Błąd przeżywalności

Statystyk Abraham Wald zwrócił w trakcie drugiej wojny światowej uwagę, że planowanie dodatkowych wzmocnień samolotów według uszkodzeń tych, które wróciły z lotów bojowych, jest błędne – najważniejsze mogą być dokładnie przeciwne obszary, których uszkodzenie mogło nie pozwolić na powrót samolotu. — Statystyk Abraham Wald zwrócił w trakcie drugiej wojny światowej uwagę, że planowanie dodatkowych wzmocnień samolotów według uszkodzeń tych, które wróciły z lotów bojowych, jest błędem – najbardziej wrażliwe mogą być właśnie obszary, których uszkodzeń nie stwierdzono, ponieważ nie pozwoliły na powrót samolotu.

Błąd przeżywalności (ang. survivorship bias, survivor bias) – błąd logiczny, polegający na opieraniu się w rozumowaniu na dostępnych danych, bez brania pod uwagę ukrytych przyczyn, dla których mogą być one niereprezentatywne. Dane, które nie przetrwały analizowanego procesu i mogłyby nieść najwięcej wartościowych informacji dla badaczy, mogą być właśnie z tego powodu niedostępne. Zjawisko to może występować między innymi w porównaniach w obszarze finansów i ekonomii, medycyny lub kultury.

Zjawisko to może prowadzić do nieuzasadnionego optymizmu przez niedoszacowanie ryzyka porażki. Może też spowodować bezzasadne dopatrywanie się u osób i przedmiotów, które odniosły jakiś sukces, wyjątkowych cech, zamiast po prostu przypadkowego szczęścia^[1].

Przykłady

Błąd przeżywalności może dotykać na przykład analizy sprawności instytucji finansowych. Dostępne dane przestają obejmować instytucje, które bankrutują lub wychodzą z rynku, w związku z czym porażki rynkowe są w danych niereprezentowane w pełnej skali^[2]^[3].

Badania medyczne, które nie biorą poprawki na błąd przeżywalności, mogą w dużym stopniu niedoszacowywać ryzyka śmiertelności w różnych kontekstach^[4].

Statystyk Abraham Wald zauważył, że wojsko popełnia błąd przeżywalności w analizach uszkodzeń samolotów, które wróciły z misji w czasie drugiej wojny światowej. Zwrócił on uwagę, że zamiast skupiać się na uszkodzeniach samolotów, które przetrwały ataki, należy rozważyć możliwość, że to uszkodzenia pozostałych elementów maszyn mogą być najgroźniejsze^[5].

Publikacje weterynaryjne opublikowane w latach 80. i 90. sugerowały, że koty i psy, które wypadły z wyższych pięter budynków, odnosiły mniej obrażeń, niż zwierzęta, które spadły z niższych wysokości^[6]^[7]. Obserwacja ta była niekiedy tłumaczona szczególnymi zdolnościami lub adaptacją tych zwierząt do radzenia sobie z takimi upadkami, późniejsze badania wykazały jednak przeciwne dane^[8]. Autorzy kolumny Straight Dope tłumaczą to błędem przeżywalności – do weterynarzy trafiły jedynie wyjątkowo szczęśliwe ofiary wysokich upadków^[9].

Felietonista McRaney wskazuje, że błąd przeżywalności może występować też przy porównaniach jakości produktów i dzieł kultury z różnych okresów. Większość dzieł historycznych, które były niskiej wartości i jakości, z dużym prawdopodobieństwem nie dotrwała do współczesności^[10].

Przypisy

↑ MichaelM. Shermer MichaelM., Surviving Statistics, „Scientific American”, 311 (3), s. 94–94, DOI: 10.1038/scientificamerican0914-94 [dostęp 2017-01-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-25] .
↑ Stephen J.S.J. Brown Stephen J.S.J. i inni, Survivorship Bias in Performance Studies, „Review of Financial Studies”, 5 (4), 1992, s. 553–580, DOI: 10.1093/rfs/5.4.553, ISSN 0893-9454 [dostęp 2017-01-13] (ang.).
↑ Jennifer N.J.N. Carpenter Jennifer N.J.N., Anthony W.A.W. Lynch Anthony W.A.W., Survivorship bias and attrition effects in measures of performance persistence, „Journal of Financial Economics”, 54 (3), 1999, s. 337–374, DOI: 10.1016/S0304-405X(99)00040-9 [dostęp 2017-01-13] .
↑ Peter C.P.C. Austin Peter C.P.C. i inni, Quantifying the impact of survivor treatment bias in observational studies, „Journal of Evaluation in Clinical Practice”, 12 (6), 2006, s. 601–612, DOI: 10.1111/j.1365-2753.2005.00624.x, ISSN 1365-2753 [dostęp 2017-01-13] (ang.).
↑ MarcM. Mangel MarcM., Francisco J.F.J. Samaniego Francisco J.F.J., Abraham Wald’s Work on Aircraft Survivability, „Journal of the American Statistical Association”, 79 (386), 1984, s. 259–267, DOI: 10.1080/01621459.1984.10478038, ISSN 0162-1459 [dostęp 2017-01-13] .
↑ W.O.W.O. Whitney W.O.W.O., C.J.C.J. Mehlhaff C.J.C.J., High-rise syndrome in cats, „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 191 (11), 1987, s. 1399–1403, ISSN 0003-1488, PMID: 3692980 [dostęp 2017-01-13] .
↑ L.E.L.E. Gordon L.E.L.E., C.C. Thacher C.C., A.A. Kapatkin A.A., High-rise syndrome in dogs: 81 cases (1985-1991), „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 202 (1), 1993, s. 118–122, ISSN 0003-1488, PMID: 8420897 [dostęp 2017-01-13] .
↑ D.D. Vnuk D.D. i inni, Feline high-rise syndrome: 119 cases (1998-2001), „Journal of Feline Medicine and Surgery”, 6 (5), 2004, s. 305–312, DOI: 10.1016/j.jfms.2003.07.001, ISSN 1098-612X, PMID: 15363762 [dostęp 2017-01-13] .
↑ The Straight Dope: Do cats always land unharmed on their feet, no matter how far they fall? [online], www.straightdope.com [dostęp 2017-01-13] .
↑ DavidD. McRaney DavidD., Survivorship Bias [online], You Are Not So Smart, 23 maja 2013 [dostęp 2017-01-14] .

[1] MichaelM. Shermer MichaelM., Surviving Statistics, „Scientific American”, 311 (3), s. 94–94, DOI: 10.1038/scientificamerican0914-94 [dostęp 2017-01-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-25] .

[2] Stephen J.S.J. Brown Stephen J.S.J. i inni, Survivorship Bias in Performance Studies, „Review of Financial Studies”, 5 (4), 1992, s. 553–580, DOI: 10.1093/rfs/5.4.553, ISSN 0893-9454 [dostęp 2017-01-13] (ang.).

[3] Jennifer N.J.N. Carpenter Jennifer N.J.N., Anthony W.A.W. Lynch Anthony W.A.W., Survivorship bias and attrition effects in measures of performance persistence, „Journal of Financial Economics”, 54 (3), 1999, s. 337–374, DOI: 10.1016/S0304-405X(99)00040-9 [dostęp 2017-01-13] .

[4] Peter C.P.C. Austin Peter C.P.C. i inni, Quantifying the impact of survivor treatment bias in observational studies, „Journal of Evaluation in Clinical Practice”, 12 (6), 2006, s. 601–612, DOI: 10.1111/j.1365-2753.2005.00624.x, ISSN 1365-2753 [dostęp 2017-01-13] (ang.).

[5] MarcM. Mangel MarcM., Francisco J.F.J. Samaniego Francisco J.F.J., Abraham Wald’s Work on Aircraft Survivability, „Journal of the American Statistical Association”, 79 (386), 1984, s. 259–267, DOI: 10.1080/01621459.1984.10478038, ISSN 0162-1459 [dostęp 2017-01-13] .

[6] W.O.W.O. Whitney W.O.W.O., C.J.C.J. Mehlhaff C.J.C.J., High-rise syndrome in cats, „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 191 (11), 1987, s. 1399–1403, ISSN 0003-1488, PMID: 3692980 [dostęp 2017-01-13] .

[7] L.E.L.E. Gordon L.E.L.E., C.C. Thacher C.C., A.A. Kapatkin A.A., High-rise syndrome in dogs: 81 cases (1985-1991), „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 202 (1), 1993, s. 118–122, ISSN 0003-1488, PMID: 8420897 [dostęp 2017-01-13] .

[8] D.D. Vnuk D.D. i inni, Feline high-rise syndrome: 119 cases (1998-2001), „Journal of Feline Medicine and Surgery”, 6 (5), 2004, s. 305–312, DOI: 10.1016/j.jfms.2003.07.001, ISSN 1098-612X, PMID: 15363762 [dostęp 2017-01-13] .

[9] The Straight Dope: Do cats always land unharmed on their feet, no matter how far they fall? [online], www.straightdope.com [dostęp 2017-01-13] .

[10] DavidD. McRaney DavidD., Survivorship Bias [online], You Are Not So Smart, 23 maja 2013 [dostęp 2017-01-14] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]