Niewydolność cieśniowo-szyjkowa

Niewydolność cieśniowo-szyjkowa, niewydolność szyjki macicy (łac. insufficientia cervicalis colli uteri, ang. cervical incompetence) – powikłanie ciąży, polegające na niezdolności szyjki macicy do utrzymania ciąży do przewidywanego terminu porodu. Prowadzi do skracania się szyjki macicy, rozwierania, zgładzania i w efekcie może doprowadzić do poronienia lub porodu przedwczesnego.

Epidemiologia

Szacuje się, że niewydolność cieśniowo-szyjkowa dotyczy 0,1–1,8% ciąż^[1].

Etiologia

W etiologii niewydolności cieśniowo-szyjkowej bierze się pod uwagę trzy główne grupy czynników:

wrodzone
urazy, np. przebyte zabiegi ginekologiczne na szyjce macicy (najczęściej): operacja kleszczowa, ręczne wydobycie łożyska, sztuczne poronienie, wyłyżeczkowania macicy, rozległe elektrokonizacje, amputacja szyjki macicy
czynniki hormonalne i biochemiczne (niewydolność czynnościowa)

Zidentyfikowano następujące czynniki ryzyka niewydolności cieśniowo-szyjkowej:

wystąpienie niewydolności cieśniowo-szyjkowej w poprzedniej ciąży
Przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego (PROM) w poprzedniej ciąży
konizacja szyjki w wywiadzie
wewnątrzmaciczna ekspozycja na dietylstilbestrol
wady wrodzone macicy

Rozpoznanie

Kryterium rozpoznania niewydolności cieśniowo-szyjkowej jest stwierdzenie w badaniu we wziernikach zgładzania i skracania się szyjki, wraz z rozwieraniem się kanału szyjki, bez przedwczesnej czynności skurczowej macicy^[1].

W badaniu ultrasonograficznym można ocenić długość kanału szyjki i ujście wewnętrzne, a więc i ryzyko wystąpienia niewydolności cieśniowo-szyjkowej.

Leczenie

Leczeniem z wyboru jest leczenie operacyjne, polegające na założeniu na szyjkę szwu okrężnego.

Stosuje się kilka różnych technik operacyjnych, aby przeciwdziałać porodowi przedwczesnemu przy niewydolności cieśniowo-szyjkowej macicy:

szew przezpochwowy McDonalda zakładany w ciąży ok. 12-16 tc.,
pessar (krążek, pessarium),
szew Shirodkara
TVCIC
TVC
szew okrężny TAC na cieśn szyjki macicy zakładany laparoskopowo
szew okrężny TAC (transabdominal cervicoisthmus cerclage) zakładany przed ciążą metodą przezbrzuszną na cieśn szyjki macicy.

Wskazania do założenia szwu okrężnego na szyjkę według American College of Obstetricians and Gynecologists^[1]:

wskazania profilaktyczne:
- wywiad położniczy sugerujący niewydolność cieśniowo-szyjkową
- wyniki badania:
  - swobodne przechodzenie przez kanał szyjki rozszerzadła Hegara nr 8, przechodzenie cewnika Foleya wypełnionego 2-3 ml wody
  - zniekształcenie ujścia wewnętrznego szyjki stwierdzone w histerosalpingografii
  - kliniczne wykładniki przebytego urazu szyjki
wskazania terapeutyczne:
- przedwczesne rozwieranie i wygładzanie się szyjki macicy bez czynności skurczowej przed 28. tygodniem ciąży
- ultrasonograficzne wykładniki wpuklania się błon płodowych do ujścia zewnętrznego kanału szyjki

Powikłania leczenia

przedwczesne pęknięcie błon płodowych (1–9%)^[1]
zakażenie wewnątrzowodniowe (1–8%)
uraz szyjki śródporodowy (1–13%)
spełznięcie szwu (3–13%)
krwawienie z dróg rodnych (rzadko)
przetoki pęcherzowo-pochwowe (rzadko)

Historia

Pierwszy opis niewydolności cieśniowo-szyjkowej przypisuje się Cole’owi, Culpepperowi i Rowlandowi, którzy opisali objawy w 1658 roku na łamach „Practice of Physick”^[2]. Termin wprowadził Gream w artykule w „Lancecie” w 1865 roku^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Położnictwo i ginekologia. Grzegorz H. Bręborowicz (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 174–178 ISBN 83-200-3082-X.
↑ Anonymous. In: Culpeper N, Cole A, Rowland W, editors. The practice of physick. London (UK): George Sawbridge; 1678. p. 502-9.
↑ Romero R, Espinoza J, Erez O, Hassan S. The role of cervical cerclage in obstetric practice: can the patient who could benefit from this procedure be identified?. „American journal of obstetrics and gynecology”. 1 (194), s. 1–9, styczeń 2006. DOI: 10.1016/j.ajog.2005.12.002. PMID: 16389003.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[ginekologia-1] Położnictwo i ginekologia. Grzegorz H. Bręborowicz (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 174–178 ISBN 83-200-3082-X.

[Anonymous_In_Culpeper_N_Cole-2] Anonymous. In: Culpeper N, Cole A, Rowland W, editors. The practice of physick. London (UK): George Sawbridge; 1678. p. 502-9.

[pmid16389003-s1-9-3] Romero R, Espinoza J, Erez O, Hassan S. The role of cervical cerclage in obstetric practice: can the patient who could benefit from this procedure be identified?. „American journal of obstetrics and gynecology”. 1 (194), s. 1–9, styczeń 2006. DOI: 10.1016/j.ajog.2005.12.002. PMID: 16389003.

[1]

[2]

[3]