Joseph Booth (organmistrz)
Joseph Booth (ur. 1769, zm. 1832) – brytyjski organmistrz, wynalazca traktury pneumatycznej.
W 1796 założył warsztat organowy „Booth Organs” („Booth of Wakefield”)[1], prowadzony po jego śmierci, do 1893, przez synów[2] – Francisa, a później Henrego[3]. Firma wybudowała i wyremontowała około 200 instrumentów na terenie Wysp Brytyjskich i na Karaibach[4].
Budując duże i rozczłonowane organy borykał się z problemem przeniesienia napędu na duże odległości, za pomocą dostępnych wówczas rozwiązań konstrukcyjnych bazujących na trakturze mechanicznej – za pośrednictwem szeregu dźwigni, przekładni i cięgieł[5]. W organach kościoła Metodystów w Great Ellingham wprowadził urządzenie pneumatyczne przypominające niekompletną dźwignię Barkera (nazwane później „Booth’s Puff”)[6], współpracujące z trakturą pneumatyczną, w której dyspozycje wydawane za pomocą klawiatury przekazywane były do wiatrownic za pomocą ołowianych przewodów (rurek). Wynalazku nigdy nie opatentował[7]. Kompletny system wprowadził po raz pierwszy w 1827[8], w nieistniejącym już kościele w Attercliffe, dzielnicy Sheffield; później, w 1828 w kościele Metodystów w Leeds[3].
Wynalazki[edytuj | edytuj kod]
- traktura pneumatyczna – urządzenia, wykorzystujące przewody i zawory pneumatyczne oraz membrany, za pośrednictwem których organista steruje wiatrownicami.
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
Niektóre organy piszczałkowe zbudowane przez Josepha Booth'a[2]:
| Rok | Miejscowość | Budynek | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1796 | Morley (Anglia) | Kaplica | |
| 1810 | Gildersome (Anglia) | Kościół | |
| 1820 | Liversedge (Anglia) | Kościół Chrystusa | |
| 1824 | Wakefield (Anglia) | Kościół Metodystów | |
| 1825 | Attercliffe (Anglia) | Kościół | |
| 1825 | Sheffield (Anglia) | Kościół Unitarian | |
| 1825 | Rotherham (Anglia) | Sala Aldwarke Hall | |
| 1828 | Leeds (Anglia) | Kościół Metodystów | |
| 1829 | Batley (Anglia) | Kościół parafialny | |
| 1830 | Harrogate (Anglia) | Kościół | |
| 1832 | Wakefield (Anglia) | Kaplica | |
| 1832 | Wakefield (Anglia) | Posiadłość prywatna | |
| 1832 | Masham (Anglia) | Kościół | |
| 1832 | Cleckheaton (Anglia) | Kościół św. Jana |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ G P J Walker, Booth family of Wakefield, organ builders [online], The National Archives, Kew, Richmond [dostęp 2023-10-21] (ang.).
- ↑ a b Dawson 2011 ↓, s. 327.
- ↑ a b Michael Sayer, Booth, Joseph, Grove Music Online, 11 lutego 2013, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.l2232318 [dostęp 2023-10-21] (ang.).
- ↑ Dawson 2011 ↓, s. 336.
- ↑ Daniel Spillane. Musical instruments - the organ. „The Popular Science Monthly”. XL, s. 623–646, 1892. Nowy Jork: D. Appleton and company.
- ↑ David Bridgeman-Sutton, Booth's Puffs [online], Pipeline Press, 1 maja 2004 [dostęp 2023-10-21] (ang.).
- ↑ Dawson 2011 ↓, s. 322–323.
- ↑ Guy Oldham, Nicholas Thistlethwaite, Barker, Charles Spackman, Grove Music Online, 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.02068 [dostęp 2023-10-22] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paul Lindsay Dawson: Booth Of Wakefield. Organ Builder To The World. 1796-1893. Lulu Press, Inc., 2011. ISBN 978-1-4467-1286-3.