Śródplecze
Śródplecze (łac. mesonotum, mesotergum) – grzbietowa płytka (tergit) tułowia sześcionogów, położona na śródtułowiu. U owadów uskrzydlonych wchodzi w skład alinotum, czyli grzbietowej części skrzydłotułowia.
U skrytoszczękich, owadów bezskrzydłych i larw śródplecze jest stosunkowo niewielkie i zbudowane podobnie jak inne tergity. U form uskrzydlonych ulega silnym modyfikacjom, dzięki czemu służy za punkt przyczepu mięśni skrzydłowych oraz samo bierze udział w mechanizmie ruchu skrzydeł[1][2]. W takim przypadku błoniaste połączenie między śródpleczem a zapleczem ulega redukcji. Jeżeli przednie skrzydła są wykorzystywane w locie to akrotergit i antekosta zaplecza zlewają się z tyłem śródplecza, tworząc zatarczę śródplecza (mesopostnotum)[1].
Po wewnętrznej stronie rozwijają się wzmacniające strukturę śródplecza i stanowiące punkty przyczepu mięśni listewki, które od zewnątrz widoczne są jako szwy rzekome dzielące śródplecze na części. Zwykle są to przedtarcza śródplecza (mesopraescutum), tarcza śródplecza (mesoscutum) i zatarczka śródplecza (mesoscutellum)[1][2]. Przedtarczę od tarczy dzieli sutura praescutalis, a tarczę od zatarczki sutura scutoscutellaris. Występować mogą także inne szwy jak notaulici, sutura transscutalis czy sutura transscutellaris[2].
Przednie skrzydła osadzone są między tarczą a zatarczką. Na krawędzi skrzydłowej tarczy prawie zawsze występuje przedni grzbietowy wyrostek skrzydłowy, wspierający szyjkę pierwszego sklerytu aksyllarnego. Zwykle obecny jest również tylny grzbietowy wyrostek skrzydłowy, podpierający trzeci skleryt aksyllarny[2].
U większości muchówek śródplecze zajmuje prawie cały grzbiet tułowia. Występują na nim różnie ukształtowane szwy lub szwów w ogóle brak. U krótkoczułkich szew poprzeczny rozdwaja się na brzegach Y-kształtnie, a w jego widełkach leży zapadnięta płytka przedskrzydłowa. Na przodzie śródplecza występować mogą guzy barkowe, a za skrzydłami guzy zaskrzydłowe. Ważną rolę odgrywa w oznaczaniu chetotaksja śródplecza. Wyróżnia się tu szczecinki środkowe grzbietu, śródplecowe, przedtarczkowe, międzyskrzydłowe, przedskrzydłowe, nadskrzydłowe, zaskrzydłowe, przednie, barkowe, zabarkowe i tarczkowe[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Marek Wanat: Rząd: chrząszcze — Coleoptera. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
- ↑ a b c d 5. Pterothorax. W: R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.
- ↑ Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 1 – wstępny. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1957, s. 21-27.