Goplanie
Goplanie - hipotetyczne plemię słowiańskie zamieszkujące najprawdopodobniej okolice Pojezierza Wielkopolskiego i jeziora Gopło na Kujawach. Kraj Goplan nazywano zapewne Gopłami , a słowo to oznaczało błotniste, podmokłe tereny obfitujące w grzęzawiska. Geograf Bawarski podaje, że Goplanie (Glopeani) mieli w pierwszej połowie IX w. 400 grodów. Lokalizacja Glopeani nad Gopłem powstała w wyniku zasugerowania się badaczy przekazami z "Kroniki Wielkopolskiej" umiejscawiającymi pierwotną stolicę Polan w Kruszwicy oraz faktem, że Geograf Bawarski Polan nie wymienił w swym spisie. Nad tej podstawie przypuszcza się, że Goplanie panowali wówczas nad Polanami i Gnieznem, natomiast ich władca Popiel bądź Pąpil był naczelnikiem Goplan, obalonym przez Polan na drodze przewrotu. Na tronie, niezależnego już od Goplan, Gniezna zasiadł syn Piasta lub Pazta - Siemowit. Przeciwko tej hipotezie może świadczyć to, że przekaz Galla Anonima umiejscawia Popiela i cały "przewrót" w Gnieźnie.
Dane archeologiczne są niejednoznaczne. Potwierdzają co prawda istnienie potężnego centrum osadniczego na Kujawach w okolicach Gopła, jednak wykopaliska w Kruszwicy nie potwierdziły istnienia tam w VIII-IX wieku potężnego ośrodka grodowo-plemiennego (rolę ośrodka plemiennego pełnił w tym okresie pobliski gród w Mietlicy). Po Goplanach kujawskich nie pozostał żaden uchwytny ślad w nazewnictwie miejscowym.
Jeśli chodzi o naturę przewrotu, w wyniku którego obalono Popiela to istnieją odrębne koncepcje - połabska oraz wielkomorawska. Ostatnio wysunięto też przypuszczenie, że nazwa "Glopeani" oznacza nie plemię Goplan, a plemię Glapian zamieszkałe nad górną Wartą i środkową Prosną, co ma znajdować potwierdzenie w tamtejszych nazwach miejscowych typu Glapieniec, Glapiniec pochodzących być może od słowa Glapa - wrona.[1]
Badania archeologiczne przeprowadzone w ostatnich latach nie potwierdzają istnienia samodzielnego plemienia w rejonie Gopła, a tamtejsze skupisko osadnicze zaliczają do ziemi gnieźnieńskiej.[2]
Przypisy:
Lubomir Czupkiewicz Polanie zachodni i ich państwo
Zofia Kurnatowska, Początki Polski, Poznań 2002, s. 39
Zobacz też: Słowianie, plemiona polskie, plemiona słowiańskie, Glopeani, Polanie