Ekonomiczna teoria kontraktu

Procesy adaptacyjne, a formy kontraktów

Adaptacja – jest głównym mechanizmem ekonomicznym, jej analiza powinna być centralnym zadaniem ekonomii

Rodzaje Adaptacji:

• rynkowa- dokonują się przez niezależnych partnerów poprzez mechanizm rynkowy (cenowy). Warunkiem ich występowania jest brak wyspecjalizowanych zasobów, przy niskich kosztach adaptacji
• komercyjna- dokonuje się ona poprzez występowanie struktur hierarchicznych i poprzez świadomą współpracę pomiędzy partnerami transakcji. Koszty tej adaptacji w głównie koszty administrowania.

Procesy adaptacyjne partnerów transakcji, a formy kontraktów

1. Transakcje organizowane przez rynek.
2. Transakcje organizowane przez formy hierarchiczne.
3. Formy pośrednie (hybrydowe).

Wybór form zależy od wysokości kosztów transakcyjnych z nią związanych. Koszty transakcyjne zależą od:

1. stopnia niepewności
2. częstotliwości transakcji
3. charakteru zasobów zaangażowanych w transakcji.

Adaptacja rynkowa a wyspecjalizowanie zasobów

Wyspecjalizowanie zasobów wynika z cech zasobu bądź z jego lokalizacji.

Przykładami wyspecjalizowanych zasobów są:

1. Pracownicy posiadający specyficzne kwalifikacje
2. Pracownik, który mieszka blisko miejsca swojej pracy
3. Przedsiębiorstwo produkuje specyficzny produkt, który spełnia wymagania konkretnego klienta

Wyspecjalizowanie zasobów może napotkać utrudnienia, gdyż:

1. Mechanizm wejścia i wyjścia ma ograniczone zastosowanie.
2. Konflikty rozstrzyga sąd, co powoduje dodatkowe koszty.
3. Wysokie są koszty monitorowania.
4. Transakcja przestaje być bezosobowa.

Kontrakt (umowa)

Umowa to dwustronna czynność prawna (zgodne oświadczenie woli zmierzające do wywołania skutków prawnych), będąca powszechnie przyjętym sposobem nawiązywania więzi gospodarczych przez podmioty prawa (jest instrumentem wymiany dóbr i usług w formie towarowo-pieniężnej); stanowi podstawowe źródło powstania stosunku cywilnoprawnego (zobowiązaniowego) pomiędzy stronami, które ją zawarły.

Sposób zawarcia umów

1.ze względu na strony: 

• dwustronnie gospodarcze – obie strony to podmioty gospodarcze, 
• jednostronnie gospodarcze – jedna strona to podmiot gospodarczy; 

2. ze względu obowiązek zawierania:

•  dobrowolne – nie ma prawnego obowiązku ich zawierania, 
• obligatoryjne – istnieje prawny obowiązek (np. przepis prawa, akt administracyjny, umowa przedwstępna) ich zawierania;

3.ze względu na długość okresu świadczeń: umowy wieloletnie, roczne, krótkoterminowe (krótsze niż rok), świadczenia jednorazowe, 

4.ze względu na przedmiot działalności gospodarczej: 

• obrotu towarowego, inwestycyjne, transportowe, ubezpieczeniowe, bankowe,
• założycielskie, dotyczące przedsiębiorstwa, przedstawicielstwa, pośrednictwa, o współdziałanie.

Przykłady Kontraktów

1. Bogaty wujek obiecuje siostrzeńcowi wycieczkę dookoła świata, gdy ten skończy uczelnię z wyróżnieniem.
2. Farmer zachęcony reklamą zamawia za $25 środek, który ma być skutecznym narzędziem zabijania świerszczy. Dostaje 2 drewniane klocki z instrukcją: połóż świerszcza na klocku A i zgnieć go klockiem B

Transakcyjna teoria kontraktów

Koszty transakcyjne (ang.  transaction cost) – koszty koordynacji działalności przedsiębiorstwa wynikające ze współdziałania wielu podmiotów gospodarczych na rynku. Pojęcie wprowadzone przez Ronalda Coase, a rozwinięte przez Olivera Williamsona w teorii kosztów transakcyjnych.

Doskonały kontrakt i doskonała konkurencja

 Jeśli kontrakt (obietnice, zobowiązania) jest w pełni egzekwowany i w pełni odpowiada celom obu stron to możemy go uznać za kontrakt doskonały.

Warunki kontraktu doskonałego:

1. stabilne preferencje
2. racjonalne zachowanie
3. ograniczoność wyboru
4. dostępna pełna informacja
5. dążenie do maksymalizacji