Chorągiew (weksylologia)

Chorągiew – płat materiału o określonych barwach i godłach, przytwierdzony do drzewca, będący znakiem państwa, ziemi, miasta, organizacji wojskowej, społecznej, politycznej, kościelnej, zawodowej itd.; łac. „vexillum”, fr. „drapeau” od „drap” - „materia, sukno”; nm. „die Fahne” od stgnm. „fanon” - „materia płachta”; czes. „korouhev”, ros. „chorugw”; scs. „chorągy”; ukr. "korohwa": wyrazy słowiańskie pochodzą od mongolskiego „orongo”, „orunga” - znak, chorągiew.

Chorągwie kościelne

Od chorągwi pochodzą:

• Flaga - może być państwowa lub narodowa. Flagi powstawały od przełomu XVIII i XIX wieku; wywodziły się z wcześniejszych chorągwi królewskich i państwowych, przejmując ich barwy heraldyczne.
• Bandera - flaga państwowa wywieszana na okrętach oraz statkach handlowych i pasażerskich (bandera wojenna i cywilna lub handlowa).
• Sztandar - nazwa chorągwi będących znakami jednostek wojskowych. W najnowszej praktyce polskiej sztandarem posługują się wyraźnie wyodrębnione grupy ludzkie, tworzone na mocy przyjętych dobrowolnie lub narzuconych aktów prawnych. Sztandarami mogą posługiwać się partie polityczne, jednostki wojskowe, szkoły.
• Proporzec - chorągiew marynarki wojennej umieszczona na dziobie okrętu. Tą nazwą określamy również proporczyki przytwierdzane do drzewca kopii czy - w czasach późniejszych - lanc. Trójkątną formę proporczyka ma także proporzec harcerski.
• Gonfalon - chorągiew o kształcie prostokąta, krótszym bokiem przymocowanego do poziomej poprzeczki, z bokiem przeciwległym wyciętym na kształt klinów, według określenia staropolskiego „ogonów”, w terminologii francuskiej zwanych „płomieniami” - „flamme”. Wywodzi się z rzymskiej chorągwi zwanej „vexillum”, szczególnie popularność zdobyła w Italii, gdzie od czasów średniowiecza używana jest jako chorągiew miejska. Do dzisiaj tę tradycyjną formę zachowały procesyjne chorągwie kościelne.

Elementy chorągwi

• Bławat – najważniejsza część chorągwi, będąca płachtą materii – często podwójnie złożonej – na której przy pomocy rozmaitych technik umieszczano godło i inne elementy ikonograficzne wynikające z tradycji, aktualnego obyczaju lub przepisów prawa. Bławat mocowany był do drzewca.
• Drzewce – pręt wykonany ze szlachetnego drewna, zakańczany gałą lub pełnoplastycznym przedstawieniem, na przykład orła. Do drzewca przymocowywano także wstęgi orderowe, w przypadku gdy właściciel chorągwi lub sztandaru był również posiadaczem jakiegoś orderu.
• Strefy - pasy barwne poziome i pionowe występujące na chorągwiach i flagach. Barwy stref flag wywodzą się z barw pól i godeł heraldycznych umieszczanych na chorągwi.