Tekst źródłowy strony Grigorij Grigorienko

{{Żołnierz infobox
 |imię i nazwisko     = Grigorij Grigorienko
 |imię i nazwisko org = {{k|ru|Григорий Фёдорович Григоренко}}
 |pseudonim           = 
 |rodzaj wojsk        = paramilitarny
 |zwycięstwa          = 
 |grafika             = 
 |opis grafiki        = 
 |stopień grafika     = CCCP army Rank general-polkovnik infobox.svg
 |stopień             = [[generał pułkownik]] KGB
 |data urodzenia      = 
 |miejsce urodzenia   = 
 |data śmierci        = 
 |miejsce śmierci     = 
 |lata służby         = 1940–1983
 |siły zbrojne        = [[Plik:NKVD Emblem (Solid Colors).svg|20px]] [[NKWD]]<br />[[Plik:Emblema KGB.svg|20px]] [[KGB]]
 |formacja            = 
 |jednostki           = 151 Dywizja Strzelców <br />4 Brygada [[wojska powietrznodesantowe|Powietrznodesantowa]]<br /> 14 Brygada Saperów<br /> II Zarząd NKWD ZSRR <br />Główny Zarząd Kontrwywiadu ([[Smiersz]])<br />III Zarząd Główny [[MGB]][[II Zarząd Główny KGB]]
 |stanowiska          = zastępca przewodniczącego [[KGB]] ZSRR
 |wojny i bitwy       = [[II wojna światowa]]<br />[[powstanie węgierskie 1956]]
 |późniejsza praca    = wiceminister w Ministerstwie Przemysłu Maszynowego ZSRR
 |odznaczenia         = {{order|SU-NP||20}}<br />{{order|OL (ZSRR)}} {{order|ORP}} {{order|OCzSz}} {{order|OCzSzP}} {{order|OCzSzP}} {{order|SU-OWO|1}} {{order|SU-OWO|2}} {{order|OCzG}} {{order|OCzG}}  {{order|OCzG}} {{order|SU-MBZ}} {{order|SU-MOSt}} {{order|SU-MZOK}} {{order|SU-MzPD}} {{order|SU-MWSZZSRR}} {{order|SU-MZNWWO}} {{order|SU-M20ZWWO}} {{order|SU-M30ZWWO}} {{order|SU-M40ZWWO}} {{order|SU-M50ZWWO}} {{order|SU-MUBB}} {{order|SU-M30RAMW}} {{order|SU-M40SZ}} {{order|SU-M50SZ}} {{order|SU-M60SZ}} {{order|SU-M70SZ}} {{order|SU-MzNS|1}} {{order|SU-MzNS|2}} {{order|DD-OS}} {{order|MN-OCSP}} {{order|OOP|KKO}}
 |commons             = 
 |wikiźródła          = 
 |wikicytaty          = 
}}
'''Grigorij Grigorienko''', [[język rosyjski|ros.]] Григорий Фёдорович Григоренко (ur. [[18 sierpnia]] [[1918]] w mieście [[Zinków]] w obwodzie [[Połtawa|połtawskim]], zm. [[19 maja]] [[2007]] w [[Moskwa|Moskwie]]) – [[generał pułkownik]] bezpieczeństwa państwowego, prezydent Stowarzyszenia Weteranów Kontrwywiadu „Wietkon”.

== Życiorys ==
Urodził się 18 sierpnia 1918 roku w mieście Zinków, na terenie guberni [[Połtawa|połtawskiej]], w biednej rodzinie [[Chłopi|chłopskiej]]. Od dzieciństwa najmował się do pracy zarobkowej. Po śmierci ojca – w wieku 8 lat pracował jako pastuch [[bydło|bydła]], dorywczo w zakładach drzewnych, naprawiał obuwie sąsiadom. Po ukończeniu siedmiu klas szkoły podstawowej został studentem fakultetu robotniczego. Następnie rozpoczął studia na wydziale fizyczno-matematycznym Połtawskiego Instytutu Pedagogicznego.

W 1940 został wezwany do odbycia [[zasadnicza służba wojskowa|zasadniczej służby wojskowej]]. Został pomocnikiem szefa wydziału specjalnego (kontrwywiad wojskowy) [[NKWD]] 151 Dywizji Strzelców w [[Okręg wojskowy|Charkowskim Okręgu Wojskowym]]. W marcu 1941 został przeniesiony do wydziału specjalnego 4 Brygady [[wojska powietrznodesantowe|Powietrznodesantowej]] Charkowskiego Okręgu Wojskowego w [[Konotop (Ukraina)|Konotopie]]. W składzie tej brygady rozpoczął udział w wojnie z Niemcami na [[Front Południowo-Zachodni (radziecki)|Froncie Południowo-Zachodnim]]. W sierpniu 1941 został [[ranny]] w [[walka (wojsko)|walce]] i skierowany do szpitala. Po wyleczeniu został skierowany do wydziału specjalnego 14 Brygady Saperów pod [[Wołgograd|Stalingradem]].

W 1942 po ukończeniu trzymiesięcznego kursu doskonalenia kadry kierowniczej przy Wyższej Szkole NKWD został skierowany do służby w I wydziale Drugiego Zarządu NKWD ZSRR, który zajmował się organizowaniem walki z działalnością dywersyjno-wywiadowczą niemieckich służb specjalnych. W 1943 w stopniu kapitana został przeniesiony do III wydziału Głównego Zarządu Kontrwywiadu ([[Smiersz]]) Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR, specjalizującego się w wywiadzie radiowym oraz dezinformacji [[przeciwnik]]a.

W 1946 Grigorienko został szefem wydziału w III Zarządzie Głównym [[MGB|Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego]] ([[kontrwywiad wojskowy]]), gdzie pracował do 1949 roku. Następnie do 1952 zajmował się pracą kontrwywiadowczą w [[I Zarząd Główny KGB|Pierwszym Zarządzie Głównym]] Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego. W 1952 w stopniu podpułkownika został zastępcą szefa Wydziału Wschodniego [[II Zarząd Główny KGB|II Zarządu Głównego]] Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego, który zajmował się [[kontrwywiad]]em w krajach [[Bliski Wschód|Bliskiego i Środkowego Wschodu]], [[Daleki Wschód|Dalekiego Wschodu]] oraz [[Azja Południowo-Wschodnia|Południowo-Wschodniej Azji]].

W 1954 w stopniu pułkownika był delegowany na [[Węgry]], jako I zastępca przedstawiciela [[KGB]] ZSRR. W tym czasie blisko współpracował z [[Jurij Andropow|Jurijem Andropowem]], który był ambasadorem ZSRR na Węgrzech. W czasie [[Powstanie węgierskie 1956|powstania na Węgrzech]] został ciężko ranny, w następstwie czego długo leczył się we lwowskich i moskiewskich szpitalach. W 1956 został szefem wydziału II Głównego Zarządu KGB Rady Ministrów ZSRR, który zajmował się pracą kontrwywiadowczą w strukturach antyradzieckich organizacji emigracyjnych. W 1959 został szefem oddziału kontrwywiadu. Od 1962 do listopada 1969 kieruje utworzoną z jego inicjatywy służbą kontrwywiadu zagranicznego.

W grudniu 1969 awansowany do stopnia [[Generał major|generała majora]] zostaje zastępcą szefa II Zarządu Głównego KGB, a 2 września 1970 zostaje wyznaczony na stanowisko szefa II Zarządu Głównego KGB. Pod jego kierownictwem został opracowany system, który umożliwił rozpracowanie wielu [[agent wywiadu|agentów wywiadu]] zagranicznych organizacji wywiadowczych. W wyniku tych prac został ujawniony cały szereg głęboko zakonspirowanych agentów [[Centralna Agencja Wywiadowcza|CIA]] oraz innych organizacji wywiadowczych. Wśród nich był II sekretarz Ministerstwa Spraw Zagranicznych ZSRR – [[Aleksandr Ogorodnik]], pracownicy [[Główny Zarząd Wywiadowczy|GRU]], pracownicy przemysłu lotniczego, [[Aerofłot]]u, Banku Państwowego ZSRR. Ponadto ujawniono i wydalono z ZSRR wielu funkcjonariuszy amerykańskich, pracujących w ZSRR jako przedstawiciele przedsiębiorstw handlowych oraz jako [[dyplomata|dyplomaci]] przy [[misja dyplomatyczna|misjach dyplomatycznych]]  w ZSRR.

Od 23 listopada 1978 do 1 sierpnia 1983 generał Grigorienko był zastępcą przewodniczącego [[KGB]] ZSRR. W sierpniu 1983 roku w stopniu generała pułkownika przeszedł do pracy w Ministerstwie Przemysłu Maszynowego ZSRR jako wiceminister, gdzie m.in. kierował pracami nad opracowaniem systemów obrony przeciwrakietowej. Pracował na tym stanowisku do 1992 roku.

Był laureatem [[Nagroda Państwowa ZSRR|Nagrody Państwowej ZSRR]] w 1981 roku.

Jego syn Wiktor (1940-1995) był pułkownikiem w siłach zbrojnych, pełnił służbę w [[Główny Zarząd Wywiadowczy|GRU]]. Drugi syn – Aleksandr (1945-1996) był funkcjonariuszem KGB w stopniu pułkownika.

Zmarł 19 maja 2007 roku w [[Moskwa|Moskwie]]. Został pochowany na [[Cmentarz Trojekurowski w Moskwie|Cmentarzu Trojekurowskim w Moskwie]].

== Awanse ==
* [[generał major]] – 17 grudnia 1969 r.
* [[generał porucznik]] – 21 grudnia 1971 r.
* [[generał pułkownik]] – 16 grudnia 1982 r.

== Ordery i odznaczenia ==
* [[Order Lenina]]
* [[Order Rewolucji Październikowej]]
* [[Order Czerwonego Sztandaru]]
* [[Order Czerwonego Sztandaru Pracy]] – dwukrotnie
* [[Order Wojny Ojczyźnianej]] I stopnia
* Order Wojny Ojczyźnianej II stopnia
* [[Order Czerwonej Gwiazdy]] – trzykrotnie
* [[Medal „Za zasługi bojowe”]]
* [[Medal „Za obronę Stalingradu”]]
* [[Medal „Za obronę Kaukazu”]]
* [[Medal „Za pracowniczą dzielność”]]
* [[Medal „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR”]]
* [[Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal jubileuszowy „50-lecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* Medal 60-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945
* [[Medal „Za umacnianie braterstwa broni”]]
* [[Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty”]]
* [[Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR”]]
* [[Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”]]
* [[Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR”]]
* [[Medal jubileuszowy „70 lat Sił Zbrojnych ZSRR”]]
* [[Medal „Za nienaganną służbę”|Medal Za Nienaganną Służbę]] I klasy
* Medal „Za nienaganną służbę” II klasy
* [[Order Scharnhorsta]] [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]]
* Order Czerwonego Sztandaru [[Mongolia|Mongolska Republika Ludowa]]
* [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski]] ([[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]])
* Order Ludowej Republiki Bułgarii I stopnia
* Złoty medal za Służbę Ojczyźnie [[Węgierska Republika Ludowa (1949–1989)|WRL]]

== Bibliografia ==
* Strona internetowa: http://www.chekist.ru/?news_id=1673.
* http://shieldandsword.mozohin.ru/personnel/grigorenko_g_f.htm (ros.)
* http://wwii-soldat.narod.ru/200/ARTICLES/BIO/grigorenko_gf.htm (ros.)
* Ch. Andrew, O. Gordijewski – „KGB”, Warszawa 1997.
* Ch. Andrew, W. Mitrochin – „Archiwum Mitrochina”, t. I (KGB w Europie i na Zachodzie), Poznań 2009.
* J. Barron – „KGB. Tajna działalność sowieckich tajnych agentów”, Warszawa 1990.
* O. Gordijewski – „Ostatni przystanek – egzekucja”, Warszawa 2001.

{{SORTUJ:Grigorienko, Grigorij}}
[[Kategoria:Cudzoziemcy odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)]]
[[Kategoria:Radzieccy generałowie pułkownicy]]
[[Kategoria:Funkcjonariusze Smiersza]]
[[Kategoria:Funkcjonariusze NKWD]]
[[Kategoria:Funkcjonariusze KGB]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Państwowej ZSRR]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Jubileuszowym „70 Lat Sił Zbrojnych ZSRR”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Za nienaganną służbę”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Za zasługi bojowe”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Za pracowniczą dzielność”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Za umacnianie braterstwa broni”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Czerwonej Gwiazdy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Lenina]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Rewolucji Październikowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Scharnhorsta]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Wojny Ojczyźnianej I klasy]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Trojekurowskim w Moskwie]]
[[Kategoria:Radzieccy żołnierze II wojny światowej]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1918]]
[[Kategoria:Zmarli w 2007]]