Przejdź do zawartości

Krzyż na Bruszni

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krzyż na Bruszni
Ilustracja
Krzyż na Bruszni
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kielce

Wysokość całkowita

30 m

Ukończenie budowy

1916

Ważniejsze przebudowy

1917, 1937, 1988 , 2007

Odbudowano

czerwiec 2017

Położenie na mapie Kielc
Mapa konturowa Kielc, po lewej znajduje się punkt z opisem „Krzyż na Bruszni”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Krzyż na Bruszni”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krzyż na Bruszni”
Ziemia50°51′55,21″N 20°33′48,91″E/50,865336 20,563586
Tablica pod Krzyżem

Krzyż na Bruszni – metalowy krzyż stojący na wzniesieniu Brusznia w Kielcach, upamiętniający miejsce spotkania powstańców styczniowych w nocy z 22 na 23 stycznia 1863, planujących atak na stacjonujący w Kielcach oddział rosyjskiego wojska pod dowództwem płk. Czengerego[1].

Mierzy 30 metrów, został postawiony w czerwcu 2017. Wcześniej pięciokrotnie wznoszono krzyże w tym miejscu – pierwszy miał charakter prowizoryczny, dwa następne rozpadły się na skutek zniszczenia spowodowanego upływem czasu, czwarty przewróciła wichura, piąty, ze względu na zły stan został rozebrany i wymieniony na metalowy.

W 1916 w 53. rocznicę powstania styczniowego na Bruszni usypano kamienny kopiec i wzniesiono brzozowy krzyż[2]. Rok później z inicjatywy I Kieleckiej Drużyny Harcerskiej im. płk. Czachowskiego postawiono nowy, duży, drewniany krzyż, który został poświęcony przez ks. dr. hm. Jana Mauersberga. Przetrwał do 1937, kiedy to w 25. rocznicę powstania kieleckiego harcerstwa ksiądz Antoni Źrałek poświęcił nowy modrzewiowy krzyż o wysokości 28 metrów. Krzyż był też miejscem harcerskich uroczystości, bo to pod nim w 1940 odbyło się pierwsze konspiracyjne spotkanie Szarych Szeregów[3].

W 1988 z inicjatywy kieleckich harcerzy w miejsce istniejącego postawiono jodłowy krzyż, który został poświęcony przez ks. bp. Mieczysława Jaworskiego. Mierzył 19,67 m wysokości.

W 2003 z inicjatywy Związku Piłsudczyków wmurowana została tablica z napisem: „Pamięci bohaterom powstania 1863 roku krzyż ten postawiono”[4]. W połowie stycznia 2007 krzyż został przewrócony przez wichurę[3]. Pół roku później, w 90. rocznicę powstania pierwszego krzyża, z inicjatywy miejscowej ludności, harcerzy oraz przy wsparciu władz miasta został postawiony 24-metrowy krzyż[5][6]. Zamontowano również tablicę pamiątkową, a także odtworzono koronę cierniową, która jest zachowanym elementem krzyża z 1917[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pamięci bohaterom powstania 1863 roku – krzyż na Bruszni. um.kielce.pl. [dostęp 2010-07-25]. (pol.).
  2. a b Tablica Pamiątkowa.
  3. a b Wichura zawaliła krzyż powstańców 1863 na Bruszni. gazeta.pl. [dostęp 2010-07-25]. (pol.).
  4. Brusznia. wici.info. [dostęp 2010-07-25]. (pol.).
  5. Nowy krzyż na Bruszni. gazeta.pl. [dostęp 2010-07-25]. (pol.).
  6. Michta i inni, Z dziejów Białogonu, Kielce: Muzeum Historii Kielc, 2017, ISBN 978-83-63477-05-9, OCLC 1022810157.