Tekst źródłowy strony Aleja Wojska Polskiego w Częstochowie

{{Ulica infobox
 |nazwa            = aleja Wojska Polskiego
 |nazwa oryginalna = 
 |jednostki        = [[Wyczerpy-Aniołów]], [[Zawodzie-Dąbie]], [[Stare Miasto (Częstochowa)|Stare&nbsp;Miasto]], [[Ostatni Grosz (Częstochowa)|Ostatni&nbsp;Grosz]], [[Raków (Częstochowa)|Raków]], [[Wrzosowiak]], [[Błeszno (Częstochowa)|Błeszno]]
 |zdjęcie          = Częstochowa Wojska Polskiego 22.05.2010 p.jpg
 |opis zdjęcia     = Aleja Wojska Polskiego – widok z ulicy Mirowskiej
 |państwo          = Polska
 |miejscowość      = [[Częstochowa]]
 |długość          = 15,5 km
 |poprzednie nazwy = 
 |plan             = 
 |przebieg         = 
{{Ulica infobox/przebieg|PWIA|0||Węzeł autostradowy ''Częstochowa Północ'' <small>{{AS-droga|A|1|75}}</small>}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1||ul.Połaniecka}}
{{Ulica infobox/przebieg|PWIA|0||ul. Makuszyńskiego <small>(węzeł)</small>}}
{{Ulica infobox/przebieg|WKN|0||linia kolejowa nr {{LK-linia|1}}}}
{{Ulica infobox/przebieg|PWIA|0||[[Ulica Warszawska w Częstochowie|ul. Warszawska]] {{AS-droga|K|91}} <small>(węzeł)</small>}}
{{Ulica infobox/przebieg|PWIA|0||[[Aleja Jana Pawła II w Częstochowie|al. Jana Pawła]] {{AS-droga|K|46}} / ul. Drogowców <small>(węzeł)</small>}}
{{Ulica infobox/przebieg|MOS|0||Most nad [[Warta|Wartą]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|PWIA|0||[[Ulica Mirowska w Częstochowie|ul. Mirowska]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|WIA|0||ul. Legionów <small>(estakada)</small>}}
{{Ulica infobox/przebieg|MOS|0||Most nad [[Warta|Wartą]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|WIA|0||[[Ulica Krakowska w Częstochowie|ul. Krakowska]] / ul. Rejtana <small>(estakada)</small>}}
{{Ulica infobox/przebieg|WKP|0||linia kolejowa nr {{LK-linia|1}}}}
{{Ulica infobox/przebieg|WIA|1||[[Ulica Jagiellońska w Częstochowie|ul. Jagiellońska]] {{AS-droga|K|43}} / [[Aleja Pokoju w Częstochowie|al. Pokoju]] <small>(estakada)</small>}}
{{Ulica infobox/przebieg|WIA|0||ul. Rakowska / ul. Limanowskiego <small>(węzeł)</small>}}
{{Ulica infobox/przebieg|WKN|0||linia kolejowa nr {{LK-linia|61}}}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1||ul. Długa / [[Ulica Bugajska w Częstochowie|ul. Bugajska]] {{AS-droga|K|46}}}}
 |kod mapy         = Częstochowa
 |współrzędne      = 50°49'26"N 19°08'31"E
 |commons          = 
}}
'''Aleja Wojska Polskiego''' – aleja w [[Częstochowa|Częstochowie]], od węzła z [[Ulica Warszawska w Częstochowie|ul. Warszawską]] będąca częścią [[Droga krajowa nr 91 (Polska)|drogi krajowej nr 91]]. Na odcinku pomiędzy [[Aleja Jana Pawła II w Częstochowie|aleją Jana Pawła II]] a [[Ulica Bugajska w Częstochowie|ulicą Bugajską]] jest również fragmentem [[Droga krajowa nr 46 (Polska)|drogi krajowej nr 46]]. Aleja w całości jest dwujezdniowa. Jest najdłuższą ulicą w Polsce{{r|rekord}}.

W czasach [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]], do grudnia 1985 roku<ref>''Uchwała nr 192 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych'' ({{Monitor Polski|1986|3|16}})</ref>, była częścią [[Droga państwowa|drogi państwowej]] nr 16<ref name="europa1981">{{Cytuj książkę | nazwisko = Gyula| imię = Hegi| nazwisko2 = György | imię2 = Domokos | autor link = | tytuł = EUROPE L'EUROPE EUROPA ЕВРОПА Road atlas Atlas Routier Autoatlas АТЛАС автомобильных дорог| wydawca = Cartographia Budapest| miejsce = [[Budapeszt]]| rok = 1981| strony = | isbn = 9633504120}}</ref> oraz [[Droga międzynarodowa E16 (Polska)|międzynarodowej E16]]{{r|europa1981}}<ref name="ppwk84">{{Cytuj książkę |tytuł = Samochodowy atlas Polski 1:500&nbsp;000 |wydawca = [[Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych|Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych]] |miejsce = [[Warszawa]] |rok = 1984 |wydanie = IX |strony = 123}}</ref>. Do 2021 roku<ref group=uwaga>GDDKiA zmieniła przebieg dróg krajowych w grudniu 2020, jednak Rada Miasta przyjęła odpowiednie uchwały później</ref> była częścią [[Droga krajowa nr 1 (Polska)|drogi krajowej nr 1]]<ref name="radiojura" />. Numeracja fragmentu drogi na północ od węzła z [[Ulica Warszawska w Częstochowie|ulicą Warszawską]] była niejasna – po oddaniu do użytku autostrady A1, zarekomendowano wyłączenie tego fragmentu z sieci dróg krajowych, co spotkało się z negatywną opinią Rady Miasta<ref name="pap" />. Ostatecznie w ''rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 9 lutego 2023 r.'' odcinek ten zachował oznaczenie drogi krajowej nr 1, z adnotacją że nie stanowi on zasadniczego przebiegu trasy<ref>''Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 9 lutego 2023 r. w sprawie ustalenia przebiegu dróg krajowych'' ({{Dziennik Ustaw|2023|455}})</ref>. 1 stycznia 2025 roku, na mocy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 11 września 2024 r., straci kategorię drogi krajowej<ref>''Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 września 2024 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych'' ({{Dziennik Ustaw|2024|1363}})</ref>.

== Opis ==
Długość alei wynosi 15,5 km, co czyni ją najdłuższą ulicą w Polsce{{r|rekord}}. Numeracja posesji rozpoczyna się na południu. Północna część alei, do wiaduktu pod [[Ulica Warszawska w Częstochowie|ulicą Warszawską]], przebiega przez tereny niezabudowane. Wzdłuż środkowego odcinka alei znajdują się głównie obiekty handlowo-usługowe (na przykład [[Galeria Jurajska]]) oraz parki. Południowa część alei, od skrzyżowania z ulicą Rejtana, przebiega przez gęsto zabudowane dzielnice<ref name="haładyj" />.

Jest to droga o dużym natężeniu ruchu. Według szacunków z 2014 roku, w okolicach węzła z aleją Jana Pawła II codziennie przejeżdżało około 45 tysięcy samochodów<ref name="wp" />. W 2020 roku, po oddaniu do użytku częstochowskiego odcinka [[Autostrada A1 (Polska)|autostrady A1]], natężenie ruchu ukształtowało się na poziomie około 17 tysięcy pojazdów na dobę<ref name="pap" />.
== Przynależność administracyjna ==
Pod względem administracyjnym aleja przynależy do wielu dzielnic, na kilku fragmentach przebiega po niej granica między nimi. Patrząc od strony północnej aleja przebiega kolejno przez<ref name="geoportal" />:
* [[Wyczerpy-Aniołów]], częściowo po granicy z [[Północ (Częstochowa)|Północą]] i [[Tysiąclecie (Częstochowa)|Tysiącleciem]]<ref group=uwaga>Północ oraz Tysiąclecie przylegają do alei, jednak nie ma tam żadnych posesji. Posesje od numerów 252 i 263 do granicy miasta przynależą do Wyczerp-Aniołowa</ref><ref name="wyczerpy" />,
* [[Zawodzie-Dąbie]], częściowo po granicy ze [[Stare Miasto (Częstochowa)|Starym Miastem]],
* [[Ostatni Grosz (Częstochowa)|Ostatni Grosz]],
* po granicy [[Raków (Częstochowa)|Rakowa]] z [[Wrzosowiak]]iem,
* [[Błeszno (Częstochowa)|Błeszno]].

== Historia ==
Aleja została wybudowana w latach 1973–1976 jako fragment ''[[gierkówka|gierkówki]]''. Północna część alei została wytyczona w nowym śladzie, podobnie jak cały odcinek trasy z Częstochowy do [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowa Trybunalskiego]]. Z kolei południowy odcinek drogi (od skrzyżowania z ulicą Rejtana) poprowadzony został w dużej mierze z wykorzystaniem wcześniej istniejących ulic. Uroczyste otwarcie alei oraz nadanie nazwy miało miejsce 12 października 1976 roku<ref name="haładyj" /><ref name="szymczyk" />.

W grudniu 2011 roku oddano do użytku węzeł z ulicą Makuszyńskiego ułatwiający dojazd do alei Wojska Polskiego z dzielnicy Północ. W latach 2013–2014 przebudowano skrzyżowanie z aleją Jana Pawła II. W miejscu jednopoziomowego skrzyżowania z sygnalizacją świetlną wybudowano węzeł drogowy<ref name="wp" /><ref name="pałys" />.

W sierpniu 2021 roku rozpoczęła się gruntowna przebudowa odcinka alei o długości 5,5 km, obejmująca między innymi wybudowanie dwóch dwupoziomowych skrzyżowań (z ulicą Legionów oraz z ulicami [[Ulica Krakowska w Częstochowie|Krakowską]] i Rejtana) oraz przebudowę estakady na Rakowie<ref name="pałys" /><ref name="fiat" />. Przebudowana droga w większości została oddana do użytku 21 lutego 2024 roku<ref>{{Cytuj stronę | url = https://czestochowa.naszemiasto.pl/na-ten-moment-czekali-mieszkancy-czestochowy-od-dawna-aleja/ar/c1-9622327 | tytuł = Na ten moment czekali mieszkańcy Częstochowy od dawna! Aleja Wojska Polskiego (DK91) wreszcie przejezdna | autor = Katarzyna Stacherczak, Dawid Wygas, Piotr Ciastek | data =  26 lutego 2024 | praca = Częstochowa Nasze Miasto | data dostępu = 2024-03-02}}</ref>.

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="rekord">{{Cytuj stronę | url = https://www.national-geographic.pl/traveler/artykul/najdluzsza-ulica-w-polsce | tytuł = Najdłuższa ulica w Polsce. Ma 15 km i jest 125 razy krótsza od światowego rekordzisty | nazwisko = Szulim | imię = Igor | data = 2024-05-31 | opublikowany = National Geographic Polska | język = pl | data dostępu = 2024-07-25}}</ref>
<ref name="radiojura">{{Cytuj stronę | url = https://www.radiojura.pl/dk1-zmienia-sie-w-dk91-a-warszawska-z-krajowki-w-droge-powiatowa-zmiany-przeglosuja-radni.html | tytuł = DK1 zmienia się w DK91, a Warszawska z krajówki w drogę powiatową. Zmiany przegłosują radni | data = 24 czerwca 2021 | praca = Radio Jura | data dostępu = 2022-06-07}}</ref>
<ref name="geoportal">{{Cytuj stronę | url = http://e.czestochowa.pl/geoportaltoolkit/map.php | tytuł = E-usługi dla mieszkańców Częstochowy | opublikowany = e.czestochowa.pl | data dostępu = 2019-10-11}}</ref>
<ref name="szymczyk">{{Cytuj stronę | url = https://dziennikzachodni.pl/gierkowka-swietuje-czterdzieste-urodziny-historia-dz/ar/10716608 | tytuł = Gierkówka świętuje czterdzieste urodziny | autor = Tomasz Szymczyk | opublikowany = Dziennik Zachodni | data = 9 października 2016 | data dostępu = 2019-10-12}}</ref>
<ref name="haładyj">{{Cytuj stronę | url = https://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/1,48725,4139054.html | tytuł = Portret alei Wojska Polskiego | autor = Tomasz Haładyj | opublikowany = Gazeta Wyborcza | data = 17 maja 2007 | data dostępu = 2019-10-11}}</ref>
<ref name="pałys">{{Cytuj stronę | url = https://www.rynekinfrastruktury.pl/wiadomosci/czestochowa-zrealizuje-duze-inwestycje-drogowe-ma-pieniadze-z-unii-56950.html | tytuł = Częstochowa zrealizuje duże inwestycje drogowe. Ma pieniądze z Unii | autor = Elżbieta Pałys | opublikowany = rynekinfrastruktury.pl | data = 13 stycznia 2017 | data dostępu = 2019-10-12}}</ref>
<ref name="wp">{{Cytuj stronę | url = https://moto.wp.pl/czestochowa-otwarto-bezkolizyjny-wezel-drog-nr-1-i-46-6068470853203073a | tytuł = Częstochowa / Otwarto bezkolizyjny węzeł dróg nr 1 i 46 | opublikowany = moto.wp.pl | data = 3 października 2014 | data dostępu = 2019-10-12}}</ref>
<ref name="pap">{{Cytuj stronę | url = https://samorzad.pap.pl/klub-samorzadowy/czestochowa/kategoria/aktualnosci/czestochowa-zmiana-kategorii-drog | tytuł = Częstochowa: Zmiana kategorii dróg | data = 28 maja 2021 | praca = Serwis Samorządowy PAP | data dostępu = 2022-06-07}}</ref>
<ref name="wyczerpy">{{Cytuj stronę | url = http://www.czestochowa.pl/page/1548,obszar-dzielnicy.html | tytuł = Urząd Miasta Częstochowy – Wyczerpy-Aniołów, Obszar dzielnicy | autor = | opublikowany = czestochowa.pl | data = | język = | data dostępu = 2019-10-26}}</ref>
<ref name="fiat">{{Cytuj stronę | url = https://fiat.fm/info/rozpoczyna-sie-przebudowa-alei-wojska-polskiego/ | tytuł = Rozpoczyna się przebudowa Alei Wojska Polskiego | data = 2 sierpnia 2021 | praca = Radio Fiat | data dostępu = 2022-06-07}}</ref>
}}

[[Kategoria:Ulice i place w Częstochowie|W]]