Kościół ewangelicko-unijny w Bydgoszczy-Czyżkówku
53°08′20″N 17°57′36″E/53,138889 17,960000| kościół parafialny | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||||||||
| 53°08′20″N 17°57′36″E/53,138889 17,960000
| |||||||||||
Kościół ewangelicko-unijny na Czyżkówku w Bydgoszczy – istniejący w latach 1906-1945, później zdesakralizowany kościół ewangelicki w Bydgoszczy.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Świątynia znajdowała się przy ul. Koronowskiej 14, na osiedlu Czyżkówko w Bydgoszczy. Stała w bliskim sąsiedztwie katolickiego kościoła pw. św. Antoniego, który wybudowano w latach 1936-1945.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Budowa kościoła odbyła się w kontekście intensywnego rozwoju ewangelickiej architektury sakralnej w Bydgoszczy i na jej przedmieściach w końcu wieku XIX i na początku XX. Wówczas wzniesiono na tym terenie osiem kościołów ewangelicko-unijnych, w większości neogotyckich, licowanych czerwoną cegłą.
Gmina ewangelicko-unijna na terenie Czyżkówka, składająca się niemal wyłącznie z wyznawców narodowości niemieckiej uzyskała zgodę na budowę własnej świątyni na początku XX w. razem z gminą na Wilczaku, Okolu, Szwederowie oraz Małych Bartodziejach.
Prace przy wznoszeniu i wyposażeniu kościoła ukończono na początku XX wieku[1].
Świątynia służyła niemieckiej gminie kościoła ewangelicko-unijnego do 1945 r., chociaż liczba ewangelików po 1920 w Bydgoszczy znacznie się zmniejszyła[2].
3 i 4 września 1939 podczas odwrotu wojsk polskich z Pomorza doszło do stłumienia dywersji niemieckiej w Bydgoszczy, co propaganda hitlerowska okrzyknęła ”Krwawą Niedzielą”. Z wież kilku zborów ewangelickich, użytkowanych przez mniejszość niemiecką strzelano do żołnierzy wojska polskiego. Kościół ewangelicki na Czyżkówku był jednym z punktów oporu dywersantów. W efekcie spontanicznego tłumienia dywersji przez wojsko i mieszkańców miasta, kościół został ostrzelany.
Wnętrze kościoła zostało zdewastowane przez bojówki niemieckie w pierwszych dniach wojny. Następnie w nocy z 3 na 4 września podczas ostrzału spłonęła wieża kościoła[3].
W czasie wojny kościół był nieczynny. Po 1945 został przebudowany i przystosowany na pomieszczenia magazynowe. W części zachowanych pomieszczeń znajdował się magazyn „Domu Książki”. Obecnie w przebudowanym obiekcie znajduje się stołówka Sióstr Albertynek przy parafii św. Antoniego Padewskiego.
Styl architektoniczny
[edytuj | edytuj kod]Kościół zbudowany został w stylu historyzującym, popularnie stosowanym w Bydgoszczy w architekturze sakralnej na początku XX w.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bryll Stefan ks. Świątynie utracone. Bydgoska architektura sakralna minionych wieków. Bydgoszcz 2008
- Derenda Jerzy. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006
- Kuberska Inga: Architektura sakralna Bydgoszczy w okresie historyzmu. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 3. Bydgoszcz 1998
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]| świątynie katolickie | |
|---|---|
| klasztory katolickie | |
| świątynie ewangelickie | |
| świątynie żydowskie |
