludności polskiej. Tutaj, z powodu protestów ludności [[Moskalofilstwo|staroruskiej]], odżegnywującej się od nazwy języka „ukraińskiego”, której narzucenie, jako jedynie obowiązującej, mogłoby wpłynąć ujemnie na przebieg akcji spisowej, a więc '''wyłącznie ze względów technicznych, nie zaś zasadniczych, wprowadzono równolegle oba określenia: „język ukraiński” i „język ruski”''', dając jednocześnie obu odłamom ludności możność określenia języka ojczystego nazwą dowolnie wybraną. Uzyskane w obu rubrykach liczby nie zostaną jednak ogłoszone oddzielnie, lecz będą złączone w jedną wspólną pozycję spisową języka ojczystego ukraińskiego (ruskiego), tak jak to zostało dokonane w dopiero co przytoczonem oszacowaniu. Stanie się to dlatego, „że '''oba wyrazy zostały użyte na oznaczenie jednej i tej samej grupy etnicznej i że za zasadnicze określenie języka tej grupy jest uważane określenie – „ukraiński”''' (patrz wywiad z p. Dr. Buławskim – „[[Sprawy Narodowościowe]]” Nr. 1/1932, s. 6). W ten sposób nastawienie ideologiczne spisu 1931 r. w stosunku do mniejszości słowiańskich w Małopolsce, pomimo uzasadnionej względami natury technicznej różnicy terminologji, zasadniczo nie różni się od nastawienia spisu 1921 oraz wszystkich przedwojennych spisów austrjackich, które, tak jak i spis 1931 r., wychodziły z założenia nierozróżniania podziału tych mniejszości, a mianowicie: podziału językowego w spisach austrjackich, narodowościowego zaś w spisie 1921 r. (…) '''Zresztą stwierdzenie istnienia w Małopolsce nieistniejącej ani na Ziemiach Wschodnich ani nigdzie poza granicami Rzeczypospolitej odrębnej narodowości lub języka „ruskiego”. czwartego z kolei w Słowiańszczyźnie Wschodniej obok białoruskiego, ukraińskiego i rosyjskiego, nie mogłoby być obecnie naukowo uzasadnione.'''” Alfons Krysiński, ''Ludność polska i mniejszości w świetle spisów 1921 i 1931'', Warszawa 1933, [[Instytut Badań Spraw Narodowościowych]], Biblioteka ''[[Sprawy Narodowościowe|Spraw Narodowościowych]]'' nr 11, s. 44–46.</ref><ref group="uwaga">„Naród nie jest społecznością homogeniczną, stąd też '''w przypadku ukraińskiego etnosu zamieszkującego terytorium II Rzeczypospolitej możemy wyróżnić następujące grupy prezentujące różny stopień świadomości i samoidentyfikacji''': 1. Ukraińcy świadomi swej odrębności narodowej, kultywujący swą odrębność i manifestujący ją na zewnątrz; 2. Ukraińcy o ugruntowanej świadomości narodowej, ograniczający ją jednak do sfery rodzinnej i konfesyjnej; 3. Ukraińcy o niewykształconej świadomości narodowej, zachowujący poczucie odrębności na poziomie etnicznym oraz utrzymujący więź ze swym wyznaniem, słabo znający język literacki, ale modlący się po ''rusku'' (Rusini)”'; [[Robert Potocki]], ''Polityka państwa polskiego wobec zagadnienia ukraińskiego w latach 1930–1939'', Lublin 2003, wyd. [[Instytut Europy Środkowo-Wschodniej]], {{ISBN|83-917615-4-1}}, s. 45.</ref><ref group="uwaga">„Liczebność Rusinów, których – poza przywódcami, określającymi się coraz wyraźniej jako Rosjanie, czego dowodzili przez przyjmowanie języka rosyjskiego– uznać należy za zbiorowość etniczną, była znikoma. Na podstawie statystyk wyborczych oraz liczby członków instytucji i stowarzyszeń kulturalnych (Towarzystwo im. Michaiła Kaczkowskiego) oraz gospodarczych (Rewizyjny Związek Ruskich Spółdzielni, Ruskij Rolniczyj Sojuz) pozostających pod wpływami „[[Moskalofilstwo|staroruskimi]]” można ją szacować na 4 do 8% ogółu populacji ukraińskiej.” [[Grzegorz Hryciuk]] ''Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948'', Toruń 2005, Wyd. Adam Marszałek, {{ISBN|83-7441-121-X}}, s. 104. „A. Krysiński szacował rzeczywistą liczebność grupy uważającej się za „Rusinów” na 250 tys.” [[Andrzej Chojnowski]], ''Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921–1939'', Wrocław 1979, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Zakład Narodowy im Ossolińskich]], {{ISBN|83-04-00017-2}}, s. 9, przypis 14.</ref><ref>Respondenci podający [[język ukraiński]] i „język ruski” jako ojczysty.</ref>
!style="width: 15%| [[Żydzi]]<ref>Respondenci podający [[Jidysz|jidisz]] i [[język hebrajski]] jako ojczysty.</ref>
!style="width: 15%"| [[Niemcy (naród)|Niemcy]]<ref>Respondenci podający [[język niemiecki]] jako ojczysty.</ref>
!style="width: 15%"| Inni
|-
|align=left| [[powiat dubieński|dubieński]] <small>(''lub&nbsp;dubnowski'')</small>
| {{formatnum:33987}} (15%)
| {{formatnum:158173}} (69,8%)
| {{formatnum:17430}} (7,7%)
| 2789 (1,2%)
| {{formatnum:14430}} (6,3%)
|-
|align=left| [[powiat horochowski|horochowski]]
| {{formatnum:21100}} (17,3%)
| {{formatnum:84224}} (69,0%)
| 9993 (8,2%)
| 4977 (4,1%)
| 1751 (1,5%)
|-
|align=left| [[powiat kostopolski|kostopolski]]
| {{formatnum:34951}} (21,9%)
| {{formatnum:105346}} (66,0%)
| {{formatnum:10481}} (6,6%)
| 7545 (4,7%)
| 1279 (0,8%)
|-
|align=left| [[powiat kowelski|kowelski]]
| {{formatnum:36720}} (14,4%)
| {{formatnum:185240}} (72,6%)
| {{formatnum:26475}} (10,4%)
| 1813 (0,7%)
| 5244 (2,2%)
|-
|align=left| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| {{formatnum:25758}} (10,6%)
| {{formatnum:196000}} (80,7%)
| {{formatnum:18679}} (7,7%)
| 118
| 2477 (1,0%)
|-
|align=left| [[powiat lubomelski|lubomelski]]
| {{formatnum:12150}} (14,2%)
| {{formatnum:65906}} (77,1%)
| 6818 (8,0%)
| 8
| 625 (0,7%)
|-
|align=left| [[powiat łucki|łucki]]
| {{formatnum:55446}} (19,4%)
| {{formatnum:172038}} (59,2%)
| {{formatnum:34142}} (11,7%)
| {{formatnum:17619}} (6,1%)
| {{formatnum:10560}} (3,6%)
|-
|align=left| [[powiat rówieński|rówieński]]
| {{formatnum:36990}} (14,6%)
| {{formatnum:166286}} (65,8%)
| {{formatnum:37484}} (14,8%)
| 7458 (2,9%)
| {{formatnum:10371}} (4,1%)
|-
|align=left| [[powiat sarneński|sarneński]]
| {{formatnum:30426}} (16,8%)
| {{formatnum:129637}} (71,5%)
| {{formatnum:16019}} (8,9%)
| 922 (0,5%)
| 4280 (2,3%)
|-
|align=left| [[powiat włodzimierski|włodzimierski]]
| {{formatnum:40286}} (26,8%)
| {{formatnum:88174}} (58,6%)
| {{formatnum:17236}} (11,5%)
| 2788 (1,9%)
| 1900 (1,2%)
|-
|align=left| [[powiat zdołbunowski|zdołbunowski]]
| {{formatnum:17826}} (15,1%)
| {{formatnum:81650}} (69,0%)
| {{formatnum:10787}} (9,1%)
| 856 (0,7%)
| 7215 (6,1%)
|-
! Ogółem (tys.): {{formatnum:2085.6}}
! 346,6 (16,6%)
! {{formatnum:1426.9}} (68,4%)
! 205,5 (9,9%)
! 46,9 (2,3%)
! 59,6 (2,8%)
|}

; Ogółem
* Ukraińcy – 1 426,9 tys. (68,4%)
* Polacy – 346,6 tys. (16,6%)
* Żydzi – 205,5 tys. (9,9%)
* Niemcy – 46,9 tys. (2,3%)
* inni – 59,6 tys. (2,8%) (w tym Czesi – 31,tys (1,5%), Rosjanie – 23,4 tys. (1,1%))

Według [[Drugi Powszechny Spis Ludności|Drugiego Powszechnego Spisu Ludności]] z 9.XII.1931 r<ref>[[Grzegorz Hryciuk]] ''Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948'', Toruń 2005, Wyd. Adam Marszałek, {{ISBN|83-7441-121-X}}, s. 139, [[Robert Potocki]], ''Polityka państwa polskiego wobec zagadnienia ukraińskiego w latach 1930–1939'', Lublin 2003, wyd. [[Instytut Europy Środkowo-Wschodniej]], {{ISBN|83-917615-4-1}}, s. 50.</ref>.

=== Ludność województwa wołyńskiego 1931 według deklarowanego wyznania ===
* [[Prawosławie|prawosławne]] – 69,8%; {{formatnum:1455900}}
* [[Katolicyzm|rzymskokatolickie]] – 15,7%; {{formatnum:327900}}
* [[Judaizm|mojżeszowe]] – 10%; {{formatnum:207800}}
* [[Kościoły ewangelickie|ewangelickie]] – 2,6% – {{formatnum:53400}}

Według [[Drugi Powszechny Spis Ludności|drugiego powszechnego spisu ludności]] z 1931 roku województwo zamieszkiwało {{formatnum:264040}} osób rzymskokatolickiego wyznania, {{formatnum:10130}} – unickiego, {{formatnum:1396593}} – prawosławnego wyznania, {{formatnum:40126}} – augsburskiego, {{formatnum:2304}} – reformowanego, 252 – unijne ewangelickie, {{formatnum:7193}} osób podało wyznanie ewangelickie bez bliższego określenia, {{formatnum:27338}} – inne chrześcijańskie, {{formatnum:83762}} – mojżeszowe, 40 – inne niechrześcijańskie, 161 osób nie zostało określonych (oraz bezwyznaniowi), {{formatnum:1111}} osób nie podało przynależności konfesyjnej<ref>{{Cytuj książkę |autor = |tytuł = Drugi Powszechny Spis Ludności z Dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i Gospodarstwa Domowe. Ludność. Stosunki /Zawodowe. Województwo Wołyńskie |url = https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Woj.wo%C5%82y%C5%84skie-Polska_spis_powszechny_1931.pdf |wydawca = Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej |miejsce = Warszawa |rok = 1938 |strony = 25}}</ref>.

Według [[Drugi Powszechny Spis Ludności|Drugiego Powszechnego Spisu Ludności]] z 9.XII.1931 r<ref>{{Cytuj |autor = [[Grzegorz Hryciuk]]; |tytuł = Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948 |data = 2005 |isbn = 83-7441-121-X |miejsce = Toruń |wydawca = Wyd. Adam Marszałek |s = 140 |oclc = 830722458}}</ref>.
{{col-begin}}
; wskaźnik [[analfabetyzm]]u
* 1921: 68,8% ludności niepiśmiennej (58,1% – mężczyźni, 78,7% – kobiety)
* 1931: 47,8% (32,2% – mężczyźni, 62,3% – kobiety)
{{col-break}}
; według źródła utrzymania
* 79,4% – rolnictwo
* 8,5% – przemysł
* 4,8% – handel
* 1,7% – komunikacja
{{col-end}}

=== Struktura demograficzna (1931)<ref name="spis1931" /> ===
{{Demografia powiatu|data=9 grudnia|rok=1931|kobiety-miasto=131716|mężczyźni-miasto=120808|kobiety-wieś=932810|mężczyźni-wieś=900240}}

== Podział administracyjny ==
Powierzchnia powiatów według stanu na 1939 r., w przypadku wcześniejszego zniesienia lub zmiany przynależności wojewódzkiej powiatu na ostatni rok istnienia w ramach danego województwa. Liczba ludności na podstawie [[Drugi Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego z 1931 r.]], w przypadku powiatów zniesionych lub przeniesionych przed tą datą, dane ze [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego z 1921 r.]]

{| class="wikitable"
! | Powiat
! | Powierzchnia<br />(km²)
! | Liczba mieszkańców
! | Siedziba<br />(<small>liczba mieszkańców</small>)
|-
|[[powiat dubieński|dubieński]] <small>(''lub dubnowski'')</small>
|align=right| 3275
|align=right| 226&nbsp;700
|align=center| [[Dubno (miasto)|Dubno]]<br />(<small>12&nbsp;696</small>)
|-
| [[powiat horochowski|horochowski]]
|align=right| 1757
|align=right| 122&nbsp;100
|align=center| [[Horochów]]<br />(<small>5991</small>)
|-
| [[powiat kostopolski|kostopolski]] (''od 1925'')<ref name=":60" group="uwaga">1 stycznia 1925 r. utworzono [[powiat kostopolski]] z części [[Powiat rówieński|powiatu rówieńskiego]] ({{Dziennik Ustaw|1924|68|655}}).</ref>
|align=right| 3496
|align=right| 159&nbsp;600
|align=center| [[Kostopol]]<br />(<small>6523</small>)
|-
| [[powiat kowelski|kowelski]]
|align=right| 5682
|align=right| 255&nbsp;100
|align=center| [[Kowel]]<br />(<small>27&nbsp;653</small>)
|-
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
|align=right| 2790
|align=right| 243&nbsp;000
|align=center| [[Krzemieniec (miasto)|Krzemieniec]]<br />(<small>19&nbsp;997</small>)
|-
| [[powiat lubomelski|lubomelski]]
|align=right| 2054
|align=right| 85&nbsp;500
|align=center| [[Luboml]]<br />(<small>4111</small>)
|-
| [[powiat łucki|łucki]]
|align=right| 4767
|align=right| 290&nbsp;800
|align=center| [[Łuck]]<br />(<small>37&nbsp;737</small>)
|-
| [[powiat ostrogski|ostrogski]] (''do 1924'')<ref name=":61" group="uwaga">1 stycznia 1925 r. przemianowano [[powiat ostrogski]] na [[Powiat zdołbunowski|zdołbunowski]] ({{Dziennik Ustaw|1924|68|655}}).</ref>
|align=right| 818
|align=right| 56&nbsp;595
|align=center| [[Ostróg (miasto)|Ostróg]]<br />(<small>12&nbsp;975</small>)
|-
| [[powiat rówieński|rówieński]]<ref name=":60" group="uwaga" />
|align=right| 2898
|align=right| 252&nbsp;800
|align=center| [[Równe]]<br />(<small>40&nbsp;788</small>)
|-
| [[powiat sarneński|sarneński]] (''od 1930'')<ref group="uwaga">16 grudnia 1930 r. przyłączono do woj. wołyńskiego [[powiat sarneński]] z [[Województwo poleskie|woj. poleskiego]] ({{Dziennik Ustaw|1930|82|649}}).</ref>
|align=right| 5478
|align=right| 181&nbsp;300
|align=center| [[Sarny]]<br />(<small>7587</small>)
|-
| [[powiat włodzimierski|włodzimierski]]
|align=right| 2208
|align=right| 150&nbsp;400
|align=center| [[Włodzimierz (Ukraina)|Włodzimierz]]<br />(<small>24&nbsp;609</small>)
|-
| [[powiat zdołbunowski|zdołbunowski]] ''(od 1925'')<ref name=":61" group="uwaga" />
|align=right| 1349
|align=right| 118&nbsp;300
|align=center| [[Zdołbunów]]<br />(<small>10&nbsp;228</small>)
|}

== Wojewodowie wołyńscy w II Rzeczypospolitej ==
* [[Jan Krzakowski]] 14 marca 1921 – 7 lipca 1921
* Tadeusz Łada 7 lipca 1921 – 12 sierpnia 1921 (p.o.)
* [[Stanisław Downarowicz]] 13 sierpnia 1921 – 19 września 1921
* [[Tadeusz Dworakowski]] 10 października 1921 – 15 marca 1922 (p.o.)
* [[Mieczysław Mickiewicz]] 22 lutego 1922 – 1 lutego 1923
* [[Stanisław Srokowski (geograf)|Stanisław Srokowski]] 1 lutego 1923 – 29 sierpnia 1924
* [[Kajetan Olszewski]] 29 sierpnia 1924 – 4 lutego 1925
* [[Aleksander Dębski (poseł)|Aleksander Dębski]] 4 lutego 1925 – 28 sierpnia 1926
* [[Władysław Mech]] 28 sierpnia 1926 – 9 lipca 1928
* [[Henryk Józewski]] 9 lipca 1928 – 29 grudnia 1929
* Józef Śleszyński 13 stycznia 1930 – 5 czerwca 1930 (p.o.)
* Henryk Józewski 5 czerwca 1930 – 13 kwietnia 1938
* [[Aleksander Hauke-Nowak]] 13 kwietnia 1938 – 17 września 1939

; Wicewojewodowie
* [[Ignacy Strzemiński]] 1938 – wrzesień 1939

== Miasta i miasteczka ==
=== Synteza ===
W latach międzywojennych istniały trzy rodzaje [[jednostka osadnicza|jednostek osadniczych]] o charakterze topograficznie miejskim „miasto”, „miasteczko” i „osada miejska”. Na terenie woj. wołyńskiego występowały dwie formy (miasta i miasteczka).

Określenie „miasto” miało w latach międzywojennych trojakie znaczenie. Mogło odnosić się wyłącznie do charakteru prawnego miejscowości (a więc typu jednostki administracyjnej), co nie znaczyło automatycznie że „miasto administracyjne” faktycznie posiadało [[prawa miejskie]]. Podstawą zaliczenia danej miejscowości do grupy miast było tzw. kryterium administracyjne, jako najwięcej odpowiadające rozwojowi stosunków i życia. Mimo że większość miast prawnych prawa miejskie posiadała, wiele z nich miało zaledwie [[miasteczko (urbanizacja)|prawa miasteczka]] a niektóre miasta ([[Nisko]], [[Borysław]], [[Tustanowice]]) były wręcz [[wieś|wsiami]]{{r|skorowidzlwowski}}.

Odwrotnie wiele miasteczek, a nawet miast – a więc faktycznie posiadających prawa miasteczka bądź prawa miejskie – były [[wieś|wsiami]] w [[gmina wiejska|gminach wiejskich]]{{r|skorowidzlwowski}}. Jednostki te w ogólnych publikacjach nie są zaliczane do miast (a więc nie wpływają na liczbę miast województwa), co jednak lekceważy fakt posiadania praw miasteczka/praw miejskich (poniższa tabela je uwzględnia z zachowaną dystynkcją).

Wreszcie, niektóre miejscowości posiadały w nazwie wyraz „Miasto” – pisany wielką literą – mimo braku praw miejskich (np. [[Pruchnik|Pruchnik Miasto]], [[Waręż|Waręż Miasto]], [[Tartaków|Tartaków Miasto]]). Wyraz ten stanowił integralną część nazwy miejscowości (choć nie przesądzał bynajmniej jej charakteru topograficznego) aby odróżnić ją od innej (topograficznie wiejskiej) miejscowości o identycznej nazwie w tej samej okolicy (np. Pruchnik-Wieś, Waręż-Wieś, Tartaków-Wieś){{r|skorowidzlwowski}}.

Za czasów II Rzeczypospolitej w [[Miasta w II Rzeczypospolitej|poczet miast]] (gmin miejskich) zaliczano różne grupy miejscowości zależnie od obszaru dawnego zaboru, w których się znajdowały. W województwach wschodnich byłego [[zabór rosyjski|zaboru rosyjskiego]] (m.in. w woj. poleskim) po odzyskaniu niepodległości panowało zamieszanie co do charakteru prawnego miejscowości posiadających prawa miejskie/miasteczka. Sprawa ta została częściowo uregulowana różnymi rozporządzeniami{{r|Dziennik Urzędowy Zarządu|Dziennik Urzędowy Zarządu2|Dziennik Urzędowy Zarządu3|Dziennik Urzędowy Zarządu4}}, lecz przepisy były tylko częściowo wykonywane{{r|Dane z 1924 roku}}. Ostatecznie w woj. poleskim za miasta uznano wszystkie miejscowości posiadające w 1924 roku prawa miejskie bądź te miejscowości o prawach miasteczka, które liczyły ponad 2000 mieszkańców. Jednakże [[Główny Urząd Statystyczny]] (na którego danych poniższa tabela jest utworzona) oparł wykaz nie na stanie faktycznym, lecz na obowiązujących przepisach prawno-administracyjnych (przez to są w nim niewielkie rozbieżności, np. [[Łokacze]]). Stąd:
* za „miasta” (gminy miejskie) uznano wszelkie miejscowości, które za czasów rosyjskich posiadały ustrój miejski, o ile liczą (w 1924 roku) więcej niż 4000 mieszkańców
* za „miasteczka” (gminy miejskie) uznano wszelkie miejscowości o charakterze miasteczkowym z liczbą mieszkańców (w 1924 roku) od 2000{{r|Dokładnie 1984 w przypadku}} do 4000 mieszkańców
* za „miasta/miasteczka” (gminy miejskie) uznano także wszelkie inne miejscowości, na które ustawa miejska (względnie ''tymczasowa'' ustawa miejska) została rozciągnięta indywidualnymi rozporządzeniami Komisarza Generalnego Ziem Wschodnich{{r|skorowidzpoleski}}

W poniższej tabeli umieszczono wszystkie miasta i miasteczka województwa wołyńskiego obu typów (stan na 1924 rok) z podziałem na charakter prawny (rodzaj jednostki administracyjnej) i przywileje (prawa miejskie/miasteczka). W późniejszych latach część najmniejszych miast status miejski utraciła; w wykazie oznaczono (►) miasta, które w 1937 roku były już wsiami{{r|MP 1937-69-104}}.

=== Wykaz ===
W poniższej tabeli umieszczono wszystkie miasta i miasteczka województwa wołyńskiego obu typów (stan na 1924 rok) z podziałem na charakter prawny (rodzaj jednostki administracyjnej) i przywileje (prawa miejskie/miasteczka). W późniejszych latach część najmniejszych miast status miejski utraciła; w wykazie oznaczono (►) miasta, które w 1937 roku były już wsiami{{r|MP 1937-69-104}}.

<small>'''Stan ludności''': na 30 czerwca 1921 roku (niezależnie od statusu jednostki w 1921 roku)</small><br />
<small>'''Główne źródło''': ''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom IX – Województwo Wołyńskie'', Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923</small><br />
<small>'''Źródła uzupełniające''': [[Dziennik Ustaw|Dzienniki Ustaw]], przedstawione w przypisach; ''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VIII – Województwo Poleskie'', Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924</small><br />
<small>► = status miejski utracony przed 1937 rokiem</small>

{| class="wikitable sortable" style="width: 82%"
!style="width: 4%"| Herb
!style="width: 22%"| Miejscowość
!style="width: 23%"| Charakter prawny
!style="width: 18%"| Przywileje
!style="width: 17%"| Powiat
!style="width: 14%"| Gmina
!style="width: 2%"| Liczba mieszk.
|-
|align=center|
| [[Aleksandria (obwód rówieński)|Aleksandrja]]{{r|Później jako Aleksandria}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]
| [[Kustyń (gmina)|Kustyń]]{{r|21 sierpnia 1925 roku gminę}}
|align=right| 1781
|-
|align=center| [[Plik:POL Beresteczko COA.png|20px]]
| [[Beresteczko]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]{{r|hor}}
| –
|align=right| 5633
|-
|align=center| [[Plik:Berezne.png|20px]]
| [[Bereźne]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]{{r|kost}}
| –
|align=right| 2494
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Bereźne (miasteczko)|Bereźne]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]{{r|kost}}
| [[Bereźne (gmina)|Bereźne]]
|align=right| 1594
|-
|align=center|
| [[Bereźnica (obwód rówieński)|Bereźnica]] (od 1930{{r|sarny}})
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat sarneński|sarneński]]{{r|sarny}}
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego}}
|align=right| 2434
|-
|align=center| [[Plik:Vel berezhci s.png|20px]]
| [[Bereżce Wielkie|Bereżce]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| [[Bereżce (gmina)|Bereżce]]
|align=right| 715
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Białozórka]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego2}}
|align=right| 2231
|-
|align=center| [[Plik:POL Boremel COA.gif|20px]]
| [[Boremel]]{{r|boremel}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]{{r|boremel}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]{{r|boremel}}
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Boremel (gmina)|Boremel]]
|align=right| 935
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Czartorysk]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat łucki|łucki]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego3}}
|align=right| 2230
|-
|align=center| [[Plik:POL Dąbrowica COA.png|20px]]
| [[Dąbrowica (miasto)|Dąbrowica]] (od 1930{{r|sarny}})
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat sarneński|sarneński]]{{r|sarny}}
| –
|align=right| 2694
|-
|align=center|
| [[Demidówka]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Kniahinin (gmina)|Kniahinin]]
|align=right| 672
|-
|align=center| [[Plik:Derazhne s.png|20px]]
| [[Deraźne]]{{r|W publikacji źródłowej błędnie}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]{{r|kost}}
| [[Derażne (gmina)|Deraźne]]
|align=right| 701
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Drużkopol]]{{r|Obecnie część wsi Żurawniki}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat horochowski|horochowski]]
| [[Brany (gmina)|Brany]]
|align=right| 1121
|-
|align=center| [[Plik:POL Dubno COA.svg|20px]]
| [[Dubno (miasto)|Dubno]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| –
|align=right| 9146
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Gródek (rejon maniewicki)|Gródek]]{{r|Liczba mieszkańców łącznie}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Gródek (gmina w województwie wołyńskim)|Gródek]]{{r|gródek}}
|align=right| 856
|-
|align=center| [[Plik:POL Horochów COA.svg|20px]]
| [[Horochów]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat horochowski|horochowski]]
| –
|align=right| 4421
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Horyńgród Pierwszy|Horyńgród]]{{r|W publikacji źródłowej błędnie2|Liczba mieszkańców łącznie2}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]
| [[Tuczyn (gmina)|Tuczyn]]
|align=right| 2042
|-
|align=center| [[Plik:Hoscha herb.png|20px]]
| [[Hoszcza]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]
| [[Hoszcza (gmina)|Hoszcza]]
|align=right| 1337
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Hulewicze (Ukraina)|Hulewicze]]{{r|Obecna nazwa Guliwka}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Gródek (gmina w województwie wołyńskim)|Gródek]]{{r|Gminę Gródek przekształcono}}
|align=right| 270
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Iwaniwka (rejon rożyszczeński)|Janówka]]{{r|Obecna nazwa Iwanówka}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Wielick (gmina)|Wielick]]
|align=right| 247
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Jezierzany (rejon turzyski)|Jezierzany]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Nowy Dwór (gmina w województwie wołyńskim)|Nowy Dwór]]{{r|Gminę Nowy Dwór przekształcono}}
|align=right| 917
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Kateryniwka|Katrynburg]]{{r|Następnie jako Katerburg}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| [[Borki (gmina w województwie wołyńskim)|Borki]]{{r|1 października 1933 roku}}
|align=right| 478
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Kisielin]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat horochowski|horochowski]]
| [[Kisielin (gmina)|Kisielin]]
|align=right| 458
|-
|align=center| [[Plik:Герб-Ківерці.jpg|20px]]
| [[Kiwerce]]{{r|Liczba mieszkańców w gminie}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat łucki|łucki]]
| [[Poddębce (gmina)|Poddębce]]/Trościaniec{{r|Kiwerce leżały na granicy}}
|align=right| 824
|-
|align=center| [[Plik:POL Klewań COA.png|20px]]
| [[Klewań]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]
| [[Klewań (gmina)|Klewań]]
|align=right| 1782
|-
|align=center| [[Plik:POL Kołki COA.png|20px]]
| [[Kołki (obwód wołyński)|Kołki]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat łucki|łucki]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego4}}
|align=right| 2145
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Korytnica (rejon włodzimierski)|Korytnica]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat włodzimierski|włodzimierski]]
| [[Korytnica (gmina w województwie wołyńskim)|Korytnica]]
|align=right| 355
|-
|align=center| [[Plik:POL Korzec COA.svg|20px]]
| [[Korzec (miasto)|Korzec]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]
| –
|align=right| 4946
|-
|align=center| [[Plik:POL Kostopol COA.svg|20px]]
| [[Kostopol]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]{{r|1 stycznia 1923 nadanie praw}}
| [[powiat rówieński|rówieński]]{{r|kost}}
| –
|align=right| 2990
|-
|align=center| [[Plik:POL Kowel COA.svg|20px]]
| [[Kowel]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| –
|align=right| {{formatnum:20818}}
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Kozin (obwód rówieński)|Kozin]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Krupiec (gmina)|Krupiec]]
|align=right| 1021
|-
|align=center| [[Plik:Coat of Arms of Kremenets.svg|20px]]
| [[Krzemieniec (miasto)|Krzemieniec]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| –
|align=right| {{formatnum:16068}}
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Liszniówka]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Gródek (gmina w województwie wołyńskim)|Gródek]]{{r|gródek}}
|align=right| 624
|-
|align=center| [[Plik:Герб-Любомпль.jpg|20px]]
| [[Luboml]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]{{r|W publikacji źródłowej błędnie3}}
| [[powiat lubomelski|lubomelski]]
| –
|align=right| 3328
|-
|align=center| [[Plik:Sosnove s.png|20px]]
| [[Sosnowe (Ukraina)|Ludwipol]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]{{r|kost}}
| [[Ludwipol (gmina)|Ludwipol]]
|align=right| 1239
|-
|align=center| [[Plik:UKR Łanowce COA.gif|20px]]
| [[Łanowce (rejon krzemieniecki)|Łanowce]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| [[Białozórka (gmina)|Białozórka]]{{r|1 stycznia 1924 roku Łanowce}}
|align=right| 726
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Łobaczówka (Ukraina)|Łobaczówka]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]{{r|hor}}
| [[Beresteczko (gmina)|Beresteczko]]
|align=right| 842
|-
|align=center| [[Plik:Lokachi coat.png|20px]]
| [[Łokacze]]
| [[gmina miejska|Miasto]]{{r|Ustrój miejski miasteczka}} ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat horochowski|horochowski]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego5}}
|align=right| 1794
|-
|align=center| [[Plik:POL Łuck COA.svg|20px]]
| [[Łuck]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat łucki|łucki]]
| –
|align=right| {{formatnum:21157}}
|-
|align=center| [[Plik:POL Maciejów COA.svg|20px]]
| [[Łuków (rejon turzyski)|Maciejów]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego6}}
|align=right| 2977
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Mielce]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Datyń (gmina)|Datyń]]
|align=right| 158
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Mielnica (obwód wołyński)|Mielnica]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Wielick (gmina)|Wielick]]
|align=right| 899
|-
|align=center|
| [[Wielki Międzyrzecz|Międzyrzecz]]{{r|Późniejsza nazwa to Międzyrzec}}
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego7}}
|align=right| 2377
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Międzyrzecz (Ukraina)|Międzyrzecz]]{{r|Późniejsza nazwa to Międzyrzec2}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat ostrogski|ostrogski]]{{r|zdo}}
| [[Nowomalin (gmina)|Nowomalin]]
|align=right| 1412
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Milanowicze]]{{r|Liczba mieszkańców łącznie3}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Stare Koszary (gmina)|Stare Koszary]]
|align=right| 436
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Milatyn (obwód wołyński)|Milatyn]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat włodzimierski|włodzimierski]]
| [[Poryck (gmina)|Poryck]]
|align=right| 366
|-
|align=center| [[Plik:POL Mizocz COA.png|20px]]
| [[Mizocz]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]{{r|zdo}}
| [[Mizocz (gmina)|Mizocz]]
|align=right| 1247
|-
|align=center| [[Plik:Mlyniv COA.png|20px]]
| [[Młynów (obwód rówieński)|Młynów]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Młynów (gmina)|Młynów]]
|align=right| 1263
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Murawica]]{{r|Liczba mieszkańców łącznie4|Obecnie część osiedla Młynów}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Młynów (gmina)|Młynów]]
|align=right| 376
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Wola (obwód wołyński)|Niesuchojeże]]{{r|Oboczna nazwa Niesuchoiże}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Niesuchojeże (gmina)|Niesuchojeże]]
|align=right| 469
|-
|align=center| [[Plik:POL Ołyka COA.png|20px]]
| [[Ołyka]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]{{r|łuc}}
| –
|align=right| 4333
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Wyszniwka (obwód wołyński)|Opalin]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat lubomelski|lubomelski]]
| [[Huszcza (gmina w województwie wołyńskim)|Huszcza]]
|align=right| 1226
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Ostrożec (obwód rówieński)|Ostrożec]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Malin (gmina)|Malin]]
|align=right| 638
|-
|align=center| [[Plik:POL Ostróg COA.svg|20px]]
| [[Ostróg (miasto)|Ostróg]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat ostrogski|ostrogski]]{{r|zdo}}
| –
|align=right| {{formatnum:12975}}
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Oździutycze|Ozdziutycze]]{{r|Oboczna nazwa Oździutycze}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat horochowski|horochowski]]
| [[Kisielin (gmina)|Kisielin]]
|align=right| 1015
|-
|align=center| [[Plik:Pocaiv.png|20px]]
| [[Poczajów|Poczajów Nowy]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego8}}
|align=right| 2317
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Pawliwka (obwód wołyński)|Poryck]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat włodzimierski|włodzimierski]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego9}}
|align=right| 2129
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Rachmanów]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| [[Szumsk (gmina w województwie wołyńskim)|Szumsk]]
|align=right| 709
|-
|align=center| [[Plik:COA Radvilov.PNG|20px]]
| [[Radziwiłłów]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]{{r|dub}}
| –
|align=right| 4240
|-
|align=center| [[Plik:Rafalivka s.png|20px]]
| [[Rafałówka (obwód rówieński)|Rafałówka]] (od 1930{{r|sarny}})
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat sarneński|sarneński]]{{r|sarny}}
| [[Rafałówka (gmina)|Rafałówka]]
|align=right| 1315
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Ratno (Ukraina)|Ratno]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| –
|align=right| 2410
|-
|align=center| [[Plik:Rokytne coat of arms.svg|20px]]
| [[Rokitno (osiedle typu miejskiego)|Rokitno]] (od 1930{{r|sarny}})
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]{{r|Prawa miejskie od 15 kwietnia}}
| [[powiat sarneński|sarneński]]{{r|sarny}}
| –
|align=right| 1491
|-
|align=center| [[Plik:POL Rożyszcze COA.svg|20px]]
| [[Rożyszcze]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat łucki|łucki]]
| –
|align=right| 3263
|-
|align=center| [[Plik:POL Równe COA.svg|20px]]
| [[Równe]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]
| –
|align=right| {{formatnum:30482}}
|-
|align=center| [[Plik:Coat of arms of Sarny.svg|20px]]
| [[Sarny]] (od 1930{{r|sarny}})
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat sarneński|sarneński]]{{r|sarny}}
| –
|align=right| 5931
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Sokul]]{{r|Liczba mieszkańców łącznie5}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat łucki|łucki]]
| [[Rożyszcze (gmina)|Rożyszcze]]
|align=right| 953
|-
|align=center| [[Plik:POL Stepań COA.png|20px]]
| [[Stepań]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]{{r|kost}}
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego10}}
|align=right| 2513
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Szumsk (miasto)|Szumsk]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego11}}
|align=right| 2345
|-
|align=center| [[Plik:POL Świniuchy COA.gif|20px]]
| [[Prywitne (obwód wołyński)|Świniuchy]]{{r|Obecna nazwa Prywitne|Liczba mieszkańców łącznie6}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat horochowski|horochowski]]
| [[Świniuchy (gmina)|Świniuchy]]
|align=right| 1220
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Targowica (rejon młynowski)|Targowica]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Jarosławicze (gmina)|Jarosławicze]]
|align=right| 655
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Tomaszgród]] (od 1930{{r|sarny}})
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat sarneński|sarneński]]{{r|sarny}}
| [[Klesów (gmina)|Klesów]]
|align=right| 803
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Torczyn]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat łucki|łucki]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego12}}
|align=right| 3208
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Trojanówka (Ukraina)|Trojanówka]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Gródek (gmina w województwie wołyńskim)|Gródek]]{{r|gródek}}
|align=right| 647
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Tuczyn]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego13}}
|align=right| 2943
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Turzysk]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Turzysk (gmina)|Turzysk]]
|align=right| 1501
|-
|align=center| [[Plik:UKR Ustilug COA.png|20px]]
| [[Uściług]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat włodzimierski|włodzimierski]]
| –
|align=right| 3728
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Warkowicze]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Warkowicze (gmina)|Warkowicze]]
|align=right| 1099
|-
|align=center| [[Plik:Verba s.png|20px]]
| [[Werba (rejon dubieński)|Werba]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat dubieński|dubieński]]
| [[Werba (gmina w powiecie dubieńskim)|Werba]]
|align=right| 402
|-
|align=center| [[Plik:Herb Korybut.jpg|20px]]
| [[Wiśniowiec|Wiśniowiec Nowy]]
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego14}}
|align=right| 4028
|-
|align=center| [[Plik:Coat of Arms of Volodymyr-Volynsky.png|20px]]
| [[Włodzimierz (Ukraina)|Włodzimierz]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat włodzimierski|włodzimierski]]
| –
|align=right| {{formatnum:11623}}
|-
|align=center| [[Plik:Volodymyrec s.png|20px]]
| [[Włodzimierzec]] (od 1930{{r|sarny}})
| [[gmina miejska|Miasto]] ►
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat sarneński|sarneński]]{{r|sarny}}
| –{{r|Po zniesieniu statusu miejskiego15}}
|align=right| 2935
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Wyszogródek|Wyżgródek]]{{r|Następnie jako Wyszogródek}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat krzemieniecki|krzemieniecki]]
| [[Wyszogródek (gmina)|Wyżgródek]]{{r|Następnie jako gmina Wyszogródek}}
|align=right| 976
|-
|align=center| [[Plik:Nova vyzhva s.png|20px]]
| [[Wyżwa Nowa]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat kowelski|kowelski]]
| [[Siedliszcze (gmina w województwie wołyńskim)|Siedliszcze]]
|align=right| 1973
|-
|align=center| [[Plik:POL Zdołbunów COA.svg|20px]]
| [[Zdołbunów]]
| [[gmina miejska|Miasto]]
| [[prawa miejskie|Miasto]]
| [[powiat rówieński|rówieński]]{{r|zdo}}
| –
|align=right| 7279
|-
|align=center| [[Plik:Coats of arms of None.svg|20px]]
| [[Zofiówka (powiat łucki)|Zofjówka]]{{r|Później jako Zofiówka i Trochimbrod}}
| [[miasteczko (urbanizacja)|M-ko]] w [[gmina wiejska|gm. wiejskiej]]
| [[miasteczko (urbanizacja)|Miasteczko]]
| [[powiat łucki|łucki]]
| [[Silno (gmina)|Silno]]
|align=right| 1549
|}

== Zobacz też ==
* [[rzeź wołyńska]]
* [[Kresy Wschodnie]]

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
<references>
<ref name="1 października 1933 roku">1 października 1933 roku Katrynburg (już jako ''Katerburg'') wszedł w skład nowo utworzonej [[Katerburg (gmina)|gminy Katerburg]], której został siedzibą ({{Dziennik Ustaw|1933|67|504}}).</ref>
<ref name="1 stycznia 1923 nadanie praw">1 stycznia 1923 nadanie praw miejskich; miasto (gminę miejską) utworzono z gromady miasteczkowej Kostopol (pełniącej przejściowo funkcje gminy miejskiej) oraz z wsi Kostopol i kolonii Kostopol, wyłączonych z [[Kostopol (gmina)|gminy Kostopol]] ({{Dziennik Ustaw|1922|82|733}}).</ref>
<ref name="1 stycznia 1924 roku Łanowce">1 stycznia 1924 roku Łanowce weszły w skład nowo utworzonej [[Łanowce (gmina)|gminy Łanowce]], której zostały siedzibą ({{Dziennik Ustaw|1923|112|899}}).</ref>
<ref name="21 sierpnia 1925 roku gminę">21 sierpnia 1925 roku gminę Kustyń przemianowano na ''[[Aleksandria (gmina w województwie wołyńskim)|gmina Aleksandrja]]'' ({{Monitor Polski|1925|192|846}}).</ref>
<ref name="boremel">W skorowidzu z 1923 roku ''Boremel'' jest wymieniony jako ''wieś'', natomiast niejaka ''Michałówka'' (liczba mieszkańców 893) w [[Boremel (gmina)|gminie Boremel]] jest wyszczególniona jako ''miasteczko''. Michałówki tej nie udało się zidentyfikować, natomiast późniejsze publikacje (np. [https://web.archive.org/web/20170730123908/http://wolyn.republika.pl/wdw/wdw.html Wołyński Dziennik Wojewódzki nr 1 z 4 stycznia 1936]) wyliczają właśnie Boremel jako miasteczko, natomiast Michałówka w ogóle nie istnieje. Ponadto już w haśle ({{SgKP|I|311|Boremel}}) Boremel figuruje jako miasteczko, przez co klasyfikacja Boremla/Michałówki w skorowidzu z 1923 roku jest niejasna.</ref>
<ref name="Dane z 1924 roku">Dane z 1924 roku.</ref>
<ref name="Dokładnie 1984 w przypadku">Dokładnie 1984 w przypadku [[Łohiszyn]]a.</ref>
<ref name="dub">Od 1 stycznia 1925 w [[powiat dubieński|powiecie dubieńskim]] ({{Dziennik Ustaw|1924|68|655}}).</ref>
<ref name="Dziennik Urzędowy Zarządu">Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z 27 czerwca 1919, Nr 7, poz. 460.</ref>
<ref name="Dziennik Urzędowy Zarządu2">Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z 14 sierpnia 1919, Nr 12, poz. 99.</ref>
<ref name="Dziennik Urzędowy Zarządu3">Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z 16 sierpnia 1919, Nr 13, poz. 112.</ref>
<ref name="Dziennik Urzędowy Zarządu4">Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z 7 listopada 1919, Nr 32, poz. 345.</ref>
<ref name="DzU 1921-16-93">{{Dziennik Ustaw|1921|16|93}}.</ref>
<ref name="Gminę Gródek przekształcono">Gminę Gródek przekształcono w kolejnych latach w [[Maniewicze (gmina)|gminę Maniewicze]] (brak informacji o dacie); 1 kwietnia 1932 Hulewicze wyłączono z gminy Maniewicze i włączono je do [[Powórsk (gmina)|gminy Powursk]] ({{Dziennik Ustaw|1932|17|107}}).</ref>
<ref name="Gminę Nowy Dwór przekształcono">Gminę Nowy Dwór przekształcono w kolejnych latach w [[Kupiczów (gmina)|gminę Kupiczów]] (brak informacji o dacie).</ref>
<ref name="gródek">Gminę Gródek przekształcono w kolejnych latach w [[Maniewicze (gmina)|gminę Maniewicze]] (brak informacji o dacie).</ref>
<ref name="hor">Od 1 stycznia 1925 w [[powiat horochowski|powiecie horochowskim]] ({{Dziennik Ustaw|1924|68|655}}).</ref>
<ref name="Kiwerce leżały na granicy">Kiwerce leżały na granicy dwóch gmin; spośród 824 mieszkańców miasteczka – 552 mieszkało w [[Poddębce (gmina)|gminie Poddębce]], a 272 w gminie Trościaniec; 1 kwietnia 1930 roku Kiwerce weszły w skład nowo utworzonej [[Kiwerce (gmina)|gminy Kiwerce]], której zostały siedzibą ({{Dziennik Ustaw|1930|21|181}}).</ref>
<ref name="kost">Od 1 stycznia 1925 w nowo utworzonym [[powiat kostopolski|powiecie kostopolskim]] ({{Dziennik Ustaw|1924|68|655}}).</ref>
<ref name="Liczba mieszkańców w gminie">Liczba mieszkańców w gminie Poddębce podana łącznie z folwarkiem Kiwerce.</ref>
<ref name="Liczba mieszkańców łącznie">Liczba mieszkańców łącznie z folwarkiem Gródek.</ref>
<ref name="Liczba mieszkańców łącznie2">Liczba mieszkańców łącznie z wsią Horyńgród.</ref>
<ref name="Liczba mieszkańców łącznie3">Liczba mieszkańców łącznie z folwarkiem Milanowicze.</ref>
<ref name="Liczba mieszkańców łącznie4">Liczba mieszkańców łącznie z folwarkiem Murawica.</ref>
<ref name="Liczba mieszkańców łącznie5">Liczba mieszkańców łącznie z folwarkiem Sokul.</ref>
<ref name="Liczba mieszkańców łącznie6">Liczba mieszkańców łącznie z wsią Świniuchy.</ref>
<ref name="MP 1921-55-97">{{Monitor Polski|1921|55|97}}.</ref>
<ref name="MP 1937-69-104">{{Monitor Polski|1937|69|104}}.</ref>
<ref name="Następnie jako gmina Wyszogródek">Następnie jako ''gmina Wyszogródek''.</ref>
<ref name="Następnie jako Katerburg">Następnie jako ''Katerburg'', obecnie ''Kateryniwka''.</ref>
<ref name="Następnie jako Wyszogródek">Następnie jako ''Wyszogródek''.</ref>
<ref name="Obecna nazwa Guliwka">Obecna nazwa ''Guliwka''.</ref>
<ref name="Obecna nazwa Iwanówka">Obecna nazwa ''Iwanówka''.</ref>
<ref name="Obecna nazwa Prywitne">Obecna nazwa ''Prywitne''.</ref>
<ref name="Obecnie część osiedla Młynów">Obecnie część osiedla [[Młynów (obwód rówieński)|Młynów]].</ref>
<ref name="Obecnie część wsi Żurawniki">Obecnie część wsi [[Żurawniki (obwód wołyński)|Żurawniki]].</ref>
<ref name="Oboczna nazwa Niesuchoiże">Oboczna nazwa ''Niesuchoiże'', obecna nazwa ''Wola''.</ref>
<ref name="Oboczna nazwa Oździutycze">Oboczna nazwa ''Oździutycze''.</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Bereźnica (gmina)|gminy Bereźnica]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego10">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Stepań (gmina)|gminy Stepań]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego11">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Szumsk (gmina w województwie wołyńskim)|gminy Szumsk]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego12">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Torczyn (gmina)|gminy Torczyn]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego13">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Tuczyn (gmina)|gminy Tuczyn]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego14">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Wiśniowiec (gmina)|gminy Wiśniowiec]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego15">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Włodzimierzec (gmina)|gminy Włodzimierzec]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego2">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Białozórka (gmina)|gminy Białozórka]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego3">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Miedwieże (gmina)|gminy Miedwieże]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego4">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Kołki (gmina w województwie wołyńskim)|gminy Kołki]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego5">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Chorów (gmina w powiecie horochowskim)|gminy Chorów]] (Według Wołyńskiego Dziennika Wojewódzkiego nr 1 z 4 stycznia 1936).</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego6">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Maciejów (gmina)|gminy Maciejów]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego7">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Międzyrzec (gmina)|gminy Międzyrzec]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego8">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Poczajów (gmina)|gminy Poczajów]].</ref>
<ref name="Po zniesieniu statusu miejskiego9">Po zniesieniu statusu miejskiego włączony do wiejskiej [[Poryck (gmina)|gminy Poryck]].</ref>
<ref name="Prawa miejskie od 15 kwietnia">Prawa miejskie od 15 kwietnia 1927 podczas przynależności do woj. poleskiego ({{Dziennik Ustaw|1927|36|320}}); status gminy miejskiej od początku II RP.</ref>
<ref name="Później jako Aleksandria">Później jako ''Aleksandria''.</ref>
<ref name="Później jako Zofiówka i Trochimbrod">Później jako ''Zofiówka'' i ''Trochimbrod''.</ref>
<ref name="Późniejsza nazwa to Międzyrzec">Późniejsza nazwa to ''Międzyrzec Korecki''.</ref>
<ref name="Późniejsza nazwa to Międzyrzec2">Późniejsza nazwa to ''Międzyrzec Ostrogski''.</ref>
<ref name="sarny">16 grudnia 1930 roku [[powiat sarneński]] wyłączono z [[województwo poleskie|woj. poleskiego]] i przyłączono do woj. wołyńskiego ({{Dziennik Ustaw|1930|82|649}}).</ref>
<ref name="skorowidzlwowski">''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XIII – Województwo Lwowskie'', Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.</ref>
<ref name="skorowidzpoleski">''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VIII – Województwo Poleskie'', Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.</ref>
<ref name="skorowidzwołyński">''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom IX – Województwo Wołyńskie'', Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.</ref>
<ref name="Ustrój miejski miasteczka">Ustrój miejski miasteczka Łokacze winien być skasowany stosownie do art. 1 rozporządzenia z 16 sierpnia 1919 (Dz. Ust. Z.C.Z.W. Nr 13, poz. 112). Wykazano w dziale miast, ponieważ włączenie do gminy w chwili wydania publikacji (1923 rok) jeszcze nie nastąpiło.</ref>
<ref name="W publikacji źródłowej błędnie">W publikacji źródłowej błędnie podane jako ''Derażne'', sprostowane w erracie.</ref>
<ref name="W publikacji źródłowej błędnie2">W publikacji źródłowej błędnie podane jako ''Horyngród'', sprostowane w erracie.</ref>
<ref name="W publikacji źródłowej błędnie3">W publikacji źródłowej błędnie podane jako ''miasto'', sprostowane w erracie.</ref>
<ref name="zdo">Od 1 stycznia 1925 w nowo utworzonym [[powiat zdołbunowski|powiecie zdołbunowskim]] ({{Dziennik Ustaw|1924|68|655}}).</ref>
<ref name="łuc">Od 1 stycznia 1925 w [[powiat łucki|powiecie łuckim]] ({{Dziennik Ustaw|1924|68|655}}).</ref>
</references>

== Linki zewnętrzne ==
* [https://polona.pl/collections/institutions/24/wojewodztwo-wolynskie-ii-rzeczpospolitej-dawne-fotografie-i-pocztowki,NTU3Mjg2NzI0MjA2ODg4MTM0OA/?sort=date%20asc Województwo wołyńskie II Rzeczpospolitej na dawnych fotografiach i pocztówkach – kolekcja] w bibliotece [[Polona]]

{{województwo wołyńskie}}
{{Podział administracyjny II Rzeczypospolitej}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)| ]]