Naczółek (zbroja końska)

Naczółek (hełm koński, nagłówek) – jeden z elementów zbroi końskiej używany od starożytności do pierwszej poł. XVI w. n.e. Jego zadaniem była ochrona głowy konia przed zranieniem.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Forma lekka chroniła tylko twarz i czoło konia, składała się z płyty mocowanej do głowy konia na paskach. Czasem dopełniała ją kolczuga chroniąca resztę głowy.

Forma pełna chroniła całą głowę, składała się z płyty czołowej z doczepionymi blaszkami bocznymi, kratkami na oczy oraz zasłonkami uszu. Gardło chroniła kolczuga. Często mocowano też dziurkowaną płytkę (nachrapnik) z przodu chroniącą nozdrza i pysk konia.

Wykonywano również naczółki końskie ze zbroi łuskowej i kolczugi; składały się one z płatu zbroi łuskowej zawiązywanego lub zapinanego paskami na gardle, z otworami na oczy chronionymi kratką, i niekiedy zasłonkami na uszy.

Niektóre lekkie naczółki wykonywano jedynie jako paski metalu połączone tak, by chronić czoło i twarz przed uderzeniem mieczem, ochrona takiego naczółka była jednak niewielka.

Z tyłu naczułka mocowano dużą płytę ochraniającą miejsce łączenia z nakarczkiem.

Uszy chroniono zasłaniając je blaszkami z przodu. Do otworów na oczy mocowano kratki lub daszki w celu ochrony przed zranieniem.

Ogłowie konia[edytuj | edytuj kod]

Początkowo naczółki nakładano na zwykłe ogłowie. Jednak było to niewygodne dla konia, dla tego połączono obydwa elementy.

Ciężki naczółek posiadał mocowane nitami zwykle dwa paski przechodzące pod gardłem. Łączył się z nakarczkiem, co zastępowało pasek tylny. Do przodu mocowano wędzidło.

Problemem pozostawały lejce, które często ucinano, by uniemożliwić kontrolę nad koniem. By temu zapobiec, lejce naszywano płytkami lub wykonywano w postaci łańcucha. Czasami spotkać można dodatkowe, małe lejce, które stosowano w przypadku uszkodzenia głównych.

Niekiedy, by utrudnić chwytanie końcowy odcinek pokrywano kolcami.