Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych
Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych – fundusz celowy mający na celu wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w realizacji zadań własnych dotyczących zapewnienia funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego w zakresie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Dysponentem funduszu jest minister właściwy do spraw transportu[1].
Fundusz został utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego na mocy ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (Dz.U. z 2024 r. poz. 402).
Funkcjonowanie Funduszu zostało zaplanowane w perspektywie wieloletniej, począwszy od 2020 r. W każdym kolejnym roku budżetowym dysponent dokonuje podziału kwoty planowanych przychodów Funduszu, która od początku obowiązywania ustawy wynosiła 800 mln zł (od 2024 podniesiono ją do 1 mld zł). Podział środków między województwa jest dokonywany na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów. Sposób i terminowość wykonania zadania, na które zostało udzielone dofinansowanie oraz prawidłowość wyliczenia dopłaty, są kontrolowane przez właściwego wojewodę[1][2].
W założeniu FRPA jest środkiem mającym na celu ograniczenie wykluczenia komunikacyjnego mieszkańców mniejszych miejscowości, w celu zapewnienia im możliwości dotarcia środkami transportu publicznego do pracy, szkół, placówek zdrowia i instytucji kultury[1].
Wykorzystanie programu kształtowało się następująco:
| Rok | Liczba organizatorów | Liczba linii | Wartość dofinansowania |
|---|---|---|---|
| 2019 | 225 | 1228 | 10 mln zł |
| 2020 | 435 | 2834 | 139 mln zł |
| 2021 | 630 | 4371 | 436 mln zł |
| 2022 | 781 | 5508 | 543 mln zł |
Dopłata z Funduszu została ustalona w kwocie nie wyższej niż 3 zł do 1 wozokilometra[1][2][3].
Dopłacie ze środków Funduszu podlegają linie komunikacji autobusowej o charakterze użyteczności publicznej, niefunkcjonujące co najmniej 3 miesiące przed wejściem w życie ustawy powołującej Fundusz, a także linie, na których umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu drogowego została zawarta po 18 lipca 2019. Organizator przewozów musi ponadto pokryć co najmniej 10% deficytu wynikającego z zamówionej usługi przewozowej. Ponadto dofinansowaniu nie podlegają linie komunikacji miejskiej[4].
Nowelizacja ustawy o funduszu z 2023 roku wprowadziła możliwość zawierania umów długoletnich, nawet do 10 lat[2]. Na umowy tego typu przewidziano 70% środków wydatkowanych przez fundusz[5].
Funkcjonowanie FRPA spotkało się z krytyką, m.in. z powodu braku waloryzacji stawki dopłaty, nieobjęcia dopłatami międzygminnych połączeń komunikacji miejskiej (co przyczyniło się do dezintegracji przewozów miejskich i podmiejskich w Kaliszu)[6], braku obligatoryjności korzystania z funduszu (będącego w istocie przyzwoleniem na utrzymywanie się obszarów wykluczonych komunikacyjnie), braku promowania organizatorów integrujących transport w kilku jednostkach samorządu terytorialnego, co prowadzi do powstawania niezintegrowanych sieci komunikacji gminnych. W skali kraju nie zahamowano również spadku liczby połączeń, długości linii i przede wszystkim pracy eksploatacyjnej wyrażonej liczbą wozokilometrów[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych. [dostęp 2023-02-12].
- ↑ a b c Jakub Rösler: Zmiany bez zmian, czyli nowelizacja PKS Plus z podpisem Prezydenta. www.transport-publiczny.pl, 2023-08-17. [dostęp 2023-09-09].
- ↑ Jakub Rösler, PKS Plus pomoże miastom na prawach powiatu? [online], www.transport-publiczny.pl, 20 lipca 2023 [dostęp 2023-09-09].
- ↑ Maciej Czerniak, Autobusem znowu da się dojechać wszędzie?, „Express Bydgoski”, 2 lutego 2021.
- ↑ a b Jakub Rösler, Lanie wody do dziurawego wiadra, czyli co nie działa w PKS Plus [online], www.transport-publiczny.pl, 8 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-09].
- ↑ Jakub Rösler, Kaliskie rewolucje. Bezpłatne przejazdy i mniej kursów do Ostrowa Wlkp. [online], www.transport-publiczny.pl, 3 marca 2023 [dostęp 2023-09-09].