Fort Gwalior

Fort Gwalior
	; Mury fortu
Państwo	Indie
Lokalizacja	Gwalior, Madhya Pradesh
Data budowy	VI wiek-X wiek
	Położenie na mapie Indii Fort Gwalior
	26°13′49,1″N 78°10′08,0″E/26,230300 78,168900
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fort Gwalior – starożytny fort położony w Gwalijar w stanie Madhya Pradesh, Indie. Dokładna data jego budowy nie jest znana. Istniał co najmniej w X wieku, a według inskrypcji znalezionych wewnątrz budowli mógł zostać zbudowany nawet na początku VI wieku, a według innych źródeł w V wieku^[2]. Fort ponad 20 razy zmieniał właścicieli i był wielokrotnie oblegany, w tym 3 razy przez wojska Imperium Brytyjskiego^[3]. Jego fortyfikacje były kilkakrotnie odbudowywane i obecnie można zobaczyć umocnienia pochodzące z od X wieku do XVII wieku.

Na terenie twierdzy odkryto najstarszą, datowaną na V wiek, inskrypcje zawierająca zapis arytmetycznego zera^[4].

Historia

Historia fortu sięga prawdopodobnie nawet V wieku. Stara nazwa wzgórza, na którym znajduje się fort, zapisana w starożytnych inskrypcjach sanskryckich, to Gopagiri. Fort był zajmowany przez Guptów, Hunów, Pratiharów, Radźputów, Pasztunów, Mogołowie i Anglicy^[2].

Architektura

Fort posiada trzy główne wejścia, z których za najbardziej interesujący uważany jest kompleks bram północno-wschodnich. Prowadzi do niego kręta droga, kiedyś blokowana przez siedem bram, z których pięć przetrwało do dziś^[1].

Alamgiri – zbudowana w 1660 i nazwana na cześć cesarza Mogołów Aurangzeba.
Badalgarh lub Hindola – wzniesiona pod koniec XV wieku, stanowi doskonały przykład architektury hinduskiej.
Bhairon lub Bansor – zbudowana przez Bhairon Pala z klanu Kachhwaha, nie przetrwała do dziś.
Ganesa – wzniesiona w połowie XV wieku w prostym stylu hinduskim.
Lakshman – zbudowana w 970, później naprawiana, niektóre kamienie zostały odwrócone do góry nogami.
Hathi – najpiękniejsza z bram, nazwana tak ze względu na posąg słonia (hathi) stojący kiedyś przy bramie.
Hawa – nieistniejąca brama, której nazwę można przetłumaczyć jako Brama Wiatru.

Zabytki

Na terenie fortu znajdują się m.in.^[2]:

Pałac Raja Man Singha – najbardziej znany i interesujący przykład wczesnego hinduskiego pałacu w Indiach, zbudowany w latach 1486–1516, w czasie panowania maharadży Man Singh Tomar. Wschodnia ściana pałacu, długa na 91 i wysoka na 24 metrów, jest ozdobiona mozaikami z konwencjonalnymi figurami ludzi, zwierząt i drzew. Wnętrze pałacu składa się z dwóch otwartych dziedzińców otoczonych pomieszczeniami z bogatymi zdobieniami. Uważany za najpiękniejszy zachowany zabytek świeckiej architektury Radżputów^[5].
Świątynie Sas Bahu – dwie świątynie Wisznu zbudowane na wzgórzu, ukończone w 1093.
Teli-ka-Mandir – świątynia o wysokości 28 metrów, datowana na VIII wiek, poświęcona Śiwie.

Przypisy

↑ ^a ^b Kontantin S. Nossov: Indian castles 1206 - 1526. The rise and fall of the Delhi Sultanate. Oxford: Osprey Publishing Ltd., 2006, s. 11. ISBN 1-84176-065-X.
↑ ^a ^b ^c Gwalior Fort. Archeological Survey of India. [dostęp 2024-07-28]. (ang.).
↑ John Keay: India discovered. The achievement of the British Raj. Wyd. 1. Windward, 1981, s. 187. ISBN 978-0711200470.
↑ You Can Visit the World’s Oldest Zero at a Temple in India. Smithsonian Magazine. [dostęp 2024-07-28]. (ang.).
↑ Przewodniki Wiedzy i Życia - Indie. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2007, s. 196. ISBN 978-83-7448-611-8.

[Osprey-1] Kontantin S. Nossov: Indian castles 1206 - 1526. The rise and fall of the Delhi Sultanate. Oxford: Osprey Publishing Ltd., 2006, s. 11. ISBN 1-84176-065-X.

[ASI-2] Gwalior Fort. Archeological Survey of India. [dostęp 2024-07-28]. (ang.).

[3] John Keay: India discovered. The achievement of the British Raj. Wyd. 1. Windward, 1981, s. 187. ISBN 978-0711200470.

[4] You Can Visit the World’s Oldest Zero at a Temple in India. Smithsonian Magazine. [dostęp 2024-07-28]. (ang.).

[5] Przewodniki Wiedzy i Życia - Indie. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2007, s. 196. ISBN 978-83-7448-611-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]