Metsamor (stanowisko archeologiczne)
Metsamor – stanowisko archeologiczne położone w Dolinie Ararackiej, na terenie dzisiejszej Armenii[1].
Badania archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
Badania w Metsamor prowadzone są od 1965 roku[2]. Do lat 90. XX wieku pracowali tu Ormianie pod kierunkiem Emmy Khanzadyan oraz Koryun Mkrtchyan, a w latach 2011–2013 Ashota Piliposyana[3]. Przy stanowisku znajduje się muzeum, do którego trafiają odkrywane zabytki. W 2013 roku badania rozpoczęła armeńsko–polska ekspedycja archeologiczna prowadzona przy trójstronnej współpracy Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego oraz departamentu ds. Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Muzeów Ministerstwa Kultury Republiki Armenii. Ekspedycją kierują Krzysztof Jakubiak (IA UW) oraz Ashot Piliposyan.
Centralna część stanowiska położona jest na wzgórzu, górującym nad doliną Araracką. Badania prowadzone są na ufortyfikowanej cytadeli, a także poniżej, na terenie tzw. dolnego miasta, wykopaliska objęły także cmentarzysko położone około 500 metrów na wschód od cytadeli. Już pierwsze sezony pozwoliły zadokumentować niezaburzoną sekwencję stratygraficzną od epoki brązu (okres Kura Araks) po średniowiecze[4]. Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z przełomu V i IV tysiąclecia p.n.e. (chalkolit), najmłodsze natomiast z XVII wieku[3]. W późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza (XV–VIII wiek p.n.e.) osada stała się ważnym centrum religijnym i gospodarczym, z rozwiniętą produkcją metalurgiczną. Na południowym stoku wzgórza odkryto duży kompleks religijny – pięć małych świątyń, z "kaskadowymi" ołtarzami z gliny. Do najsłynniejszych odkryć należą ozdoby – złote naszyjniki, czy pozłacane okucia pasów z wyobrażeniem polujących lwic[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Metsamor [online], pcma.uw.edu.pl [dostęp 2019-09-04].
- ↑ Khanzadyan E., Mkrtchyan K. and Parsamyan E. (1973). Metsamor: Usumnasirut’yun 1965–1966t’t’. peghumneri tvyalnerov, Yerevan: Akademiya Nauk Armianskoe S.S.R.
- ↑ a b Marek Truszkowski, Otto Bagi, Aerial survey of the necropolis and the surrounding fields at Metsamor in Armenia, „Polish Archaeology in the Mediterranean”, 26 (1), 2018, s. 570–578, DOI: 10.5604/01.3001.0012.1806, ISSN 1234-5415 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ Krzysztof Jakubiak i inni, Metsamor (Armenia): preliminary report on the excavations in 2013, 2014 and 2015. Appendix: Anthropological examination of burials from Metsamor in seasons 2013–2015, „Polish Archaeology in the Mediterranean”, 25, 2017, s. 553–572, DOI: 10.5604/01.3001.0010.2348, ISSN 1234-5415 [dostęp 2019-09-04].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jakubiak K., Iskra M., Piliposyan A., and Zaqyan A. (2017). Preliminary report on the 2016 season in Metsamor (Armenia). Polish Archaeology in the Mediterranean, 26/1, 570–578
- Truszkowski, M., Bagi, O. (2017). Aerial survey of the necropolis and the surrounding fields at Metsamor. Polish Archaeology in the Mediterranean, 26/1, 557–569
- Jakubiak K., Piliposyan A., Iskra M. and Zaqyan A. (2016). Metsamor, First preliminary report of seasons 2013, 2014, 2015. Polish Archaeology in the Mediterranean, 25, 553–574
- Khanzadyan E., Mkrtchyan K. and Parsamyan E. (1973). Metsamor: Usumnasirut’yun 1965–1966t’t’. peghumneri tvyalnerov, Yerevan: Akademiya Nauk Armianskoe S.S.R.