Muzeum im. Pelagii Kwapulińskiej w Rudzie Śląskiej

Sala Muzeum im. Pelagii Kwapulińskiej

Muzeum im. Pelagii Kwapulińskiej – izba pamięci powołana do życia w 1969 roku przez dr Pelagię Kwapulińską, nauczycielkę historii w III Liceum Ogólnokształcącym w Rudzie Śląskiej.

Istnienie muzeum zainaugurowano w 1969 roku poświęconą 50-tej rocznicy I powstania śląskiego wystawą, którą udostępniono mieszkańcom miasta. To spowodowało zaangażowanie całego lokalnego środowiska w akcję gromadzenia pamiątek. W 1971 roku zaprezentowano nową ekspozycję pt. "Powstania śląskie w Rudzie Śląskiej". Rok później eksponaty kochłowickiego liceum wzbogaciły miejską wystawę w Rudzie Śląskiej Bielszowicach zorganizowaną z okazji 50-lecia wybuchu III powstania śląskiego.

W 1971 roku powstały nowe ekspozycje. Zbiory Muzeum Szkolnego podzielono na trzy działy: historyczny, etnograficzny i numizmatyczny. W latach 1971-1999 opiekę nad eksponatami dzierżyła dr Pelagia Kwapulińska. W związku z przeniesieniem szkoły do nowego budynku, chorobą i śmiercią dotychczasowej opiekunki, nowym patronem muzeum została pani Barbara Bugaj-Hojka, również nauczycielka historii w III Liceum Ogólnokształcącym. W 2001 roku, aby uczcić pamięć pierwszej patronki, muzeum otrzymało jej imię. Eksponaty z muzeum w III LO często wspomagały wystawy w Muzeum Miejskim im. Maksymiliana Chroboka w Rudzie Śląskiej i Muzeum Historii Katowic.

Na przestrzeni ponad 50 lat zebrało się wiele eksponatów - od książek, poprzez stroje, fotografie, dokumenty, obrazy po przedmioty codziennego użytku. Muzeum jest bazą do prowadzenia zajęć o regionie, warsztatów, spotkań, a nawet otwiera swe podwoje na Noc Muzeów. Nauczycielki historii i biblioteki szkolnej opiekują się muzeum, oprowadzając gości, polskich i zagranicznych, po wystawach poświęconych życiu na Śląsku od XIX do XXI wieku, Janowi Wyplerowi – śląskiemu sinologowi z Kochłowic, patronce muzeum czy pierwszemu dyrektorowi szkoły.

Kalendarium

• 1969 – powołanie Izby Pamięci i Tradycji przy III Liceum Ogólnokształcącym, dla upamiętnienia powstań śląskich[1],
• 1970 – wystawa „Powstania Śląskie w Rudzie Śląskiej”[1a],
• 1972 – pierwsze adnotacje prasowe o Izbie Pamięci i Tradycji – Dziennik Zachodni, Goniec Górnośląski, jako najlepszej tego typu placówce w województwie śląskim[1b],
• 1973 – muzeum zwiedzają uczestnicy IX Ogólnopolskiego Zlotu ZNP z województwa zielonogórskiego[?],
• 1974 – III Liceum Ogólnokształcące im. Jana Niewidoka w Rudzie Śląskiej zajmuje I miejsce w konkursie na szkolne izby pamięci w województwie katowickim[1d],
• 1975 – w Dzienniku Zachodnim ukazuje się obszerny artykuł przedstawiający dotychczasową działalność Izby w III Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Niewidoka w Rudzie Śląskiej nazywając ją ”Miejską Izbą Regionalną”[1e],
• 1976 – eksponaty przenoszone do nowej siedziby muzeum, artykuł na temat Izby w młodzieżowym czasopiśmie Filipinka,
• 1977 – przekazanie sztandaru i księgi pamiątkowej dla Izby od organizacji Młode Polki z Kochłowic[1f],
• 1985 – otwarcie wystawy starych - zabytkowych książek[1g],
• 1988 - do Muzeum Historii Katowic zostaje wypożyczony sztandar Towarzystwa Cyklistów „Wesoła Jazda” z Kochłowic[1h],
• 1989 – prelekcja prof. Jerzego Szydłowskiego na temat „Gródek średniowieczny w Rudzie Śląskiej – Kochłowicach w powiązaniu z wynikami badań archeologicznych w obszarze Górnego Śląska”. Organizatorami byli Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Rudy Śląskiej i Rada Pedagogiczna III LO w Rudzie Śląskiej[1i],
• 1999 – nowa siedziba Izby w nowym budynku szkoły przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Rudzie Śląskiej – Kochłowicach[2],
• 2000 – odwiedziny gości w ramach programu Socrates - Comenius z Wielkiej Brytanii[1j],
• 14. 09. 2001 – Izba otrzymuje miano Muzeum Szkolnego im. Pelagii Kwapulińskiej[1k],
• 2002 – sesja naukowa uczniów klasy 2d ZSO nr 3 w Rudzie Śląskiej „Jan Wypler kochłowiczanin” na podstawie materiałów z Muzeum szkolnego oraz pracy magisterskiej o Janie Wyplerze[1l],
• 2002 – wizyta gości z Portugalii, Włoch, Rumunii, Finlandii i Walii w ramach programu Socrates - Comenius[1m],
• 2005 – lekcja historii w Muzeum dla grupy uczniów z Neapolu we Włoszech w ramach programu Socrates – Comenius[1n],
• 09. 11. 2007 – sesja popularnonaukowa „Spotkania z Historią. Kochłowice” połączona z wystawą w Muzeum Szkolnym historycznych pocztówek i eksponatów archeologicznych z kochłowickiego gródka pod patronatem Prezydenta Miasta Ruda Śląska[1o],
• 25. 09. 2010 – wystawa historyczna poświęcona Kochłowicom przy sesji naukowej „650 lat Kochłowic”[1p],
• 2012/ 2013 – rok szkolny pod patronatem dr Pelagii Kwapulińskiej, odwiedziny Muzeum szkolnego przez społeczność uczniowską Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 im. Jana Pawła II w Rudzie Śląskiej – Kochłowicach[1r],
• 2015 - 2022 – lekcje o regionie, warsztaty i prelekcje na temat eksponatów, dokumentów i fotografii w Muzeum Szkolnym[1s],
• 2023 – wystawa i poranek poetycki w ramach współpracy z Domem Kultury In-nI z grupą Aktywnego Seniora na temat „Jan Wypler – sinolog z Kochłowic”[1t],
• 2023 - Noc Muzeów.

Przypisy

[1] Mateoszek Andrzej, Muzeum Szkolne im. Pelagii Kwapulińskiej w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 3 im. Jana Pawła II w Rudzie Śląskiej – Kochłowicach, „Wiadomości Rudzkie: dodatek śląski”, z 6. 10. 2010.

[2] Kronika szkolna III Liceum Ogólnokształcącego w Rudzie Śląskiej za lata 1968-2023