Kościół Apostołów Piotra i Pawła w Wiśle
 nr rej. - A/1323/23 z 20 grudnia 2023 (woj. śląskie) - A/315/78 z 11 maja 1978 (woj. bielskie)[1] | |||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie miasta Wisła  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |||||||||||||||
 49°39′12,8″N 18°51′39,9″E/49,653556 18,861083
| |||||||||||||||
Kościół Apostołów Piotra i Pawła w Wiśle – ewangelicko-augsburski kościół parafialny znajdujący się w Wiśle, w powiecie cieszyńskim, w województwie śląskim. Kościół stanowi własność parafii w Wiśle i jest położony na ul. 1 Maja 49, w centrum miasta, tuż przy głównym deptaku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Świątynię wzniesiono na miejscu poprzedniego drewnianego domu modlitwy w czasie pastorowania w Wiśle Michała Kupferschmida w latach 1833–1838 według projektu Edwarda Koerbera jako klasycystyczna trójnawowy dom modlitwy, nadal bez wieży i dzwonów czego wciąż zabraniał patent tolerancyjny z 1781 r. na mocy którego go wybudowano[2]. Poświęcenia dokonano 29 czerwca 1838 r. przez ks. seniora J. Schimko i superintendenta ks. J.K. Lumnitzera[3][4]. Wieża z dzwonami pojawiły się po wydaniu Patentu Protestanckiego w 1861 r., który zrównał prawa protestantów z katolikami. W latach 1862–1863 korpus świątyni został wydłużony o blok frontowy zwieńczony trójkondygnacyjną 45-metrową wieżą.
We wnętrzu kościoła, w nawach bocznych zobaczyć można typowe dla kościołów protestanckich 2-kondygnacyjne empory. Wystrój utrzymany jest w bieli, dlatego uwagę skupia na sobie ołtarz wraz z witrażem przedstawiającym patronów świątyni[5]. Witraż wykonany został w 1932 r. przez słynny Krakowski Zakład Witrażów, Oszkleń i Mozaiki „S.G. Żeleński” według projektu Adama Ciompy. Wewnątrz można obejrzeć wystawę starodruków ewangelickich. Organy firmy Schlag&Söhne zostały sprowadzone z kościoła ewangelickiego w Mirsku. Na parafialnym cmentarzu ewangelickim „Na Groniczku” pochowano wielu zasłużonych dla Wisły osób, w tym także Bogumiła Hoffa[6].
Naprzeciwko kościoła, po drugiej stronie ulicy 1 Maja, znajdują się zabytkowe budynki plebanii (zbudowanej w latach 1805–1807) i dawnej szkoły ewangelickiej (z 1824 r.).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 8 stycznia 2024 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2024-01-27]
- ↑ Atrakcje Wisły – Kościół Ewangelicko-Augsburski św. Piotra i Pawła. [w:] Miasto Wisła – perła Beskidów [on-line]. wisla.pl. [dostęp 2013-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].
- ↑ Monografia Wisły, t. 3, 2008, s. 71
- ↑ Z historii Kościoła Ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim. Tadeusz J. Zieliński (redakcja). Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski „Didache”, 1992, s. 259-260. ISBN 83-85572-00-7.
- ↑ Weronika Szewczyk: Wokół Beskidu Śląskiego – przewodnik turystyczny. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo „Compass”, 2012, s. 54. ISBN 978-83-7605-333-2.
- ↑ Michał Kowalski: Śląsk Cieszyński – Po obu stronach Olzy. Wyd. II. Kraków: Amistad Sp. z o.o. – Program PolskaTurystyczna.pl, 2009, s. 85. ISBN 978-83-7560-069-8.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Renata Czyż, Zbigniew Pasek: Monografia Wisły. T. 3: Kościoły i wspólnoty religijne Wisły. Wisła: Galeria „Na Gojach“, 2008, s. 70-115. ISBN 978-83-60551-12-7.
- Marcin Żerański: Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy. Cieszyn: Pracownia na pastwiskach, 2012, s. 220. ISBN 978-83-933109-3-7.