Haeterius ferrugineus

Czworoboczek
	Haeterius ferrugineus
	(Olivier, 1789)
	; Czworoboczek (Haeterius ferrugineus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	gnilikowate
Podrodzina	Haeteriinae
Plemię	Haeteriini
Rodzaj	Haeterius
Gatunek	czworoboczek
Synonimy
	Hister ferrugineus Olivier, 1789; Hetaerius ferrugineus (Olivier, 1789); Hetaerius marseuli Schaufuss, 1863; Hister quadratus Kugelann, 1794; Hister sesquicornis Preyssler, 1792
	Hister ferrugineus Olivier, 1789; Hetaerius ferrugineus (Olivier, 1789); Hetaerius marseuli Schaufuss, 1863; Hister quadratus Kugelann, 1794; Hister sesquicornis Preyssler, 1792
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czworoboczek^[2] (Haeterius ferrugineus) – gatunek myrmekofilnego chrząszcza z rodziny gnilikowatych, podrodziny Haeteriinae. Ma zbliżony do kulistego kształt. Długość ciała wynosi 1,5–2 mm. Ciało chrząszcza jest barwy czerwonożółtej, pokryte złotawymi szczecinkami^[3].

Jedyny występujący w Polsce i Europie przedstawiciel rodzaju Haeterius^[4]. Zasięg występowania obejmuje południową i środkową Europę, Wyspy Brytyjskie, Kaukaz. Prawdopodobnie występuje w całej Polsce oprócz wysokich gór, ale spotykany jest nieczęsto. Żyje w mrowiskach mrówek z rodzajów Formica (mrówki rudnicy, pierwomrówki łagodnej, pierwomówki krasnolicej, zbójnicy krwistej, mrówki ćmawej), Polyergus (mrówki amazonki), Myrmica (wścieklicy uszatki), Leptothorax (smuklicy zwyczajnej), Lasius (kartonówki zwyczajnej, podziemnicy zwyczajnej, hurtnicy pospolitej) i Tapinoma (koczowniczki czarnej)^[3].

Już Wasmann^[5] obserwował myrmekofilne zachowania tego gatunku chrząszcza. Stwierdził, że żyjąc w mrowisku owad odżywia się głównie martwymi i rannymi mrówkami. Niekiedy pożera również larwy i poczwarki. Mrówki zazwyczaj nie reagują na obecność czworoboczków, gdy jednak zaatakują chrząszcza, ten udaje martwego – nie porusza się, a jego odnóża ściśle przylegają do tułowia. Mrówki oblizują owada, przenoszą go z miejsca na miejsce i w końcu porzucają. Nie potwierdzono, czy chrząszcz ma specjalne gruczoły uwalniające atrakcyjną dla mrówek wydzielinę, których obecność na krawędziach tułowia podejrzewali niektórzy badacze jego biologii. Hölldobler wykazał, że H. ferrugineus, podobnie jak amerykański gatunek H. brunneipennis, niekiedy wyłudza pokarm od robotnic. W obecności mrówki chrząszcz wyprostowuje przednią parę odnóży i powoli nimi macha, zwracając jej uwagę. Dotyka ona czułkami i oblizuje chrząszcza, zwracając przy tym niewielką ilość pokarmu, który chrząszcz zjada^[6].

Przypisy

↑ Haeterius ferrugineus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Marian Łomnicki: Muzeum Imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Dział I. Zoologiczny. Oddział zwierząt bezkręgowych. IV. Chrząszcze czyli Tęgoskrzydłe (Coleoptera). Lwów: 1886, s. 100.
↑ ^a ^b Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. 19. Sphaeritidae i gniliki – Histeridae. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973 ss. 69.
↑ Fauna Europaea : Taxon Details. www.faunaeur.org. [dostęp 2012-08-18].
↑ Wasmann E. Zur Lebensweise einiger in- und ausländischen Ameisengäste. 1. Zur Lebensweise von Hataerius ferrugineus Ol. Zeitschrift für wissenschaftliche Insektenbiologie 1, ss. 330–333, 1905.
↑ Bert Hölldobler, Edward O. Wilson: The Ants. Cambridge, Mass.: Belknap Press of Harvard University Press, 1990, s. 498. ISBN 0-674-04075-9.

Linki zewnętrzne

Hetaerius ferrugineus (Olivier, 1789)

[itis-1] Haeterius ferrugineus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[2] Marian Łomnicki: Muzeum Imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Dział I. Zoologiczny. Oddział zwierząt bezkręgowych. IV. Chrząszcze czyli Tęgoskrzydłe (Coleoptera). Lwów: 1886, s. 100.

[mazur-3] Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. 19. Sphaeritidae i gniliki – Histeridae. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973 ss. 69.

[4] Fauna Europaea : Taxon Details. www.faunaeur.org. [dostęp 2012-08-18].

[5] Wasmann E. Zur Lebensweise einiger in- und ausländischen Ameisengäste. 1. Zur Lebensweise von Hataerius ferrugineus Ol. Zeitschrift für wissenschaftliche Insektenbiologie 1, ss. 330–333, 1905.

[6] Bert Hölldobler, Edward O. Wilson: The Ants. Cambridge, Mass.: Belknap Press of Harvard University Press, 1990, s. 498. ISBN 0-674-04075-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]