Leontína
48°34′20″N 20°27′22″E/48,572222 20,456111| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
Kras Słowacko-Węgierski |
| Długość |
231 m |
| Wysokość otworów |
ok. 250 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
12-15 m |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°34′20″N 20°27′22″E/48,572222 20,456111
| |
Leontína, też: Ľudmila[1] – jaskinia w Krasie Słowacko-Węgierskim w południowo-wschodniej Słowacji.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znajduje się w granicach administracyjnych wsi Slavec w powiecie Rożniawa, w jej południowej części, zwanej Gombasek. Leży w dolinie rzeki Slaná, u pd.-wsch. podnóży Płaskowyżu Pleszywskiego. Otwór wejściowy do jaskini znajduje się na poziomie najniższego piętra wyrobisk wielkiego gombaseckiego kamieniołomu (słow. Veľkolom Gombasek).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Do końca l. 70. XIX w. o jaskini nie było żadnej pewnej wzmianki w literaturze ani nie wiedzieli o niej tutejsi mieszkańcy. Dla nauki odkryli ją w dniach 21-28 września 1880 r. Karl Siegmeth, óczesny wiceprezes Sekcji Wschodniokarpackiej Węgierskiego Towarzystwa Karpackiego i A. Schlosser z Rożniawy przy pomocy miejscowych górników, poprzez odgruzowanie wejścia, zawalonego głazami. Informację o jaskini podał K. Siegmeth już w październiku 1880 r. w czasopiśmie “Zipser Bote”[2]. Powtórzył ją w wydanym jeszcze w tym samym roku swoim przewodniku po tej części ówczesnych Węgier[3], lokując jaskinię u wsch. podnóży Płaskowyżu Pleszywskiego, naprzeciwko huty grafa Emanuela Andrassy'ego.
W jaskini odkrywcy znaleźli ślady bytności człowieka w czasach historycznych[4]. W 1957 r. jaskinię badał czeski speleoarcheolog Juraj Bárta. Wkrótce potem (prawdopodobnie w r. 1958) jej otwór uległ zasypaniu na skutek działalności kamieniołomu i jaskinia przez długi czas uchodziła za bezpowrotnie zniszczoną. Na szczęście jej otwór udało się odnaleźć, a obszerny opis jaskini wraz z planami opublikowano w 2006 r.[5]
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Po odkryciu jaskini K. Siegmeth nazwał ją Jaskinią Leontyny (niem. Leontinenhöhle) – na cześć małżonki współodkrywcy, A. Schlossera, i tak nazywał ją w swych publikacjach. Na wydanej w tym czasie austriackiej wojskowej mapie topograficznej tzw. trzeciego mapowania (z lat 1876-84) prawdopodobnie przez pomyłkę jaskinia otrzymała nazwę Ľudmila, która następnie na dłuższy czas utrwaliła się w użyciu. W XX w. różni autorzy podawali dla jaskini również inne nazwy: Gombasecká jaskyňa, Jaskyňa pri Gombaseku czy Plešivská jaskyňa[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Horyzontalne części jaskini leżą na wysokości średnio 12-15 m ponad dnem doliny. Długość korytarzy jaskini wynosi 231 m, jednak jej komory zaskakują wielkością: średnica końcowej sali wynosi ok. 30 m. Stropy pomieszczeń są wyrównane. W gliniastych osadach na dnie korytarzy znaleziono okruchy skał niekrasowych. Jaskinia przedstawia typ jaskini fosylnej. Jest pochodzenia fluwialnego. Stanowi fragment systemu jaskiniowego, co do którego nie jest jasne, czy powstał na skutek działalności wód autochtonicznych, czy też jako podziemna gałąź Slany w procesie jej wrzynania się w podłoże[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Lalkovič Marcel: Leontína alebo Ľudmila? , w: "Spravodaj Slovenskej speleologickej spoločnosti" R. 37, nr 1/2006, s. 45-47 [1]
- ↑ Siegmeth Karl: Bericht über die, in der Zeit vom 21. bis 28. September 1880 unternommene Reise behufs Durchforschung des Gömör-Tarnaer Höhlengebietes, w: “Zipser Bote” R. XVIII, nr 44, 30.10.1880
- ↑ Siegmeth Karl: Nach und durch Ungarn. III. Bändschen. Von Wien, Oderberg und Budapest in die Hohe Tátra, Zürich 1880, s. 109
- ↑ Gaál Ľudovít, Lalkovič Marcel: Karl Siegmeth and cave exploration in Slovakia, w: “Slovenský kras” R. XXXVII, Liptovský Mikuláš 1999, ISBN 80-88924-04-9, s. 37-46 [2]
- ↑ Máté T.: Znovuobjavenie Leontíny v Slovenskom krase, w: “Spravodaj Slovenskej speleologickej spoločnosti” R. 37, nr 4/2006, s. 13-19
- ↑ Hochmuth Zdenko: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: “Geographia Cassoviensis”, ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748; s. 131 [3]