Przejdź do zawartości

Chaber nadreński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chaber nadreński
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Rodzaj

chaber

Gatunek

chaber nadreński

Nazwa systematyczna
Centaurea stoebe Tausch
xii. I. Erg. 42 1829[3]
Zasięg
Mapa zasięgu
Mapa występowania gatunku w Polsce[4]

Chaber nadreński (Centaurea stoebe) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje w Europie Środkowej i południowo-wschodniej (północna i zachodnia granica zasięgu biegnie przez Łotwę, Polskę, Niemcy i Francję). Jako gatunek introdukowany rośnie w Ameryce Północnej i Australii[5]. W Polsce gatunek pospolity na znacznym obszarze, na północnym i południowym wschodzie kraju gatunek nierzadki[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Roślina zielna, słabo ulistniona, tworzy łany, osiąga wysokość do 80 cm. Rozgałęzia się w górnej połowie[6].
Liście
Ułożone skrętolegle, złożone z segmentów o nieregularnych krawędziach, o długości 5–15 cm, mniej lub bardziej pokryte włoskami.
Kwiaty
Zebrane w koszyczki kwiatowe o 19–25,5 mm szerokości. Płatki korony fioletowe[7].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Siedlisko: Rośnie na suchych murawach, często na zboczach, poza tym na przydrożach i siedliskach ruderalnych[6]. Na obszarach, na których jest inwazyjny, występuje głównie w siedliskach antropogenicznych (głównie w pobliżu dróg, sztucznych cieków wodnych, rurociągów), w miejscach gdzie gleby zostały naruszone przez działalność człowieka, pozbawionych pokrywy roślinnej[8][7].

Znaczenie gospodarcze

[edytuj | edytuj kod]

Chaber nadreński w naturalnym środowisku formuje gęste skupiska. Jego obecność w ekosystemach zmniejsza żywotność innych roślin, zmniejsza różnorodność gatunkową środowisk roślinnych. Jego zawartość obniża wartość żerowiska dla zwierząt. Wykazuje działanie allelopatyczne ujemne na pobliskie rośliny, hamując ich wzrost i rozwój. Przyczynia się do wzrostu erozji górnych warstw gleby[7].

Systematyka i zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnia się trzy podgatunki[9]:

  • C. stoebe subsp. australis Greuter
  • C. stoebe subsp. serbica  Ochsmann
  • C. stoebe subsp. stoebe

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-04-05] (ang.).
  3. Centaurea stoebe Tausch. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-04-05].
  4. a b Adam Zając, Maria Zając, Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2001.
  5. Taxon: Centaurea stoebe L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2018-04-05].
  6. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 501.
  7. a b c AKEPIC database. Alaska Exotic Plant Information Clearinghouse Database, University of Alaska Anchorage - Alaska Center for Conservation Science (UAA-ACCS) [dostęp 2020-11-29].
  8. Chapter 11 Sustainable Control of Spotted Knapweed (Centaurea stoebe), [w:] D.G. Knochel, T.R. Seastedt, Management of Invasive Weeds, Springer Science + Business Media B.V., 2009.
  9. Catalogue of Life : Centaurea stoebe L. [online], www.catalogueoflife.org [dostęp 2017-03-22] (ang.).