Naziha ad-Dulajmi
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 października 2007 |
| minister stanu | |
| Okres |
od 1959 |
Naziha Jawdet Ashgah al-Dulaimi (ur. 1923 w Bagdadzie, zm. 9 października 2007 w Herdecke) – była wczesną pionierką irackiego ruchu feministycznego. 10 marca 1952 stała się współzałożycielką i pierwszą prezes Irackiej Ligi Kobiet[1]. Była również pierwszą kobietą-ministrem we współczesnej historii Iraku i pierwszą kobietą-ministrem w świecie arabskim[1][2].
Biografia[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się w 1923 roku w Badgadzie. Studiowała medycynę w Royal College of Medicine, który później wszedł w skład University of Bagdad. W tym czasie była jedną z niewielu studentek medycyny[2]. Na studiach dołączyła do „Stowarzyszenia kobiet na rzecz zwalczania faszyzmu i nazizmu” i aktywnie uczestniczyła w jego pracy. Później, kiedy stowarzyszenie zmieniło nazwę na „Stowarzyszenie Irakijskich Kobiet”, stała się członkiem komitetu wykonawczego.
W 1941 roku ukończyła studia medyczne. Po ukończeniu studiów została powołana do Szpitala Królewskiego w Bagdadzie, a następnie przeniesiona do Szpitala Karkh. Przez cały ten czas była nękana przez aparat bezpieczeństwa monarchii z powodu jej współczucia dla biednych i bezpłatnego leczenia, które zaoferowała im w swojej klinice w dzielnicy Shawakah[2]. Przeniesiona do Sulaimaniyah (w Kurdystanie), jej klinika ponownie stała się schronieniem dla bez środków do życia pacjentów, którzy otrzymali jej opiekę i wsparcie za darmo.
W 1948 roku wstąpiła do Irackiej Partii Komunistyczej, która była zaangażowana w walkę z panującą w Iraku monarchią.
W 1952 roku napisała książkę The Iraqi Woman. Opisała w niej kobiety należące do klasy al-fallahin (pochodzenia wiejskiego), które według niej były pozbawione wszelkich praw i zniewolone zarówno przez mężczyzn jak i opresję klasową[3]. Opisywała jednak również kobiety z wyższych klas, których status materialny był inny, ale nadał były traktowane przez mężczyzn jak własność, a nie jak pełnoprawne osoby.
Próbowała ożywić Stowarzyszenie Kobiet Irakijskich i, wspierana przez dziesiątki kobiet działaczy, zwróciła się do władz o utworzenie „Stowarzyszenia Wyzwolenia Kobiet”. W oczekiwaniu na akceptację organizacja mogła legalnie prowadzić działania. Wniosek został jednak odrzucony. W odpowiedzi sygnatariusze pod przewodnictwem dr Naziha postanowili mimo wszystko założyć tę organizację, choć potajemnie, po zmianie nazwy na Ligę Obrony Praw Irakijskiej Kobiety[4]. W ten sposób Liga powstała 10 marca 1952 r. Do celów Ligi należały[5]:
- Walka o pokój, wyzwolenie narodowe i demokracje.
- Obrona praw i równości kobiet w Iraku.
- Ochrona dzieci irackich.
Dzięki zaangażowaniu Dr Naziha i Ligi w Rewolucję z 1958 roku znaczenie Ligi znacząco wzrosło. Po trzech konferencjach w latach 1959-1961 liczba członków organizacji wzrosła do 42 tysięcy[5].
Iracka Liga Kobiet stała się stałym członkiem Międzynarodowej Federacji Kobiet (IWF). Natomiast dr Naziha została wybrana do zgromadzenia i zarządu Federacji, a później stała się wiceprezesem tej międzynarodowej organizacji.
Miała również zasługi jako lekarz. W latach 50. XX wieku brała udział w badaniu i zwalczaniu rdzennych bakterii Bejel w południowym Iraku.
W 1959, po obaleniu monarchii, prezydent Abd al-Karim Qasim wybrał ją na stanowisko ministra gmin w rządzie. Jako jedynego, formalnego członka IPK w jego republikańskim rządzie. Stała się tym samym pierwszą kobietą-ministrem we współczesnej historii Iraku, jak również pierwszą kobietą-ministrem w świecie arabskim. Objęła stanowisko ministra stanu w późniejszym składzie gabinetu[2].
Podczas swojej rządowej kariery Al-Dulaimi odegrała kluczową rolę w przekształceniu ogromnych slumsów wschodniego Bagdadu w ogromny projekt robót publicznych i mieszkaniowych, który stał się znany jako Miasto Thawra (Rewolucja) - obecnie Miasto Sadr. Współtworzyła również świeckie Prawa Obywatelskie z 1959, które wyprzedziło swój czas w liberalizacji prawa dotyczącego małżeństw i dziedziczenia z korzyścią dla irackich kobiet[6].
W latach 70. wyemigrowała do Niemiec[6]. Nawet w latach 90. nie zaprzestała pracy w ruchu kobiecym, szczególnie w Irakijskiej Lidze Kobiet. Ostatnim ważnym wydarzeniem, w którym aktywnie uczestniczyła, było seminarium na temat sytuacji kobiet irackich, które odbyło się w 1999 r. w Kolonii w Niemczech.
Brała udział w przygotowaniach do 5. Kongresu Irackiej Ligi Kobiet, ale przed jego zwołaniem (w marcu 2002) doznała udaru, w efekcie którego została sparaliżowana.
Zmarła 9 października 2007 w Herdecke w Niemczech, w wieku 84 lat.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Nadje Al-Ali, The Iraqi Women's Movement: Past and Contemporary Perspectives, Pernille Arenfeldt, Nawar Al-Hassan Golley (red.), American University in Cairo Press, 1 lipca 2012, s. 107, DOI: 10.5743/cairo/9789774164989.003.0005, ISBN 978-977-416-498-9 [dostęp 2020-03-08].
- ↑ a b c d Dr. Naziha Jawdet Ashgah al-Dulaimi [online], Women as Partners in Progress Resource Hub [dostęp 2020-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-17].
- ↑ Zahra Ali, Women and Gender in Iraq: Between Nation-Building and Fragmentation, wyd. 1, Cambridge University Press, 13 września 2018, DOI: 10.1017/9781108120517.003, ISBN 978-1-108-12051-7 [dostęp 2020-03-08].
- ↑ Zahra Ali, Women and gender in Iraq : between nation-building and fragmentation, Cambridge, United Kingdom, ISBN 978-1-107-19109-9, OCLC 1025401899 [dostęp 2020-03-08].
- ↑ a b Historia Ligi (تأريخ الرابطة - رابطة المرأة العراقية) [online], IraqiWomensLeague.com [dostęp 2020-03-08] (arab.).
- ↑ a b Beth Dougherty, Historical dictionary of Iraq, Third edition, Lanham, Maryland, s. 218, ISBN 978-1-5381-2005-7, OCLC 1074308240 [dostęp 2020-03-08].