Kompleks z narzędziami mikroodłupkowymi

Kompleks z narzędziami mikroodłupkowymi – znany jest głównie z terenów Środkowej i Wschodniej części Europy. Kompleks ten rozwijał się w przedziale między 500 a 300 tys. lat temu.

Kryteria wydzielenia

Na terenie Europy stanowiska aszelskie występują na obszarach położonych na zachód od Renu i na południe od Alp. Powstała w ten sposób granica określana jest jako linia Moviusa. Nie stanowi ona oczywiście całkowicie nieprzenikalnej granicy, o czym świadczą stanowiska Achenheim oraz Karlich. Linia ta ułatwia jednak nakreślenie granic między obszarami, na których poświadczona jest obecność zespołów zawierających pięściaki (kultura aszelska) a zespołami pozbawionymi tych narzędzi (przemysły z narzędziami odłupkowymi mikrolitycznymi).

Chronologia, geneza

Pojawienie się przemysłów z narzędziami mikrolitycznymi należy zapewne wiązać z adaptacją niektórych grup ludzkich do specyficznych warunków środowiskowych lub z możliwościami zdobycia określonych rodzajów surowców. Z okresu między 500 a 300 tys. lat temu w środkowej i wschodniej części Europy poświadczone są jedynie znaleziska reprezentujące technologię odłupkową, brak jest natomiast stanowisk które można przypisać aszelskiej tradycji technologicznej.

Obszar występowania

Przemysły z narzędziami mikooodłupkowymi znane są głównie z Środkowej i Wschodniej części Europy. Wśród najciekawszych stanowisk, na których znaleziono narzędzia wykonane z drobnych odłupków, należy wymienić: Pogrebi I, Dubosary I (zachodnia Ukraina), Trzebnica, Rusko (południowo-wschodnia Polska), Vértesszőlős (Węgry), Karan E (Turcja).

Charakterystyczne wytwory kulturowe

Stanowiska zaliczane do tradycji mikroodłupowej odkrywane są najczęściej w pobliżu źródeł termalnych. Najstarszym stanowiskiem tego typu jest Vértesszőlős koło Budapesztu. Narzędzia mikrolityczne z tego stanowiska datowane są w przedziale od 350 do 245 tys. lat temu. Do charakterystycznych artefaktów kamiennych pochodzących z tego stanowiska należą narzędzia wykonane z małych otoczaków rzecznych, kwarcu, kwarcytu i krzemienia. Z tych drobnych otoczaków wytwarzano mikro-choppery i mikro-chopping-toole. Narzędzia te miały różne formy, w zależności od tego jak uformowana została krawędź pracująca. Poświadczona jest także obecność narzędzi wykonywanych na odłupkach lub termicznych fragmentach otoczaków. Niektóre z tych narzędzi mają wygląd skrobaczy bądź zgrzebeł, inne zaś ostrzy. W inwentarzach kamiennych z tego stanowiska występują narzędzia typu przekłuwacze.

Bibliografia

• Janusz K. Kozłowski. „Wielka Historia Świata”, t. I Świat przed „rewolucją” neolityczną, wyd. Fogra Kraków 2004.
• Janusz K. Kozłowski. „Archeologia Prahistoryczna”, Część I Starsza Epoka Kamienia, Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 1972 r.
• Piotr Kaczanowski, Janusz K. Kozłowski, „Wielka Historia Polski”, t.1 Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), wyd. Fogra Kraków 1998 r.
• Janusz K. Kozłowski (opracowanie naukowe) „Encyklopedia historyczna świata: tom I Prehistoria”, Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1999.
• Bolesław Ginter, Janusz K. Kozłowski. „Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu”, wydanie trzecie. Wyd. PWN Warszawa 1990 r.
• J. Desmond Clark. „Prahistoria Afryki”, wyd. PWN Warszawa 1978 r.
• Jan Michał Burdukiewicz, Technokompleks mikrolityczny w paleolicie dolnym środkowej Europy, Wrocław 2003.