Aleksander Oszewieński
| Aleksiej | |
| Ihumen | |
 Siedemnastowieczna ikona świętego | |
| Data urodzenia |
17 marca 1427 |
|---|---|
| Data śmierci |
20 kwietnia 1479 |
| Przełożony monasteru św. Aleksandra Oszewieńskiego | |
| Okres sprawowania |
po 1459–1479 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Śluby zakonne |
ok. 1452 |
Aleksander, imię świeckie Aleksiej Oszewień (ur. 17 marca 1427, zm. 20 kwietnia 1479) – święty mnich Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, założyciel monasteru św. Aleksandra Oszewieńskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem chłopa, Nikifora Oszewnia, i jego żony Fotynii. Wieczyste śluby mnisze złożył ok. 1452 w Monasterze św. Cyryla Biełozierskiego, w którym przebywał od 1446. Następnie z błogosławieństwa przełożonego wspólnoty opuścił monaster i założył nową wspólnotę w Oszewieńskiej słobodzie, gdzie osiadła jego rodzina. Arcybiskup nowogrodzki Jonasz nadał mu godność ihumena i potwierdził zgodę na utworzenie monasteru; nastąpiło to najwcześniej w 1459[1]. W okresie tworzenia wspólnoty mnich Aleksander znalazł się w poważnym konflikcie ze swoimi braćmi, których synów bez ich zgody postrzygł na mnichów. Żywot świętego podaje, że Aleksander wskutek omawianego sporu ciężko zachorował i został cudownie uzdrowiony za pośrednictwem św. Cyryla Biełozierskiego. Klasztorem kierował do 1479, gdy zmarł[1]. Jego relikwie były wystawione dla kultu w soborze Zaśnięcia Matki Bożej na terenie monasteru[1].
Pierwszy żywot Aleksandra powstał w utworzonej przez niego wspólnocie w czasie sprawowania urzędu przez ihumena Maksyma (1483-1485), z inicjatywy mnicha Leoncjusza – brata mnicha Aleksandra. Oryginał żywota zaginął ok. 1530. W roku tym ihumen Marceli samowolnie opuścił klasztor, zabierając ze sobą rękopis żywota, i został zamordowany na drodze do Moskwy. Nowy żywot opracował w 1567 hieromnich Teodozjusz, opierając się na wspomnieniach bratanków Aleksandra oraz starych mnichów. Zdaniem badaczy ważną inspiracją dla niego był również żywot Aleksandra Świrskiego, co nie przekreśla oryginalności dzieła Teodozjusza[1]. Najstarsza ikona św. Aleksandra powstała w 1567[1].
Kult mnicha Aleksandra został usankcjonowany między 1576 a 1581, po tym, gdy biskup wołogodzki Warłaam na polecenie metropolity moskiewskiego Antoniego obejrzał relikwie mnicha. W tym samym roku mnich German (Tułupow) napisał skrócony żywot duchownego, dniem jego wspomnienia stał się 20 kwietnia. Aleksander Oszewieński został kanonizowany jedynie dla kultu lokalnego, kult ten nie został usankcjonowany w całej Cerkwi. Pamięć o świętym i cześć dla niego były żywe w regionie Kargopola i w regionie jeziora Onega[1].