Przejdź do zawartości

Błotne zamki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Błotne zamki – podobne do nacieków jaskiniowych twory powstające w namuliskach jaskiń[1]. Występują np. w Jaskini Miętusiej w Dolinie Miętusiej w Tatrach Zachodnich. Mają postać stożkowatych „błotnistych wież”, przeważnie zrośniętych z sobą, chociaż z rzadka występują też pojedynczo. W górnej części prawie zawsze są ostro zakończone, dołem zwężają się nieco. Ich boki w linii największego spadku są drobno żłobkowane. W najszerszym miejscu stożków żłobki przechodzą w poziomy pas gruzełkowatych nierówności. Wysokość stożków zazwyczaj wynosi 5–11 cm, średnica 3–6 cm[2].

Analiza chemiczna i mikroskopowa wykazała, że wewnętrzna część błotnych zamków, oraz ich stożkowe wierzchołki są twarde, zewnętrzna część jest plastyczna. Zbudowane są z węglanu wapnia, a jego zawartość wynosi 65%. Do ich powstania konieczne były trzy kolejno po sobie następujące procesy:

  • wypełnienie dna namuliska pelitycznymi osadami.
  • powstawanie zcementowanych konkrecji. Przez namulisko przepływała woda z węglanem wapnia. Na ośrodkach krystalizacji następowało osadzanie się mikrokryształków węglanu wapnia, w wyniku czego powstawał mniej więcej kulisty twór.
  • erozja wodna. Gdy poziom wody w korytarzu jaskini obniżył się, woda w namulisku wytworzyła miniaturowy system mniej więcej równoległych żlebków, z czasem całkowicie usuwając namulisko spomiędzy konkrecji. Jego nasycone wodą resztki ostały się tylko na szczytach konkrecji. Z czasem spływały w dół (być może proces ten wspierała woda skapująca ze stropu), żłobiąc na bokach konkrecji żłobki. Ze zniesionego materiały w najszerszym miejscu konkrecji powstawały gruzełki[2].

Błotne zamki jako konkrecje zaliczają się do skał osadowych. Są rzadkością. Znajdowały się w Błotnym Korytarzu w Jaskini Miętusiej. Prowadzi przez niego przejście do dalszych partii jaskini. W latach 1956–1957 zostały zniszczone podczas eksploatacji jaskini. Występują jednak w innych jaskiniach, m.in. w Jaskini Kasprowej Niżniej[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Nacieki. [w:] Zakopiański Portal Internetowy [on-line]. [dostęp 2020-01-07].
  2. a b c Ryszard Gradziński, Rafał Unrug, Nacieki cementacyjne z namuliska Jaskini Miętusiej, Kraków: Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, tom (vol.) XXX, 1960, zeszyt 1