Manifest Stowarzyszenia do Walki przeciw Poetom
| Typ utworu |
manifest |
|---|---|
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego |
1983 |
| Przekład |
Wojciech Gałązka |
Manifest Stowarzyszenia do Walki przeciw Poetom – manifest grupy młodych pisarzy bułgarskich z miasta Jamboł, opublikowany pierwotnie jako odrębna ulotka w sierpniu 1926 roku. Manifest, mający objętość czterech stron, został wydany w dwu wersjach. Jedna, anonimowa (podpisana przez Stowarzyszenie do Walki przeciw Poetom), została rozesłana do redakcji różnych czasopism w Sofii i na prowincji. Druga, wydana w mniejszym nakładzie, była rozprowadzana przez autorów (Kiriła Krystewa, Wasiła Petkowa, Nediałko Gegowa, Totiu Brynekowa) w gronie znajomych[1].
Autorzy manifestu byli związani z futuryzmem, propagując go na łamach wydawanych przez siebie czasopism „Lebed” (1921-1922) oraz „Crescendo” (1922). Kirił Krystew uznał po latach ukazanie się tego manifestu za „dadaistyczny żart”[1]. Przyznał jednocześnie, iż jego pomysłodawcą był Wasił Petkow, zaś jego dziełem było wprowadzenie do manifestu postulatów estetycznych[1].
Manifest zawierał obszerne uzasadnienie powstania Stowarzyszenia, odnoszące się głównie do krytycznego spojrzenia na współczesną sztukę, w tym przede wszystkim literaturę. Lista argumentów przeciwko sztuce współczesnej została podzielona na trzy części: metafizyczne, społeczne i estetyczne. Krytyka dotychczasowej sztuki, zwłaszcza literatury, a także pietyzmu, szacunku dla artyzmu, była bardzo radykalna. W tekście znalazło się m.in. stwierdzenie, że autorem przyzwoitego tomiku wierszy może zostać każdy oczytany inteligent, nawet gimnazjalista i wcale nie potrzeba do tego „daru bożego”[2]. W innym miejscu padają słowa: „Publiczność żywi szczególny szacunek dla wiersza: jeśli największy idiota zdoła zrymować jakąś tam myśl – urasta w jej oczach”[3]. W rezultacie manifest, pomyślany jako żart, wywołał w bułgarskich kręgach literackich żywy odzew krytyczny. Wypowiadali się w jego sprawie m.in. pisarze Anton Straszimirow, Angeł Karalijczew, Christo Bryzicow oraz literaturoznawca Konstantin Gyłybow, który jako jedyny dostrzegł w manifeście zabawę literacką[4].
Manifest został przełożony na język polski przez Wojciecha Gałązkę i opublikowany w tomie Bułgarskie programy i manifesty literackie, Kraków 1983, s. 124–128.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Виолета Русева: Манифести на българския авангардизъм. s. 136.
- ↑ Wojciech Gałązka: Manifest Stowarzyszenia do Walki przeciw Poetom. W: Bułgarskie programy i manifesty literackie. s. 127.
- ↑ Wojciech Gałązka: Manifest Stowarzyszenia do Walki przeciw Poetom. W: Bułgarskie programy i manifesty literackie. s. 128.
- ↑ Дружество за борба против поетите. mastilo.info. [dostęp 2011-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-17)]. (bułg.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Виолета Русева: Манифести на българския авангардизъм. Велико Търново: 1995. ISBN 954-439-341-2.
- Wojciech Gałązka (red.): Manifest Stowarzyszenia do Walki przeciw Poetom. W: Bułgarskie programy i manifesty literackie. Kraków: 1983, s. 124–128.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Манифест на Дружеството за борба против поетите (treść manifestu). liternet.bg. [dostęp 2011-10-19]. (bułg.).
- Елка Димитрова: Манифестите на Кирил Кръстев (analiza działalności literackiej Kiriła Krystewa). liternet.bg. [dostęp 2011-10-19]. (bułg.).