Fort Gwalior
 Mury fortu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Data budowy | |
Położenie na mapie Indii  | |
 26°13′49,1″N 78°10′08,0″E/26,230300 78,168900
| |
Fort Gwalior – starożytny fort położony w Gwalijar w stanie Madhya Pradesh, Indie. Dokładna data jego budowy nie jest znana, jednakże wiadomo, że istniał już w X wieku, a według inskrypcji znalezionych wewnątrz fortu mógł zostać zbudowany nawet na początku VI wieku lub według innych żródeł w V wieku[2]. Fort ponad 20 razy zmieniał właścicieli i był wielokrotnie oblegany w tym 3 razy przez wojska Imperium Brytyjskiego[3]. Jego fortyfikacje były kilkakrotnie odbudowywane i obecnie można zobaczyć umocnienia pochodzące od X wieku do XVII wieku.
Na terenie twierdzy odkryto najstarszą, datowaną na V wiek, inskrypcje zawierająca zapis arytmetycznego zera[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historia fortu sięga prawdopodobnie nawet V wieku. Stara nazwa wzgórza, na którym znajduje się fort, zapisana w starożytnych inskrypcjach sanskryckich, to Gopagiri. Fort był świadkiem zmieniających się losów różnych dynastii i imperiów, w tym Guptów, Hunów, Pratiharów, Radźputów, Pasztunów, Mogołowie i Anglicy, którzy pozostawili swoje ślady w różnych zachowanych do dziś zabytkach[2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]
Fort posiada trzy główne wejścia, z których najbardziej interesującym jest kompleks bram północno-wschodnich. Prowadzi do niego kręta droga, kiedyś blokowana przez siedem bram, z których pięć przetrwało do dziś[1].
- Alamgiri – zbudowana w 1660 roku i nazwana na cześć cesarza Mogołów Aurangzeba.
- Badalgarh lub Hindola – wzniesiona pod koniec XV wieku, stanowi doskonały przykład architektury hinduskiej.
- Bhairon lub Bansor – zbudowana przez Bhairon Pala z klanu Kachhwaha, nie przetrwała do dziś.
- Ganesa – wzniesiona w połowie XV wieku w prostym stylu hinduskim.
- Lakshman – zbudowana w 970 roku, później naprawiana, niektóre kamienie zostały odwrócone do góry nogami.
- Hathi – najpiękniejsza z bram, nazwana tak ze względu na posąg słonia (hathi) stojący kiedyś przy bramie.
- Hawa – ostatnia, nieistniejąca już brama, której nazwę można przetłumaczyć jako Brama Wiatru.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
Na terenie fortu znajdują się m.in[2]:
- Pałac Raja Man Singha – najbardziej znany i interesujący przykład wczesnego hinduskiego pałacu w Indiach, zbudowany w latach 1486-1516, w czasie panowania maharadży Man Singh Tomar. Wschodnia ściana pałacu, długa na 91 i wysoka na 24 metrów, jest ozdobiona mozaikami z konwencjonalnymi figurami ludzi, zwierząt i drzew. Wnętrze pałacu składa się z dwóch otwartych dziedzińców otoczonych pomieszczeniami z bogatymi zdobieniami. Uważany za najpiękniejszy zachowany zabytek świeckiej architektury Radżputów[5].
- Świątynie Sas Bahu – dwie świątynie Wisznu zbudowane na wzgórzu, ukończone w 1093 roku.
- Teli-ka-Mandir – świątynia o wysokości 28 metrów, datowana na VIII wiek, poświęcona Śiwie.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kontantin S. Nossov: Indian castles 1206 - 1526. The rise and fall of the Delhi Sultanate. Oxford: Osprey Publishing Ltd., 2006, s. 11. ISBN 1-84176-065-X.
- ↑ a b c Gwalior Fort. Archeological Survey of India. [dostęp 2024-07-28]. (ang.).
- ↑ John Keay: India discovered. The achievement of the British Raj. Wyd. 1. Windward, 1981, s. 187. ISBN 978-0711200470.
- ↑ You Can Visit the World’s Oldest Zero at a Temple in India. Smithsonian Magazine. [dostęp 2024-07-28]. (ang.).
- ↑ Przewodniki Wiedzy i Życia - Indie. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2007, s. 196. ISBN 978-83-7448-611-8.