Przejdź do zawartości

Ramienica krucha

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Chara fragilis)
Ramienica krucha
Ilustracja
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Gromada

Charophyta

Klasa

Charophyceae

Rząd

ramienicowce (Charales)

Rodzina

Characeae

Rodzaj

Chara

Sekcja

Grovesia

Gatunek

ramienica krucha

Nazwa systematyczna
Chara globularis
J.L.Thuiller 1799: 472 Flore des environs de Paris, ou, Distribution méthodique des plantes qui y croissent naturellement : exécutée d'après le systême de Linnaeus avec l'indication du temps de la floraison de chaque plante, de la couleur de ses fleurs, & des lieux où l'on trouve les especes qui sont moins communes. Éd. 2. pp. 1-595. Paris: Chez la Veuve Desaint.

Ramienica krucha (Chara globularis) – gatunek ramienicy. Polska nazwa gatunkowa nawiązuje do nazwy naukowej Chara fragilis Desv. 1810, która została uznana za synonimiczną wobec Ch. globularis Thuiller 1799.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój

Mały makroglon (zwykle do kilkunastu cm długości, choć wyjątkowo nawet powyżej metra) o silnie rozgałęzionej plesze. Cienka (0,3-1,2 mm średnicy) nibyłodyga i cienkich nibyliściach, krótszych od międzywęźli. Plecha od żywozielonej do szarozielonej, w zależności od stopnia inkrustowania węglanem wapnia, przez które jest delikatna i bardzo krucha. Roślina jednopienna[2].

Okorowanie

Trójrzędowe. Rzędy główne słabo przeważają nad bocznymi, choć częściej oba rodzaje są jednakowe[2].

Nibyliście

Krótkie (2–3 cm), zwykle nieznacznie krótsze od międzywęźli. W dolnych odcinkach wyraźniej krótsze, natomiast w pewnych warunkach dłuższe. Cienkie (0,5–0,7 mm). Proste, rzadko wygięte ku środkowi, sztywne. 6–9 w okółku. 6–12 członów, w tym dwa ostatnie zwykle nieokorowane[2].

Nibylistki

Wewnętrzne wykształcone wyraźniej niż zewnętrzne. Zewnętrznych okółków często może wręcz nie być. Na płodnych nibyliściach wewnętrzne zwykle dłuższe od lęgni lub jej równe i cienkie, podczas gdy na zewnątrz słabiej wykształcone, brodawkowate. Na nibyliściach płonnych bardzo małe, brodawkowate[2].

Kolce

Jeżeli w ogóle występują, to bardzo małe, brodawkowate, tylko na szczytowych międzywęźlach[2].

Przylistki

Zmienne. W dwurzędowych okółkach. Zwykle brodawkowate lub łuseczkowate (ledwo widoczne). Czasem w górnym okółku dłuższe (wałeczkowate), a w dolnym brodawkowate[2].

Plemnie

Pojedyncze. Zazwyczaj w trzech, czterech pierwszych węzłach nibyliści. Czerwonawe. Wyraźnie mniejsze od lęgni[2] (0,5 mm średnicy)[1].

Lęgnie

Pojedyncze. Zazwyczaj w trzech, czterech pierwszych węzłach nibyliści. Ciemnozielone, ewentualnie białe (na głębszych stanowiskach). Koronka wydłużona, równowąsko zamknięta lub lekko rozchylona[2]. 1,2 mm długości. Czarne oospory[1].

Zmienność

W wodach płytkich zwykle tworzy zwarte murawy, w głębszych wodach formy bardziej wydłużone, o dłuższych międzywęźlach, ale krótszych nibyliściach, podczas gdy formy wydłużone spotykane w łąkach innych roślin lub na silnie uwodnionym podłożu organicznym mają dłuższe nibyliście[2].

Podobne gatunki

Ramienica delikatna[2]

Biologia

[edytuj | edytuj kod]

Rośliny po sezonie wegetacyjnym obumierają lub zimują[2]. Zimozielone formy wiosną tworzą oospory. Zwykle są one jednak tworzone latem. Stosunkowo często dochodzi do zapłodnienia[1].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek tak słodkowodny, jak i słonawowodny. Występuje w wodach różnych typów, od strumieni, przez zbiorniki astatyczne, torfianki, jeziora, po brzegi morskie. Występuje głównie w jeziorach o umiarkowanej trofii[2]. Występuje tak w wodach eutroficznych różnego typu[3], jak i w głębszych stanowiskach w jeziora lobeliowych[4]. W wodach eutroficznych, zwłaszcza na podłożu mineralnym lub słabo zamulonym może tworzyć zespół roślinny Charetum fragilis. Z kolei w małych zbiornikach zbiorowisko to częstsze jest na podłożu organicznym. Jest jednak stosunkowo rzadkie, mimo dość szerokiego rozpowszechnienia stanowisk samej ramienicy kruchej[3], która nie tylko tworzy łąki ramienicowe, ale jest również częstą domieszką w szuwarach[2].

Występowanie

Występuje w większej części Europy (w tym w Bałtyku), sięgając Turcji, na Dalekim Wschodzie, w Australii i Brazylii[1]. W Polsce występuje w całym kraju[2].

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski jest gatunkiem narażonym, ale nie podlega w Polsce ochronie gatunkowej[2]. Jest natomiast gatunkiem reprezentatywnym siedliska przyrodniczego 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea)[5] w systemie Natura 2000 (a może występować też w innych wodnych siedliskach przyrodniczych).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Anders Langangen: Chara globularis J.L.Thuiller. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-09]. (ang.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 42–43, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
  3. a b Henryk Tomaszewicz: Roślinność wodna i szuwarowa Polski : (klasy Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea, Phragmitetea) wg stanu zbadania na rok 1975. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1979, s. 40–43, seria: Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego = Dissertationes Universitatis Varsoviensis, 0509-7177. ISBN 83-00-01088-2. (pol.).
  4. Marek Kraska: 3110 – Jeziora lobeliowe. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 29–36. ISBN 83-86564-43-1.
  5. Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.