Johannes Lange (1940–1969)

Johannes Lange (ur. 17 grudnia 1940 w Dreźnie, zm. 9 kwietnia 1969 w Berlinie) – ofiara śmiertelna przy Murze Berlińskim zastrzelona przez żołnierzy wojsk granicznych NRD podczas próby ucieczki do Berlina Zachodniego.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły Lange rozpoczął naukę zawodu malarza dekoracji. Jednocześnie zgłosił się ochotniczo na pomocnika Volkspolizei, czynność tę musiał jednak po krótkim czasie zakończyć wskutek osobistego uwikłania się w konflikt z prawem. W 1959 r. uciekł do Niemiec Zachodnich, skąd powrócił jednak (z rzekomych obaw przed powołaniem do tamtejszej służby wojskowej) jeszcze w 1961 r. krótko przed wzniesieniem Muru Berlińskiego. W związku z zarzutem nielegalnego opuszczenia kraju, na mocy wyroku sądowego skazany został w 1962 r. na karę roku pozbawienia wolności. Po jej odbyciu zamieszkał wraz z partnerką doczekując się z tegoż związku wspólnego dziecka. Para rozstała się latem 1968 r., jako że jednocześnie Lange powołany został do odbycia zasadniczej służby wojskowej w szeregach NVA, jeszcze w sierpniu tego samego roku powtórnie zdecydował się na ucieczkę do RFN. Pierwsza próba nowo zaplanowanej ucieczki poprzez pokonanie granicy RFN i Czechosłowacji zakończyła się niepowodzeniem, w związku z czym pociągnięty został po raz kolejny do odpowiedzialności otrzymując wyrok 15 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu oraz zakaz podróżowania. Po raz ostatni widziano go w Dreźnie 30 marca 1969 r.

Okoliczności śmierci

9 kwietnia 1969 r. Lange znalazł się w Berlinie, gdzie udał się w rejon umocnień granicznych w dzielnicy Mitte. Podczas dokładnych oględzin tychże w pobliżu usytuowanego w rejonie granicznym szpitala zauważony został przez żołnierzy wojsk granicznych, w związku z czym ok. godziny 22.00 wycofał się w kierunku ulicy Adalbertstraße. Pokonując niedługo potem pierwszy z płotów zabezpieczających oraz zaporę przeciwko pojazdom, zahaczył następnie o płot sygnałowy i uruchomił alarm. Ośmiu wartowników oddało z wieżyczek strażniczych łącznie 148 strzałów, trafiając uciekiniera w tył głowy, szyję oraz miednicę w momencie kiedy znajdował się już przed ostatnim z zabezpieczeń. Chcący pomóc postrzelonemu sanitariusz pobliskiego szpitala nie uzyskał zgody na jej udzielenie, wskutek czego ciężko ranny Johannes Lange zmarł na miejscu.

W celu zapobieżenia dostrzeżenia zwłok ze strony Berlina Zachodniego żołnierze niezwlocznie zabrali ciało ze strefy umocnień i ukryli je za jedną z wieżyczek. Na skutek strzałów liczne pociski trafiły również w budynki mieszkalne oraz gmach szpitala, nie odnotowano jednak jakichkolwiek rannych czy innych ofiar. Strzelający żołnierze zostali dzień później uhonorowani awansami, odznaczeniami oraz nagrodami rzeczowymi.

Następstwa

Strzały zostały udokumentowane przez Zentrale Erfassungsstelle Salzgitter (Centralny Zarząd Ewidencji w Salzgitter). Po upadku Muru w 1989 r. przekazano dochodzenie odpowiednim organom w Berlinie, w związku z czym natychmiast wszczęto je przeciwko sprawcom. Jednemu ze strzelających żołnierzy (liczącemu w momencie zdarzenia 19 lat) postawiono zarzut umyślnego zabójstwa, w związku z czym skazany został na 15 miesięcy kary dla nieletnich w zawieszeniu, pozostałym żołnierzom nie udowodniono oddania śmiertelnych strzałów. Skazany był natomiast jedynym dobrowolnie składającym zeznania, w odróżnieniu do pozostałych oskarżonych nie otrzymał jakiegokolwiek odznaczenia, z dokumentacji procesu wynikało również, iż w związku z problemami psychicznymi poddany musiał zostać opiece lekarskiej.

Pamięci zabitego Johannesa Lange poświęcono jedno z „okienek” w berlińskim mauzoleum Gedenkstätte Berliner Mauer przy ulicy Bernauer Straße.

Bibliografia

• Hans-Hermann Hertle, Maria Nooke: Die Todesopfer an der Berliner Mauer 1961–1989. Ein biographisches Handbuch. Ch. Links, Berlin 2009, ISBN 978-3-86153-517-1, s. 277–279
• Biografia na stronie chronik-der-mauer.de (niem.)