Manuel Tinio
| |
| Data urodzenia |
7 czerwca 1877 |
|---|---|
| Data śmierci |
22 lutego 1924 |
| Zawód, zajęcie |
wojskowy, polityk |
Manuel Bondoc Tinio (ur. 7 czerwca 1877, zm. 22 lutego 1924[1]) – filipiński wojskowy i polityk.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Licab w Aliadze w prowincji Nueva Ecija. Był synem Mariana Tinio oraz Silverii Misadsad Bundoc. Wywodził się z zamożnego klanu o chińskich korzeniach wiązanego przede wszystkim ze środkowym Luzonem. Kształcił się w manilskim Colegio de San Juan de Letran[2]. Wcześnie zaangażował się w działalność niepodległościową i antyhiszpańską, wstąpił w szeregi Katipunanu. Uczestnik rewolucji filipińskiej, pamiętany jest jako najmłodszy generał powstałych wówczas filipińskich sił zbrojnych[3]. Awans otrzymał jako dziewiętnastolatek[1]. Nie był przy tym jedynym wyjątkowo młodym dowódcą wysokiego szczebla znanym z tego konfliktu. Jedynie nieco starszy od niego był na przykład poległy w 1899 Gregorio del Pilar[4]. Udało mu się wyzwolić kilka prowincji na północy Luzonu. Znalazł się w niewielkiej grupie Filipińczyków wysłanych do Hongkongu na skutek wynegocjowania porozumienia z hiszpańskimi władzami kolonialnymi. Po powrocie do kraju, który zbiegł się z wybuchem wojny amerykańsko-filipińskiej, ponownie włączył się w działania wojenne. Dowodził siłami rewolucyjnymi w La Union, Ilocos Norte, Abrze oraz Cagayanie. Następnie mianowano go naczelnym dowódcą wszystkich wojsk filipińskich na północy Luzonu. Poddał się Amerykanom 8 maja 1901, po bitwie pod Sinait w prowincji Ilocos Sur. Resztę życia poświęcił przede wszystkim prowadzeniu szeroko zakrojonej działalności gospodarczej. Zaangażował się też w działalność polityczną. W 1907 został gubernatorem rodzinnej prowincji. W 1909 mianowano go dyrektorem urzędu ds. kwestii pracowniczych. W 1913 został z kolei dyrektorem urzędu ds. zarządzania gruntami[1].
Zmarł w wyniku komplikacji zdrowotnych związanych z wątrobą. Pochowano go w Cabanatuan. Trzykrotnie zawierał związek małżeński[5]. Jego klan, jako część tradycyjnej filipińskiej elity, wydał w późniejszych dekadach takie postacie jak pisarz i aktor Rolando Santos Tinio czy olimpijka Beatriz Lucero Lhuillier[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d V. Almario: Manuel Tinio. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-05-27]. (tagalski).
- ↑ Nepomuceno-Van Haugten 1998 ↓, s. 28.
- ↑ Xiao Chua: Ang huling pag-ibig ni Gregorio del Pilar. [w:] GMA News Online [on-line]. gmanetwork.com, 2017-05-09. [dostęp 2024-06-07]. (tagalski).
- ↑ V. Almario: Gregorio del Pilar. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-05-27]. (tagalski).
- ↑ Buod ng Kaso (G.R. No. 42213). [w:] Jur [on-line]. jur.ph, 1935-09-30. [dostęp 2024-06-07]. (tagalski).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maria Lina Nepomuceno-Van Haugten. Edukasyon ng Bayani: Mga Impluwensya ng Edukasyong Natamo sa Kaisipang Rebolusyonaryo. „Kasarinlan. Philippine journal of third world studies”. 14 (2), s. 21-54, 1998. University of the Philippines-Diliman. ISSN 2012-080X. (tagalski).