Indeks fitoplanktonowy IFPL
Multimetryczny Indeks Fitoplanktonowy (ang. Phytoplankton Multimetric Index IFPL) – jeden ze wskaźników stosowany do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie zbiorowiska fitoplanktonu. Na jego podstawie oceniany jest stan ekologiczny największych polskich rzek zgodnie z wytycznymi Ramowej Dyrektywy Wodnej[1].
Sposób wyznaczania[edytuj | edytuj kod]
Wskaźnik fitoplanktonowy IFPL jest średnią arytmetyczną z dwóch modułów: wskaźnika trofii IT oraz wskaźnika chlorofilowego CH.
Wylicza się go według równania:
gdzie:
ZIT - znormalizowana wartość wskaźnika trofii IT;
ZCH - znormalizowana wartość wskaźnika chlorofilu CH.
Przed wyliczeniem wskaźnika fitoplanktonowego IFPL wartości wskaźników trofii i chlorofilowego są standaryzowanego według wzorców:
gdzie:
ZIT - znormalizowana wartość wskaźnika trofii IT;
IT - wskaźnik trofii.
Wartość ZIT zmienia się w przedziale od 1 (najkorzystniejszy) do 0 (najmniej korzystny).
gdzie:
ZCH - znormalizowana wartość wskaźnika chlorofilu CH;
CH - wskaźnik chlorofilu.
Wartość ZCH zmienia się w przedziale od 1 (najkorzystniejszy) do 0 (najmniej korzystny)[1].
Indeks trofii IT jest oparty na taksonach występujących w środowisku fitoplanktonu, wskaźnikowych dla poziomu żyzności wód rzeki. Każdy takson ma przypisaną wartość troficzną i wagową. Przy obliczaniu indeksu IT uwzględnia się również procentowy udział danego taksonu wskaźnikowego w całej bioobjętości wszystkich taksonów wskaźnikowych.
Wskaźnik trofii IT jest wyliczany według wzoru:
gdzie:
Di - średnia sezonowa procentowego udziału i-tego taksonu w bioobjętości taksonów wskaźnikowych fitoplanktonu;
wTi - wartość wagowa (tolerancja) i-tego taksonu;
Ti - wartość wskaźnikowa trofii i-tego taksonu.
Wskaźnik chlorofilowy CH jest wyliczany w pięciu kategoriach według podanego niżej schematu[1]:
Typ 19, 20, 24, 25 | Typ 21 | ||
---|---|---|---|
Stężenie chlorofilu a
(średnia z sezonu) |
CH | Stężenie chlorofilu a
(średnia z sezonu) |
CH |
<20 | 0 | <25 | 0 |
20-35 | 1 | 25-60 | 1 |
35-50 | 2 | 60-95 | 2 |
50-65 | 3 | 95-130 | 3 |
>65 | 4 | >130 | 4 |
IFPL a klasy stanu ekologicznego rzek[edytuj | edytuj kod]
Specyficzność dla typu rzeki jest uwzględniana na etapie obliczeń wskaźnika chlorofilowego CH, toteż dla wszystkich typów rzek stosuje się takie same przedziały dla granic klas stanu ekologicznego, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. (Dz. U. Nr 257, Poz. 1545)[2].
Klasa jakości wód[3] | Stan ekologiczny | Wartość indeksu IFPL |
---|---|---|
I | Bardzo dobry | ≥0,80 |
II | Dobry | (0,80 - 0,60> |
III | Umiarkowany | (0,60 - 0,40> |
IV | Słaby | (0,40 - 0,20> |
V | Zły | <0,20 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia badań fitoplanktonu i oceny stanu ekologicznego rzek na jego podstawie, Warszawa: GIOŚ, listopad 2012 .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257, Poz. 1545).
- ↑ Gutkowska Ewelina , Jodłowski Andrzej , Organizmy fitoplanktonowe w ocenie stanu i potencjału ekologicznego wód powierzchniowych, Al. Politechniki 6, 90-924 Łodź: Instytut Inżynierii Komunalnej i Instalacji Budowlanych, Politechnika Łódzka .