Collectio Tripartita
Collectio Tripartita (także: Tripartitum albo Collectio Trium Partium) – zbiór prawa kanonicznego przypisywany Iwonowi z Chartres pochodzący z samego początku XII wieku[1].
Nazwa zbioru pochodzi stąd, iż materiał prawny w nim zebrany rozłożony został w 3 odrębnych grupach:
- Pierwsza część – dekretały papieskie;
- Druga część – postanowienia soborów;
- Trzecia część – postanowienia ojców kościoła oraz wyjątki z prawa rzymskiego i frankońskiego[1].
Collectio Trium Partium w Polsce a legacja Gwalona z Beauvais[edytuj | edytuj kod]
Zbiór ten był w Polsce rozpowszechniony już w XII wieku, czego dowodzą dwa kodeksy z początku XII wieku, z których jeden znajduje się w bibliotece kapituły poznańskiej, drugi w bibliotece kapituły krakowskiej[1]. Miały one być przepisane w skryptoriach krakowskim i gnieźnieńskim na podstawie rękopisu Gwalona z Beauvais, legata papieskiego z 1103 roku, który miał nadzorować wprowadzenie reform gregoriańskich w Polsce[2]. Z najnowszych badań wynika jednak wniosek, iż oba polskie manuskrypty nie posiadały wspólnego archetypu. Tripartita gnieźnieńska wiąże się z południowoniemiecką tradycją rękopiśmienną, a krakowska z tradycją normandzką bądź austriacką[2]. Powyższe sprawia, iż co do łączenia Gwalona z Beauvais z manuskryptami gnieźnieńskim i krakowskim trzeba zachować pewny dystans.
Rękopis krakowski zawiera dopiski uczynione w Krakowie z datą 1101 – te notatki mogą dowodzić, że Collectio Trium Partium znajdowało się w diecezji krakowskiej już w pierwszych latach XII wieku[1]. Co by również przeczyło teorii, iż Collectio Tripartita zostało przywiezione do Polski przez legata papieskiego Gwalona z Beauvais w 1103 roku, więc albo zbiór ten został przywieziony do Polski przez kogoś innego, lub dopiski w krakowskim egzemplarzu pochodzą z lat późniejszych[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Józef Brzeziński, Historja i źródła prawa kościelnego, Uniwersytet Jagielloński. Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa, 1912, s. 304-305 [dostęp 2019-12-21].
- ↑ a b c Mateusz Kosonowski. Legacja Gwalona z Beauvais w Polsce w 1103 roku. „Roczniki Historyczne”. 81, s. 57–85, 2015-01-01. DOI: 10.12775/RH.2015.03. ISSN 0324-8585. [dostęp 2019-12-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Brzeziński, Historja i źródła prawa kościelnego, Uniwersytet Jagielloński. Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa, 1912, s. 304-305 [dostęp 2019-12-21].
- Mateusz Kosonowski. Legacja Gwalona z Beauvais w Polsce w 1103 roku. „Roczniki Historyczne”. 81, s. 57–85, 2015-01-01. DOI: 10.12775/RH.2015.03. ISSN 0324-8585. [dostęp 2019-12-21].
- Edward Bobke: Prawo kościelne. Cz. 1.. Poznań, Warszawa: 1921.